Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Frodo Baggins: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m infobox
Linia 30: Linia 30:
|commons = Category:Frodo Baggins
|commons = Category:Frodo Baggins
}}
}}
'''Frodo Baggins''' – fikcyjna postać, główny bohater powieści ''[[Władca Pierścieni]]'' [[J.R.R. Tolkien|J.R.R Tolkiena]]. Wzmianki o nim pojawiły się także w innych utworach z [[Legendarium Tolkiena|legendarium tego autora]].
'''Frodo Baggins''' – '''fikcyjna postać, główny bohater powieści ''[[Władca Pierścieni]]'' [[J.R.R. Tolkien|J.R.R Tolkiena]]. Wzmianki o nim pojawiły się także w innych utworach z [[Legendarium Tolkiena|legendarium tego autora]].'''


Frodo był [[Hobbit (rasa)|hobbitem]] z [[Shire (Śródziemie)|Shire’u]], któremu jego krewny, [[Bilbo Baggins]], powierzył dający niewidzialność pierścień. Przyjaciel Froda i Bilba, czarodziej [[Gandalf (Śródziemie)|Gandalf]], odkrył, że klejnot był w rzeczywistości [[Jedyny Pierścień|Jedynym Pierścieniem]], złowrogim artefaktem należącym do [[Sauron]]a. Frodo wyruszył wówczas w podróż, której celem jest zniszczenie Jedynego Pierścienia.
'''Frodo był [[Hobbit (rasa)|hobbitem]] z [[Shire (Śródziemie)|Shire’u]], któremu jego krewny, [[Bilbo Baggins]], powierzył dający niewidzialność pierścień. Przyjaciel Froda i Bilba, czarodziej [[Gandalf (Śródziemie)|Gandalf]], odkrył, że klejnot był w rzeczywistości [[Jedyny Pierścień|Jedynym Pierścieniem]], złowrogim artefaktem należącym do [[Sauron]]a. Frodo wyruszył wówczas w podróż, której celem jest zniszczenie Jedynego Pierścienia.'''


== Fikcyjna biografia ==
== '''Fikcyjna biografia''' ==
=== Narodziny i młodość ===
=== '''Narodziny i młodość''' ===
Frodo urodził się 22 września 2968 r. [[Trzecia Era|Trzeciej Ery]] (1368 r. [[Kalendarze Śródziemia#Kalendarz Shire’u|kalendarza Shire’u]]) jako syn [[Lista hobbitów Śródziemia#Drogo|Drogo Bagginsa]] i Primuli Baggins (z domu Brandybuck). Gdy miał 12 lat, jego rodzice utonęli w trakcie podróży łódką po [[Hydrografia Śródziemia#Baranduina|Brandywinie]]. Frodo zamieszkał wówczas w Brandyhallu z rodziną matki. Zaprzyjaźnił się wtedy z hobbitami w podobnym wieku: [[Peregrin Tuk|Pippinem Tukiem]], [[Meriadok Brandybuck|Merrym Brandybuckiem]], Folko Boffinem i Fredegarem Bolgerem<ref name=":1">J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 40-42.</ref><ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 68.</ref>.
'''Frodo urodził się 22 września 2968 r. [[Trzecia Era|Trzeciej Ery]] (1368 r. [[Kalendarze Śródziemia#Kalendarz Shire’u|kalendarza Shire’u]]) jako syn [[Lista hobbitów Śródziemia#Drogo|Drogo Bagginsa]] i Primuli Baggins (z domu Brandybuck). Gdy miał 12 lat, jego rodzice utonęli w trakcie podróży łódką po [[Hydrografia Śródziemia#Baranduina|Brandywinie]]. Frodo zamieszkał wówczas w Brandyhallu z rodziną matki. Zaprzyjaźnił się wtedy z hobbitami w podobnym wieku: [[Peregrin Tuk|Pippinem Tukiem]], [[Meriadok Brandybuck|Merrym Brandybuckiem]], Folko Boffinem i Fredegarem Bolgerem<ref name=":1">J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 40-42.</ref><ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 68.</ref>.'''


W 2989 r. Trzeciej Ery Bilbo Baggins zdecydował, że jego spadkobiercą będzie Frodo. Młody hobbit przeprowadził się wówczas do [[Bag End]] w [[Shire (Śródziemie)#Zachodnia Ćwiartka|Hobbitonie]]<ref name=":1" />.
'''W 2989 r. Trzeciej Ery Bilbo Baggins zdecydował, że jego spadkobiercą będzie Frodo. Młody hobbit przeprowadził się wówczas do [[Bag End]] w [[Shire (Śródziemie)#Zachodnia Ćwiartka|Hobbitonie]]<ref name=":1" />.'''


=== Życie w Shire ===
=== '''Życie w Shire''' ===
Frodo podzielał zainteresowania Bilba zarówno w zakresie historii elfów, jak i dalekich pieszych wędrówek. Dwaj hobbici byli bardzo ze sobą zżyci; cieszyli się także przyjaźnią Gandalfa<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 39-45.</ref>.
'''Frodo podzielał zainteresowania Bilba zarówno w zakresie historii elfów, jak i dalekich pieszych wędrówek. Dwaj hobbici byli bardzo ze sobą zżyci; cieszyli się także przyjaźnią Gandalfa<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 39-45.</ref>.'''


