Cedaka
Cedaka (hebr. צדקה cdaka, jid. צדקה cdoke) jest hebrajskim terminem oznaczającym dosłownie „prawość” lub „sprawiedliwość”, ale najczęściej oznacza czyny związane z dobroczynnością. Ta koncepcja dobroczynności jednak różni się od współczesnego zachodniego rozumienia miłosierdzia. To ostatnie jest zwykle rozumiane jako spontaniczny akt dobrej woli i wyznacznik szczodrości; cedaka natomiast jest zobowiązaniem etycznym.
Cechy cedaki
Cedaka odnosi się do religijnego obowiązku czynienia tego, co słuszne i sprawiedliwe, co w judaizmie określane jest jako ważna część życia duchowego. W przeciwieństwie do dobrowolnej filantropii, cedaka jest postrzegana jako religijny obowiązek, który należy wypełniać niezależnie od swojej sytuacji majątkowej[1], a więc jest obowiązkowa nawet dla tych, którzy mają ograniczone środki finansowe. Uważa się, że cedaka jest jednym z trzech głównych czynów, które mogą pozytywnie wpłynąć na niekorzystny Boży dekret[2].
Poziomy cedaki według Majmonidesa
W średniowieczu Majmonides opisał ośmiopoziomową hierarchię cedaki[3], w której najwyższą formą jest udzielenie prezentu, pożyczki lub partnerstwa, które sprawią, że odbiorca stanie się samowystarczalny i przestanie być zależny od innych.
Wyróżnione przez Majmonidesa poziomy (w kolejności od najwyższego do najniższego w hierarchii):
- Udzielenie prezentu, pożyczki lub partnerstwa, bądź znalezienie pracy, potrzebującej osobie – zanim popadnie ona w ubóstwo – które sprawią, że stanie się ona samowystarczalna i nie będzie zależna od innych.
- Udzielenie pomocy w taki sposób, aby dawca i odbiorca pozostali dla siebie anonimowi. Do tej kategorii należą również organizacje charytatywne, zarządzane przez osoby odpowiedzialne.
- Udzielenie pomocy, gdy ofiarodawca wie, komu jest przekazywana pomoc, ale odbiorca nie wie, od kogo ta pomoc pochodzi.
- Udzielenie pomocy, gdy odbiorca zna tożsamość ofiarodawcy, ale ofiarodawca nie zna tożsamości odbiorcy.
- Udzielenie pomocy potrzebującym bezpośrednio, zanim ofiarodawca zostanie o to poproszony.
- Udzielenie pomocy potrzebującym bezpośrednio, po tym, gdy zostanie o to poproszony.
- Kiedy ktoś daje mniej, niż powinien, ale robi to z radością.
- Kiedy ktoś daje niechętnie.
Inne religie
- charytatywność (łac. charitativus) – odpowiednik w chrześcijaństwie
- zakat (arab. زكاة zakāt) – odpowiednik w islamie
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Tzedakah in the Jewish Tradition [online], My Jewish Learning [dostęp 2021-01-11] (ang.).
- ↑ Averting the Severe Decree [online], My Jewish Learning [dostęp 2021-01-11] (ang.).
- ↑ Matnot Aniyim - Chapter 10 [online], www.chabad.org [dostęp 2021-01-11] (ang.).
