Marcin
Marcin (język polski)
edytuj- wymowa:
- , IPA: [ˈmarʲt͡ɕĩn], AS: [marʹćĩn], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.
- podział przy przenoszeniu wyrazu: Mar•cin
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik Marcin Marcinowie dopełniacz Marcina Marcinów celownik Marcinowi Marcinom biernik Marcina Marcinów narzędnik Marcinem Marcinami miejscownik Marcinie Marcinach wołacz Marcinie Marcinowie depr. M. i W. lm: (te) Marciny[1][2]
- przykłady:
- (1.1) Mam na imię Marcin i jestem cukiernikiem z Poznania.
- (1.1) W Kościele katolickim na 11 listopada przypada wspomnienie św. Marcina z Tours, patrona oberżystów, hotelarzy, jeźdźców i żołnierzy.
- (1.1) Wojciechowi Tajnerowi i Marcinowi Bachledzie lepienie bałwanów, czym zajęli się po kwalifikacjach, wychodziło dużo lepiej niż skakanie[3].
- (1.1) Marcinowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 11 listopada, a także 30 stycznia, 13 kwietnia, 8 i 24 października oraz 7 i 29 grudnia.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) Święty Marcin • Dzień Świętego Marcina • pan Marcin • brat / kuzyn / wujek / dziadek Marcin • mężczyzna imieniem (o imieniu) Marcin • święty / błogosławiony Marcin • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Marcin • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Marcin • otrzymać / dostać / przybrać imię Marcin • dzień imienin / imieniny Marcina • na Marcina (o dniu)
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Marcinowa ż, Marcinówna ż, Marcinostwo lm mos, marcinek mrz/mzw, Marcinów mrz, Marcinowice nmos, Marciszów mrz
- przym. Marcinowy, Marcinkowy, Marcysiowy, marcinkowy, marciński, marcinowski, marcinowicki, marciszowski
- zob. Martyna, Marcina, Marek
- związki frazeologiczne:
- przysłowia: bywa zawsze na Marcinie u nas ogień na kominie • chodźmy, Marcinie, popędzim świnie • czasem liść się gęsto trzyma, nie chce słać się dla Marcina • dobry Marcin kiedy ma złotówkę • gdy liście przed Marcinem nie opadają, to mroźną zimę przepowiadają • gdy Marcin w śniegu przybieżał, całą zimę będzie w nim leżał • gdy mróz na świętego Marcina, będzie tęga zima • gdy święty Marcin na białym koniu przyjedzie, zima będzie lekka, a jeżeli na czarnym, to ostra • gdy święty Marcin po lodzie, to kolęda po wodzie • gdy święty Marcin w śniegu przybieżał, będzie po pas całą zimę leżał • gdy święty Marcin w wodzie, to Gody po lodzie • jak Marcin na białym koniu przyjedzie, to ostrą zimę nam przywiedzie • jaki Bartek, taki wrzesień, jaki Marcin, taka zima • jaki Marcin, taka zima / jaki dzień na świętego Marcina, taka będzie cała zima • jeśli na Marcina sucho, to Gody z pluchą • jeśli zima swą drogę zaczyna, to czyni to w dzień świętego Marcina • kiedy na Marcina lód, bywa błotno koło Gód • kolęda Marcina: gęś i dzban wina • liście padają, drogę ścielają dla Marcina, wiatr je ścina • młody jak grzyb po świętym Marcinie / wygląda jak jagoda po świętym Marcinie • na dzień świętego Marcina lepsza gęś, niźli zwierzyna • na Marcina, gęś do komina • na Marcina najlepsza gęsina • na Marcina woda się ścina • na świętego Marcina gąska kozik przeklina • na świętego Marcina gąska noże przeklina • na świętego Marcina lód, na Trzy Króle wody bród • na święto Marcina najlepsza gęsina: patrz na piersi, patrz na kości, jaka zima nam zagości / na świętego Marcina najlepsza gęsina • od świętego Marcina zima się zaczyna • po świętym Marcinie najlepiej mieć w domu świnie • po świętym Marcinie wolno paść w każdej dziedzinie • próżny, jak worek wójta o świętym Marcinie • starszy Pan Bóg, niż święty Marcin • święto Marcina dużo gęsi zarzyna / dzień świętego Marcina wiele gęsi zarzyna / na świętego Marcina kozik gąski zarzyna • święty Marcin na białym koniu jedzie / święty Marcin na białym koniu przyjeżdża • święty Marcin po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie • święty Marcin po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie • święty Marcin woli wino, wodę pozostawia młynom • uczył Marcin Marcina, a sam głupi jak świnia • wesele Marcina: gęś i dzban wina • wiatr od południa w wigilię świętego Marcina, pewnie będzie lekka zima • wie święty Marcin, dlaczego płaszcz dał
- etymologia:
- łac. Martinus[5] → ‘należący do Marsa’; ‘poświęcony Marsowi’ < łac. Mars (D. Martis; imię rzymskiego boga wojny)
- uwagi:
- zob. też Marcin w Wikicytatach
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) Martin
- białoruski: (1.1) Марцін m
- bułgarski: (1.1) Мартин m
- czeski: (1.1) Martin m
- duński: (1.1) Martin, Morten
- fiński: (1.1) Martti
- francuski: (1.1) Martin m
- górnołużycki: (1.1) Měrćin m
- hiszpański: (1.1) Martín m
- islandzki: (1.1) Martin m
- kaszubski: (1.1) Môrcën m
- kataloński: (1.1) Martí m
- łaciński: (1.1) Martinus m
- niderlandzki: (1.1) Maarten m
- niemiecki: (1.1) Martin m
- nowogrecki: (1.1) Μαρτίνος m
- rosyjski: (1.1) Мартин m, Мартын m
- słowacki: (1.1) Martin m
- słoweński: (1.1) Martin m
- szwedzki: (1.1) Martin w
- ukraiński: (1.1) Марцин m
- wilamowski: (1.1) Mjēta m, Mieta m
- włoski: (1.1) Martino m
- źródła:
- ↑
Hasło „Marcin” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
- ↑ Porada „imiona w liczbie mnogiej” w: Poradnia językowa PWN.
- ↑ Fakt, nr 01.06 (5), Warszawa, 2004 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Porada „Marcyś” w: Poradnia językowa PWN.
- ↑ Hasło „Marcin” w: Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Rytm, Warszawa 2003, ISBN 83-7399-022-4.