22 września 3001 r. Trzeciej Ery odbyło się przyjęcie urodzinowe Bilba (obchodzącego 111. rocznicę urodzin) i Froda (kończącego 33. lata, czyli wchodzącego w dorosłość, tak jak ją rozumieli hobici). Uroczystość zakończyła się niespodziewanym zniknięciem Bilba, który wyruszył w podróż do [[Rivendell]]. W ten sposób Frodo stał się panem Bag End i całego majątku Bilba, w tym zapewniającego niewidzialność pierścienia<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 44-66.</ref>.
'''22 września 3001 r. Trzeciej Ery odbyło się przyjęcie urodzinowe Bilba (obchodzącego 111. rocznicę urodzin) i Froda (kończącego 33. lata, czyli wchodzącego w dorosłość, tak jak ją rozumieli hobici). Uroczystość zakończyła się niespodziewanym zniknięciem Bilba, który wyruszył w podróż do [[Rivendell]]. W ten sposób Frodo stał się panem Bag End i całego majątku Bilba, w tym zapewniającego niewidzialność pierścienia<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 44-66.</ref>.'''


Przez następne 17 lat Frodo prowadził życie bogatego kawalera. W 3018 r. Trzeciej Ery został odwiedzony przez Gandalfa, który opowiedział mu wówczas historię pierścienia Bilba. Przedmiot ten okazał się być Jedynym Pierścieniem, stworzonym przez Saurona w [[Druga Era|Drugiej Erze]], by zniewolić ludy Śródziemia. Gandalf był w stanie odtworzyć losy artefaktu i stwierdzić, że Sauron rozpoczął jego poszukiwania<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 67-90.</ref>.
'''Przez następne 17 lat Frodo prowadził życie bogatego kawalera. W 3018 r. Trzeciej Ery został odwiedzony przez Gandalfa, który opowiedział mu wówczas historię pierścienia Bilba. Przedmiot ten okazał się być Jedynym Pierścieniem, stworzonym przez Saurona w [[Druga Era|Drugiej Erze]], by zniewolić ludy Śródziemia. Gandalf był w stanie odtworzyć losy artefaktu i stwierdzić, że Sauron rozpoczął jego poszukiwania<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 67-90.</ref>.'''


=== Podróż do Rivendell ===
=== '''Podróż do Rivendell''' ===
Pod wpływem opowieści Gandalfa Frodo zdał sobie sprawę, że obecność jego i Pierścienia w Hobbitonie stwarza zagrożenie dla hobbitów. Podjął wówczas decyzję o podróży do Rivendell. W towarzystwie swojego ogrodnika, [[Samwise Gamgee|Sama Gamgee]] oraz Pippina i Merry’ego opuścił ojczyznę, unikając złowrogich [[Upiory Pierścienia|Czarnych Jeźdźców]], poszukujących Bagginsa i Shire<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 100-108, 146-156.</ref>.
'''Pod wpływem opowieści Gandalfa Frodo zdał sobie sprawę, że obecność jego i Pierścienia w Hobbitonie stwarza zagrożenie dla hobbitów. Podjął wówczas decyzję o podróży do Rivendell. W towarzystwie swojego ogrodnika, [[Samwise Gamgee|Sama Gamgee]] oraz Pippina i Merry’ego opuścił ojczyznę, unikając złowrogich [[Upiory Pierścienia|Czarnych Jeźdźców]], poszukujących Bagginsa i Shire<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 100-108, 146-156.</ref>.'''


Dla skrócenia drogi hobbici zdecydowali się przejść przez [[Lista lasów Śródziemia#Stary Las|Stary Las]]. Natknęli się tam na wiele niebezpieczeństw, z których dwukrotnie zostali uratowani dzięki interwencji [[Lista postaci ze świata Śródziemia#Tom Bombadil|Toma Bombadila]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 154-203.</ref>.
'''Dla skrócenia drogi hobbici zdecydowali się przejść przez [[Lista lasów Śródziemia#Stary Las|Stary Las]]. Natknęli się tam na wiele niebezpieczeństw, z których dwukrotnie zostali uratowani dzięki interwencji [[Lista postaci ze świata Śródziemia#Tom Bombadil|Toma Bombadila]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 154-203.</ref>.'''


