Zdrowaś Maryjo
Zdrowaś Maryjo (łac. Ave Maria), także Zdrowaś Mario lub Pozdrowienie anielskie – modlitwa chrześcijańska za wstawiennictwem Maryi, Matki Jezusa, oddająca cześć jej (wraz z prośbą o modlitwę wstawienniczą) i Jezusowi.
 Tekst z Encyklopedii staropolskiej | |
| Tematyka |
religijna |
|---|---|
| Typ utworu |
antyfona |
| Wydanie oryginalne | |
| Język |
łacina |
Użycie
edytujUznawana przez Kościół katolicki i Cerkiew prawosławną. Praktykowana jest również w niektórych kościołach anglikańskich. Nie uznają jej protestanci (którzy zgodnie z zasadą Solus Christus odrzucają kult maryjny) oraz Świadkowie Jehowy[1][2][3].
Struktura
edytujSkłada się z trzech części. Najstarsze dwie to cytaty z Nowego Testamentu: słowa archanioła Gabriela, wypowiedziane w czasie Zwiastowania (Łk 1,28) oraz słowa św. Elżbiety, skierowane do Maryi w czasie Nawiedzenia (Łk 1,42). Przez wiele wieków modlitwa Zdrowaś, Maryjo była dokładnym powtórzeniem ewangelicznego pozdrowienia Gabriela i Elżbiety. W XIII wieku zaczęto dodawać do dwóch fraz biblijnych imię Jezus – w ten sposób imię Jezusa stało się centrum modlitwy.
Trzecia część modlitwy powstała dopiero w XIV wieku, kiedy w Europie panowała dżuma. W słowach modlitwy pozostał ślad grozy tamtych dni: teraz i w godzinę śmierci naszej. Papież Pius V kazał w 1566 roku umieścić dodatkowe słowa modlitwy w brewiarzu rzymskim, przez co uczynił ją oficjalną modlitwą Kościoła.
Pozdrowienie Anielskie jest więc w kategorii tekstualnej zapisem pierwszych wydarzeń związanych z inauguracją religii chrześcijańskiej, tj. pojawienia się Chrystusa-Zbawiciela, a w obrębie tradycji rozwoju form religijności – jedną z części pacierza, modlitwy Anioł Pański oraz modlitwy różańcowej.
Historia
edytujNajstarszy zapis modlitwy Zdrowaś Mario w języku polskim zachował się w Statutach Wacława, Księcia Legnickiego z roku 1412. Najstarsza polska wersja drukowana tej modlitwy ukazała się natomiast w 1475 roku we Wrocławiu. Została wydrukowana wraz z modlitwami Ojcze nasz i Wierzę w Boga w tzw. Statutach Elyana (łac. Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium), wydrukowanych w pierwszej oficynie wrocławskiej Kaspra Elyana[4].
Tekst modlitwy w Kościołach wschodnich
edytujTekst grecki
edytuj- Θεοτόκε Παρθένε, χαῖρε, κεχαριτωμένη Μαρία,
- ὁ Κύριος μετὰ σοῦ. εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξί,
- καὶ εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου, ὅτι
- Σωτῆρα ἔτεκες τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Tekst modlitwy w Kościele rzymskokatolickim
edytuj
Tekst po łacinie:
- Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum;
- benedicta tu in mulieribus,
- et benedictus fructus ventris tui, Iesus.
- Sancta Maria, Mater Dei, ora pro nobis peccatoribus,
- nunc et in hora mortis nostrae. Amen.
Tekst w języku polskim:
Obecność w kulturze
edytujTekst Ave Maria został wykorzystany w wielu utworach muzycznych. Najbardziej znane są Ave Maria Franza Schuberta oraz Ave Maria Charles’a Gounoda, oparte na preludium C-dur (BWV 846) z pierwszego tomu Das wohltemperierte Klavier Johanna Sebastiana Bacha.
W 1984 powstała kantata Wojciecha Kilara Angelus dla Sanktuarium na Jasnej Górze, której tekst oparty jest na słowach Pozdrowienia Anielskiego[8].
Znaczenie
edytujŚw. Ludwik Maria Grignion de Montfort w swoim dziele Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny następująco opisuje moc i wartość modlitwy Pozdrowienia Anielskiego:
Zdrowaś Maryjo dobrze odmawiane, czyli uważnie, z nabożeństwem i pokorą, jest według świadectwa świętych nieprzyjacielem szatana, którego zmusza do ucieczki, jest młotem, który go miażdży, jest uświęceniem duszy, radością aniołów, śpiewem wybranych, pieśnią Nowego Testamentu, radością Maryi i chwałą Trójcy Przenajświętszej. Zdrowaś Maryjo jest rosą niebieską, która czyni duszę urodzajną; jest czystym i pełnym miłości pocałunkiem, jaki składamy Maryi; jest czerwoną różą, którą Jej ofiarujemy, kosztowną perłą, którą Jej składamy w ofierze; jest czarą ambrozji i boskiego nektaru, który Jej dajemy. Wszystkie te porównania pochodzą z ust świętych. Błagam więc was usilnie, przez miłość, którą ku wam w Jezusie i Maryi w sercu noszę, odmawiajcie codziennie, o ile wam czas pozwoli, cały Różaniec, a w chwili śmierci błogosławić będziecie dzień i godzinę, kiedyście mi uwierzyli.
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ Czy należy się modlić do Marii Panny?, [w:] Przebudźcie się! [online], jw.org, 8 września 2005, s. 10–13.
- ↑ Maria (matka Jezusa), [w:] Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, wyd. 2, Towarzystwo Strażnica, 2001, s. 165–172, ISBN 83-86930-47-0.
- ↑ Watchtower, Dziewica Maria – co mówi o niej Biblia? Jaki powinniśmy mieć stosunek do Marii? [online], jw.org.
- ↑ Jerzy Oleksiński, I nie ustali w walce, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1980, s. 52, ISBN 83-10-07610-X, OCLC 830955231.
- ↑ Zob. Pozdrowienie anielskie (Książka do nabożeństwa, 1883).
- ↑ Zob. Pozdrowienie anielskie (Ołtarzyk polski katolickiego nabożeństwa, 1883).
- ↑ Zob. Pozdrowienie anielskie (Aniół Stróż chrześcianina katolika, przed 1900).
- ↑ Angelus na sopran, chór mieszany i orkiestrę (dyr. Antoni Wit), ninateka.pl [dostęp 2018-12-27] [zarchiwizowane 2019-03-15] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Modlitwy codzienne z XV wieku, w tym Zdrowa Maryja
- Parafraza Pozdrowienia anielskiego prozą rymowaną