Po dotarciu do gospody ''Pod rozbrykanym kucykiem'' w [[Bree (Śródziemie)|Bree]] Frodo zastał list od Gandalfa. Spotkał tam także tajemniczego mężczyznę, przedstawiającego się jako Obieżyświat, zainteresowanego czterema podróżującymi hobbitami. Nieznajomy okazał się być [[Aragorn]]em, opisanym w liście Gandalfa do Froda jako osoba godna zaufania. Aragorn poprowadził hobbitów do Rivendell. Dzięki niemu cała czwórka dotarła do siedziby [[Elrond]]a, choć Frodo został ciężko ranny w trakcie ataku Czarnych Jeźdźców na [[Lista gór i wzgórz Śródziemia#Amon Sûl|Wichrowy Czub]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 226-288.</ref>.
'''Po dotarciu do gospody ''Pod rozbrykanym kucykiem'' w [[Bree (Śródziemie)|Bree]] Frodo zastał list od Gandalfa. Spotkał tam także tajemniczego mężczyznę, przedstawiającego się jako Obieżyświat, zainteresowanego czterema podróżującymi hobbitami. Nieznajomy okazał się być [[Aragorn]]em, opisanym w liście Gandalfa do Froda jako osoba godna zaufania. Aragorn poprowadził hobbitów do Rivendell. Dzięki niemu cała czwórka dotarła do siedziby [[Elrond]]a, choć Frodo został ciężko ranny w trakcie ataku Czarnych Jeźdźców na [[Lista gór i wzgórz Śródziemia#Amon Sûl|Wichrowy Czub]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 226-288.</ref>.'''


=== Drużyna Pierścienia ===
=== '''Drużyna Pierścienia''' ===
Frodo wrócił w Rivendell do zdrowia. Dzięki opiece Elronda mógł spotkać się z Bilbem i wziąć udział w [[Wydarzenia z historii Śródziemia#Narada u Elronda|naradzie, dotyczącej Pierścienia i Saurona]]. Gdy stwierdzono, że Pierścień musi być zniszczony w ogniach [[Góra Przeznaczenia|Orodruiny, Góry Przeznaczenia]], Frodo zadeklarował, że podejmie się tego zadania. Na jego towarzyszy wyznaczono 8 osób, razem tworzących [[Drużyna Pierścienia (dziewięciu wędrowców)|Drużynę Pierścienia]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 317-366.</ref>.
'''Frodo wrócił w Rivendell do zdrowia. Dzięki opiece Elronda mógł spotkać się z Bilbem i wziąć udział w [[Wydarzenia z historii Śródziemia#Narada u Elronda|naradzie, dotyczącej Pierścienia i Saurona]]. Gdy stwierdzono, że Pierścień musi być zniszczony w ogniach [[Góra Przeznaczenia|Orodruiny, Góry Przeznaczenia]], Frodo zadeklarował, że podejmie się tego zadania. Na jego towarzyszy wyznaczono 8 osób, razem tworzących [[Drużyna Pierścienia (dziewięciu wędrowców)|Drużynę Pierścienia]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 317-366.</ref>.'''


Przed wyruszeniem w drogę Frodo otrzymał od Bilba skarby starego hobbita: miecz Żądło oraz kolczugę z [[mithril]]u<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 368-369.</ref>.
'''Przed wyruszeniem w drogę Frodo otrzymał od Bilba skarby starego hobbita: miecz Żądło oraz kolczugę z [[mithril]]u<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 368-369.</ref>.'''


Droga grupy pierwotnie miała wieść przez [[Lista gór i wzgórz Śródziemia#Góry Mgliste|Góry Mgliste]], ale zamieć śnieżna i atak wargów zmusiły Drużynę do przejścia przez [[Moria (Śródziemie)|Morię]]. Dziewięciu zostało tam zaatakowanych przez orków, trolla oraz balroga. Frodo przeżył to starcie dzięki kolczudze od Bilba<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 378-430.</ref>.
'''Droga grupy pierwotnie miała wieść przez [[Lista gór i wzgórz Śródziemia#Góry Mgliste|Góry Mgliste]], ale zamieć śnieżna i atak wargów zmusiły Drużynę do przejścia przez [[Moria (Śródziemie)|Morię]]. Dziewięciu zostało tam zaatakowanych przez orków, trolla oraz balroga. Frodo przeżył to starcie dzięki kolczudze od Bilba<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 378-430.</ref>.'''


Po upadku Gandalfa i opuszczeniu Morii Aragorn poprowadził pozostałych członków Drużyny do [[Lothlórien|Lorien]]. Władczyni tej krainy, [[Galadriela]], zachęciła Frodo do spojrzenia w [[Lista artefaktów Śródziemia#Zwierciadło Galadrieli|jej zwierciadło]]. Pod wpływem ujrzanych wówczas wizji Frodo chciał oferować władczyni elfów Jedyny Pierścień. Galadriela oparła się jednak pokusie, jednocześnie ujawniając hobbitowi, że jest powierniczką [[Pierścienie Władzy#Nenya|jednego z Trzech Pierścieni]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 437-481.</ref>.
'''Po upadku Gandalfa i opuszczeniu Morii Aragorn poprowadził pozostałych członków Drużyny do [[Lothlórien|Lorien]]. Władczyni tej krainy, [[Galadriela]], zachęciła Frodo do spojrzenia w [[Lista artefaktów Śródziemia#Zwierciadło Galadrieli|jej zwierciadło]]. Pod wpływem ujrzanych wówczas wizji Frodo chciał oferować władczyni elfów Jedyny Pierścień. Galadriela oparła się jednak pokusie, jednocześnie ujawniając hobbitowi, że jest powierniczką [[Pierścienie Władzy#Nenya|jednego z Trzech Pierścieni]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 437-481.</ref>.'''


Gdy Drużyna Pierścienia opuszczała Lorien, Frodo otrzymał w darze od Galadrieli elfi płaszcz i flakonik ze światłem [[Eärendil|gwiazdy Earendila]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 486-494.</ref>.
'''Gdy Drużyna Pierścienia opuszczała Lorien, Frodo otrzymał w darze od Galadrieli elfi płaszcz i flakonik ze światłem [[Eärendil|gwiazdy Earendila]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 486-494.</ref>.'''


=== Rozstanie z Drużyną Pierścienia ===
=== '''Rozstanie z Drużyną Pierścienia''' ===
W trakcie postoju na [[Parth Galen]] Drużyna Pierścienia miała podjąć decyzję co do dalszej podróży. Frodo czuł, że dla dobra misji i pozostałych członków Drużyny Pierścienia dalszą drogę musi odbyć samotnie. W przekonaniu tym utwierdził go atak Boromira, który owładnięty mocą Pierścienia chciał odebrać Frodo klejnot. Hobbit zdołał uciec pod osłoną niewidzialności i uniknąć spotkania zarówno z Drużyną, jak i czającymi się w zasadzce [[Uruk-hai]]. Jedynie Sam odgadł zamiary Frodo i zdołał go przekonać, by wspólnie podróżowali do Mordoru<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 517-533.</ref>.
'''W trakcie postoju na [[Parth Galen]] Drużyna Pierścienia miała podjąć decyzję co do dalszej podróży. Frodo czuł, że dla dobra misji i pozostałych członków Drużyny Pierścienia dalszą drogę musi odbyć samotnie. W przekonaniu tym utwierdził go atak Boromira, który owładnięty mocą Pierścienia chciał odebrać Frodo klejnot. Hobbit zdołał uciec pod osłoną niewidzialności i uniknąć spotkania zarówno z Drużyną, jak i czającymi się w zasadzce [[Uruk-hai]]. Jedynie Sam odgadł zamiary Frodo i zdołał go przekonać, by wspólnie podróżowali do Mordoru<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 517-533.</ref>.'''


=== Podróż do Mordoru ===
=== '''Podróż do Mordoru''' ===
Niemal na początku swojej podróży Frodo i Sam zostali zaatakowani przez [[Gollum]]a, potajemnie śledzącego Drużynę Pierścienia od Morii. Stwór usiłował odebrać Frodowi klejnot, ale hobbit zdołał obezwładnić Golluma i wymóc na nim posłuszeństwo i pomoc w podróży do Mordoru. Gollum poprowadził hobbitów do [[Lista zamków i twierdz Śródziemia#Morannon|Czarnej Bramy]], a gdy tak okazała się zamknięta, wskazał im inną trasę<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 269-306.</ref>.
'''Niemal na początku swojej podróży Frodo i Sam zostali zaatakowani przez [[Gollum]]a, potajemnie śledzącego Drużynę Pierścienia od Morii. Stwór usiłował odebrać Frodowi klejnot, ale hobbit zdołał obezwładnić Golluma i wymóc na nim posłuszeństwo i pomoc w podróży do Mordoru. Gollum poprowadził hobbitów do [[Lista zamków i twierdz Śródziemia#Morannon|Czarnej Bramy]], a gdy tak okazała się zamknięta, wskazał im inną trasę<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 269-306.</ref>.'''


Trójka wędrowców została schwytana w [[Ithilien]] przez oddział strażników pod wodzą [[Faramir]]a. Brat [[Boromir]]a dowiedział się wówczas, że Frodo jest powiernikiem Jedynego Pierścienia. Oparł się jednak pokusie odebrania tego przedmiotu hobbitowi; wbrew rozkazom [[Denethor II|Denethora]] puścił także całą trójkę wolno i wyposażył ich w zapasy<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 325-377.</ref>.
'''Trójka wędrowców została schwytana w [[Ithilien]] przez oddział strażników pod wodzą [[Faramir]]a. Brat [[Boromir]]a dowiedział się wówczas, że Frodo jest powiernikiem Jedynego Pierścienia. Oparł się jednak pokusie odebrania tego przedmiotu hobbitowi; wbrew rozkazom [[Denethor II|Denethora]] puścił także całą trójkę wolno i wyposażył ich w zapasy<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 325-377.</ref>.'''


Dalsza droga prowadziła przez [[Cirith Ungol]]. Hobbici zostali tam zaatakowani przez [[Szeloba|pajęczycę Szelobę]]. Gollum od początku planował to spotkanie, mając nadzieję, że Szeloba, zająwszy się Frodo i Samem, zostawi dla niego Pierścień<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 404-420.</ref>.
'''Dalsza droga prowadziła przez [[Cirith Ungol]]. Hobbici zostali tam zaatakowani przez [[Szeloba|pajęczycę Szelobę]]. Gollum od początku planował to spotkanie, mając nadzieję, że Szeloba, zająwszy się Frodo i Samem, zostawi dla niego Pierścień<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 404-420.</ref>.'''


Samowi udało się odeprzeć atak pajęczycy, używając Żądła i flakoniku od Galadrieli, Frodo nie uniknął jednak obezwładnienia przez Szelobę. Sam, uznawszy Frodo za zmarłego, z żalem zostawił go, zabrał Pierścień i wyruszył w samotną drogę<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 421-427.</ref>.
'''Samowi udało się odeprzeć atak pajęczycy, używając Żądła i flakoniku od Galadrieli, Frodo nie uniknął jednak obezwładnienia przez Szelobę. Sam, uznawszy Frodo za zmarłego, z żalem zostawił go, zabrał Pierścień i wyruszył w samotną drogę<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 421-427.</ref>.'''


=== Podróż do Orodruiny ===
=== '''Podróż do Orodruiny''' ===
Wkrótce jednak Sam przekonał się, że Frodo był jedynie nieprzytomny i że został zabrany przez oddział orków na przesłuchanie. Samowi udało się uratować Frodo i zwrócić mu Pierścień. Hobbici, przebrani za orków, kontynuowali podróż do Orodruiny, śledzeni przez Golluma<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 434-436.</ref><ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 220-254.</ref>.
'''Wkrótce jednak Sam przekonał się, że Frodo był jedynie nieprzytomny i że został zabrany przez oddział orków na przesłuchanie. Samowi udało się uratować Frodo i zwrócić mu Pierścień. Hobbici, przebrani za orków, kontynuowali podróż do Orodruiny, śledzeni przez Golluma<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Dwie wieże'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 434-436.</ref><ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 220-254.</ref>.'''


Po przybyciu do Góry Przeznaczenia Frodo, wyczerpany fizycznie i psychicznie, poddał się woli Pierścienia i odmówił jego zniszczenia. Został wtedy zaatakowany przez Golluma, chcącego odzyskać klejnot. W trakcie walki Gollum odgryzł palec Frodo i zdołał odebrać mu Pierścień. Stwór potknął się jednak i wraz z Pierścieniem spadł w ogień Orodruiny. Frodo i Sam wydostali się wówczas na zewnątrz góry, gdzie zostali uratowani przez orły, wysłane przez Gandalfa<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 255-286.</ref>.
'''Po przybyciu do Góry Przeznaczenia Frodo, wyczerpany fizycznie i psychicznie, poddał się woli Pierścienia i odmówił jego zniszczenia. Został wtedy zaatakowany przez Golluma, chcącego odzyskać klejnot. W trakcie walki Gollum odgryzł palec Frodo i zdołał odebrać mu Pierścień. Stwór potknął się jednak i wraz z Pierścieniem spadł w ogień Orodruiny. Frodo i Sam wydostali się wówczas na zewnątrz góry, gdzie zostali uratowani przez orły, wysłane przez Gandalfa<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 255-286.</ref>.'''


=== Po Wojnie o Pierścień ===
=== '''Po Wojnie o Pierścień''' ===
Po koronacji Aragorna Frodo i pozostali hobbici wrócili do Shire. Okazało się wówczas, że pod ich nieobecność kraj był rządzony przez [[Lista hobbitów Śródziemia#Lotho|Lotho Sackville-Bagginsa]], a następnie przez Sharkeya, którzy doprowadzili ojczyznę hobbitów do ruiny. Frodo wraz z towarzyszami zdołali przywrócić porządek w Shire i obalić Sharkeya (w rzeczywistości [[Saruman]]a, który uciekł z [[Isengard|Orthanku]] po ataku [[ent]]ów)<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 334-374.</ref>.
'''Po koronacji Aragorna Frodo i pozostali hobbici wrócili do Shire. Okazało się wówczas, że pod ich nieobecność kraj był rządzony przez [[Lista hobbitów Śródziemia#Lotho|Lotho Sackville-Bagginsa]], a następnie przez Sharkeya, którzy doprowadzili ojczyznę hobbitów do ruiny. Frodo wraz z towarzyszami zdołali przywrócić porządek w Shire i obalić Sharkeya (w rzeczywistości [[Saruman]]a, który uciekł z [[Isengard|Orthanku]] po ataku [[ent]]ów)<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 334-374.</ref>.'''


Frodo mieszkał w Hobbitonie dwa lata po zakończeniu Wojny o Pierścień. W tym czasie był krótko burmistrzem Shire, a także zajmował się spisywaniem wspomnień ze swoich podróży. Przeżycia hobbita, a także rany, jakich doznał, nie pozwalały mu jednak cieszyć się życiem<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 376-381.</ref>.
'''Frodo mieszkał w Hobbitonie dwa lata po zakończeniu Wojny o Pierścień. W tym czasie był krótko burmistrzem Shire, a także zajmował się spisywaniem wspomnień ze swoich podróży. Przeżycia hobbita, a także rany, jakich doznał, nie pozwalały mu jednak cieszyć się życiem<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 376-381.</ref>.'''


Ostatecznie w 3021 r. Trzeciej Ery Frodo udał się z Bilbem do [[Szare Przystanie|Szarych Przystani]]. Hobbici, jako Powiernicy Pierścienia, zajęli wówczas miejsce na statku płynącym do Valinoru; towarzyszyli im także Elrond, Gandalf i Galadriela. Wcześniej Frodo uczynił Sama swoim spadkobiercą, pozostawiając mu Bag End oraz [[Lista ksiąg Śródziemia#Czerwona Księga Marchii Zachodniej|zapiski z podróży hobbitów]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 382-387.</ref>.
'''Ostatecznie w 3021 r. Trzeciej Ery Frodo udał się z Bilbem do [[Szare Przystanie|Szarych Przystani]]. Hobbici, jako Powiernicy Pierścienia, zajęli wówczas miejsce na statku płynącym do Valinoru; towarzyszyli im także Elrond, Gandalf i Galadriela. Wcześniej Frodo uczynił Sama swoim spadkobiercą, pozostawiając mu Bag End oraz [[Lista ksiąg Śródziemia#Czerwona Księga Marchii Zachodniej|zapiski z podróży hobbitów]]<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Powrót króla'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 382-387.</ref>.'''


=== Genealogia ===
=== '''Genealogia''' ===
Frodo określał Bilbo Bagginsa mianem wuja. W rzeczywistości jednak Frodo był jego ciotecznym siostrzeńcem (i zarazem stryjecznym bratankiem)<ref name=":1" /><ref name=":0">J.R.R. Tolkien, ''Powrót króla'' (tłum. Maria Skibniewska), Warszawa 2002, s. 497 (Dodatek C: Rodowody).</ref>.
'''Frodo określał Bilbo Bagginsa mianem wuja. W rzeczywistości jednak Frodo był jego ciotecznym siostrzeńcem (i zarazem stryjecznym bratankiem)<ref name=":1" /><ref name=":0">J.R.R. Tolkien, ''Powrót króla'' (tłum. Maria Skibniewska), Warszawa 2002, s. 497 (Dodatek C: Rodowody).</ref>.'''


Frodo był także spokrewniony z Merrym i Pippinem. Ich wspólnym przodkiem był [[Thanowie Shire’u#Gerontius „Stary Tuk”|Gerontius Tuk]]<ref name=":0">J.R.R. Tolkien, ''Powrót króla'' (tłum. Maria Skibniewska), Warszawa 2002, s. 497 (Dodatek C: Rodowody).</ref>.
'''Frodo był także spokrewniony z Merrym i Pippinem. Ich wspólnym przodkiem był [[Thanowie Shire’u#Gerontius „Stary Tuk”|Gerontius Tuk]]<ref name=":0">J.R.R. Tolkien, ''Powrót króla'' (tłum. Maria Skibniewska), Warszawa 2002, s. 497 (Dodatek C: Rodowody).</ref>.'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!Osoba
!'''Osoba'''
!Rodzice
!'''Rodzice'''
!Dziadkowie
!'''Dziadkowie'''
|-
|-
| rowspan="4" |Frodo Baggins (ur. 2968 TE, zm. po 3021 TE)<ref name=":0" />
| rowspan="4" |'''Frodo Baggins (ur. 2968 TE, zm. po 3021 TE)<ref name=":0" />'''
| rowspan="2" |Drogo Baggins (ur. 2908 TE, zm. 2980 TE)<ref name=":0" />
| rowspan="2" |'''Drogo Baggins (ur. 2908 TE, zm. 2980 TE)<ref name=":0" />'''
|Fosco Baggins (ur. 2864 TE, zm. 2960 TE)<ref name=":0" />
|'''Fosco Baggins (ur. 2864 TE, zm. 2960 TE)<ref name=":0" />'''
|-
|-
|Ruby Bolger (ur. 2864 TE)<ref name=":0" />
|'''Ruby Bolger (ur. 2864 TE)<ref name=":0" />'''
|-
|-
| rowspan="2" |Primula Brandybuck (ur. 2920 TE, zm. 2980 TE)<ref name=":0" />
| rowspan="2" |'''Primula Brandybuck (ur. 2920 TE, zm. 2980 TE)<ref name=":0" />'''
|Gorbadok Brandybuck (ur. 2860 TE, zm. 2963 TE)<ref name=":0" />
|'''Gorbadok Brandybuck (ur. 2860 TE, zm. 2963 TE)<ref name=":0" />'''
|-
|-
|Mirabella Tuk (ur. 2860 TE, zm. 2960 TE)<ref name=":0" />
|'''Mirabella Tuk (ur. 2860 TE, zm. 2960 TE)<ref name=":0" />'''
|}
|}


== Historia postaci ==
== '''Historia postaci''' ==
Frodo jako postać pojawił się dopiero w trzecim szkicu pierwszego rozdziału ''Drużyny Pierścienia;'' nazywał się wówczas Bingo Baggins i był synem Bilbo Bagginsa oraz Primuli Brandybuck<ref>J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, ''The Return of the Shadow'', Londyn 1988, s. 28-29.</ref>. W czwartym szkicu stał się z kolei Bingo Bolger-Bagginsem, synem Rollo Bolgera oraz Primuli Brandybuck<ref>J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, ''The Return of the Shadow'', Londyn 1988, s. 36-37.</ref>. Imię Frodo było wówczas przypisane postaci, która później stała się Pippinem<ref>J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, ''The Return of the Shadow'', Londyn 1988, s. 267.</ref>.
'''Frodo jako postać pojawił się dopiero w trzecim szkicu pierwszego rozdziału ''Drużyny Pierścienia;'' nazywał się wówczas Bingo Baggins i był synem Bilbo Bagginsa oraz Primuli Brandybuck<ref>J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, ''The Return of the Shadow'', Londyn 1988, s. 28-29.</ref>. W czwartym szkicu stał się z kolei Bingo Bolger-Bagginsem, synem Rollo Bolgera oraz Primuli Brandybuck<ref>J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, ''The Return of the Shadow'', Londyn 1988, s. 36-37.</ref>. Imię Frodo było wówczas przypisane postaci, która później stała się Pippinem<ref>J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, ''The Return of the Shadow'', Londyn 1988, s. 267.</ref>.'''


=== Imię ===
=== '''Imię''' ===
Tolkien wskazał, że podstawą dla imienia hobbita było staroangielskie imię ''Fróda'', wywodzące się od słowa [[wiktionary:frod#Old English|frod]], oznaczające mądrość i doświadczenie<ref>H. Carpenter, ''J.R.R. Tolkien. Listy'', Warszawa 2000, list 168 (7 września 1955 r.).</ref>. Frodo Baggins miało być angielskim tłumaczeniem imienia i nazwiska, zapisanego we wspólnej mowie jako ''Maura Labingi''<ref>Ch. Tolkien, ''The Peoples of Middle-earth'', Nowy Jork 1996, s. 50.</ref>.
'''Tolkien wskazał, że podstawą dla imienia hobbita było staroangielskie imię ''Fróda'', wywodzące się od słowa [[wiktionary:frod#Old English|frod]], oznaczające mądrość i doświadczenie<ref>H. Carpenter, ''J.R.R. Tolkien. Listy'', Warszawa 2000, list 168 (7 września 1955 r.).</ref>. Frodo Baggins miało być angielskim tłumaczeniem imienia i nazwiska, zapisanego we wspólnej mowie jako ''Maura Labingi''<ref>Ch. Tolkien, ''The Peoples of Middle-earth'', Nowy Jork 1996, s. 50.</ref>.'''


Tom Shippey, badacz twórczości Tolkiena, zwrócił także uwagę na podobieństwo z imieniem króla Fróði (władcy pojawiającego się w takich tekstach jak ''[[Beowulf]]'', ''[[Edda młodsza]]'' czy ''[[Gesta Danorum]]'')<ref>T. Shippey, ''The Road to Middle-Earth'', Nowy Jork 2005, s. 231-237.</ref><ref>T. Shippey, ''Droga do Śródziemia'', Poznań 2001, s. 238-244.</ref>.
'''Tom Shippey, badacz twórczości Tolkiena, zwrócił także uwagę na podobieństwo z imieniem króla Fróði (władcy pojawiającego się w takich tekstach jak ''[[Beowulf]]'', ''[[Edda młodsza]]'' czy ''[[Gesta Danorum]]'')<ref>T. Shippey, ''The Road to Middle-Earth'', Nowy Jork 2005, s. 231-237.</ref><ref>T. Shippey, ''Droga do Śródziemia'', Poznań 2001, s. 238-244.</ref>.'''


=== W twórczości Tolkiena ===
=== '''W twórczości Tolkiena''' ===
==== ''[[Silmarillion]]'' ====
==== '''''[[Silmarillion]]''''' ====
W rozdziale ''Pierścienie Władzy i Trzecia Era'' pojawia się krótka wzmianka na temat Frodo:<blockquote>''Jak powiadają, Niziołek Frodo na prośbę Mithrandira wziął na swe barki brzemię i w towarzystwie jednego tylko sługi przeszedł bardzo długą drogę wśród niebezpieczeństw i ciemności. W końcu na przekór Sauronowi dotarł do Góry Przznaczenia i wrzucił Wielki Pierścień w ten sam ogień, w którym go niegdyś wykuto''<ref>J.R.R. Tolkien, ''Silmarillion'', Warszawa 2000, s. 279-280.</ref>.</blockquote>
'''W rozdziale ''Pierścienie Władzy i Trzecia Era'' pojawia się krótka wzmianka na temat Frodo:'''<blockquote>'''''Jak powiadają, Niziołek Frodo na prośbę Mithrandira wziął na swe barki brzemię i w towarzystwie jednego tylko sługi przeszedł bardzo długą drogę wśród niebezpieczeństw i ciemności. W końcu na przekór Sauronowi dotarł do Góry Przznaczenia i wrzucił Wielki Pierścień w ten sam ogień, w którym go niegdyś wykuto''<ref>J.R.R. Tolkien, ''Silmarillion'', Warszawa 2000, s. 279-280.</ref>.'''</blockquote>


==== ''[[Niedokończone opowieści]]'' ====
==== ''[[Niedokończone opowieści|'''Niedokończone opowieści''']]'' ====
Frodo pojawia się w następujących rozdziałach trzeciej części ''Niedokończonych opowieści'':
'''Frodo pojawia się w następujących rozdziałach trzeciej części ''Niedokończonych opowieści'':'''


* ''Wyprawa do Ereboru'' – Frodo jest narratorem, notującym opowieść Gandalfa o kulisach wyprawy do Ereboru<ref>J.R.R. Tolkien, ''Niedokończone opowieści'' (tłum. R. Kot), Warszawa 2002, s. 262-274.</ref>,
* '''''Wyprawa do Ereboru'' – Frodo jest narratorem, notującym opowieść Gandalfa o kulisach wyprawy do Ereboru<ref>J.R.R. Tolkien, ''Niedokończone opowieści'' (tłum. R. Kot), Warszawa 2002, s. 262-274.</ref>,'''
* ''Poszukiwania Pierścienia'' – wersja A tekstu opisana jest jako relacja z opowieści, którą Frodo usłyszał od Gandalfa<ref>J.R.R. Tolkien, ''Niedokończone opowieści'' (tłum. R. Kot), Warszawa 2002, s. 275-285.</ref>.
* '''''Poszukiwania Pierścienia'' – wersja A tekstu opisana jest jako relacja z opowieści, którą Frodo usłyszał od Gandalfa<ref>J.R.R. Tolkien, ''Niedokończone opowieści'' (tłum. R. Kot), Warszawa 2002, s. 275-285.</ref>.'''


==== ''[[Przygody Toma Bombadila]]'' ====
==== ''[[Przygody Toma Bombadila|'''Przygody Toma Bombadila''']]'' ====
Jednym z wierszy, opublikowanych w zbiorze, jest ''Morski dzwon'' (ang. ''Sea-Bell or'' ''Frodos Dreme'') z 1934 r. Jego podmiot liryczny podróżuje za morze i próbuje bezskutecznie nawiązać kontakt z mieszkańcami nowo odkrytego lądu. Po powrocie do ojczyzny bohater przekonuje się, że jego współmieszkańcy, niegdyś mu bliscy, stali się dla niego obcy. W ocenie Verlyn Flieger (badaczki twórczości Tolkiena) wiersz ten należy wiązać ze snami, jakich Frodo doświadczał po powrocie do Shire po Wojnie o Pierścień, gdy stwierdził, że nie jest w stanie wrócić do dawnego życia<ref>V. Flieger, ''A Question of Time: J.R.R. Tolkien's Road to Faërie'', Kent 2001, s. 208.</ref>.
'''Jednym z wierszy, opublikowanych w zbiorze, jest ''Morski dzwon'' (ang. ''Sea-Bell or'' ''Frodos Dreme'') z 1934 r. Jego podmiot liryczny podróżuje za morze i próbuje bezskutecznie nawiązać kontakt z mieszkańcami nowo odkrytego lądu. Po powrocie do ojczyzny bohater przekonuje się, że jego współmieszkańcy, niegdyś mu bliscy, stali się dla niego obcy. W ocenie Verlyn Flieger (badaczki twórczości Tolkiena) wiersz ten należy wiązać ze snami, jakich Frodo doświadczał po powrocie do Shire po Wojnie o Pierścień, gdy stwierdził, że nie jest w stanie wrócić do dawnego życia<ref>V. Flieger, ''A Question of Time: J.R.R. Tolkien's Road to Faërie'', Kent 2001, s. 208.</ref>.'''


==== ''Bilbo's Last Song'' ====
==== '''''Bilbo's Last Song''''' ====
Frodo pojawia się w poemacie z 1974 r. pt. ''Bilbo's Last Song'' ([[Język polski|pol.]] ''Ostatnia piosenka Bilba'') jako jedna z osób, które – w towarzystwie Bilba – opuszczają Śródziemie na pokładzie statku, odpływającego z Szarych Przystani<ref>Ch. Scull, W.G. Hammond, ''The J. R. R. Tolkien Companion and Guide'', Nowy Jork 2017, tom 1, s. 762-771.</ref>.
'''Frodo pojawia się w poemacie z 1974 r. pt. ''Bilbo's Last Song'' ([[Język polski|pol.]] ''Ostatnia piosenka Bilba'') jako jedna z osób, które – w towarzystwie Bilba – opuszczają Śródziemie na pokładzie statku, odpływającego z Szarych Przystani<ref>Ch. Scull, W.G. Hammond, ''The J. R. R. Tolkien Companion and Guide'', Nowy Jork 2017, tom 1, s. 762-771.</ref>.'''


== Opis postaci ==
== '''Opis postaci''' ==
W ''Drużynie Pierścienia'' znajduje się scena, w której Barliman Butterbur z gospody ''Pod rozbrykanym kucykiem'' przypomina sobie opis Frodo, pozostawiony mu przez Gandalfa:<blockquote>''"Mały grubas z rumianymi policzkami (...) wszyscy hobbici są mniej więcej tacy (...) ale ten jest trochę od innych wyższy, włosy ma jaśniejsze, a w brodzie dołek; bardzo wesoły, oczy mu się śmieją."''<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 227.</ref></blockquote>Jeden z bohaterów wskazuje także, że Frodo bardzo przypominał Bilba, nie tylko z wyglądu<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 41.</ref>.
'''W ''Drużynie Pierścienia'' znajduje się scena, w której Barliman Butterbur z gospody ''Pod rozbrykanym kucykiem'' przypomina sobie opis Frodo, pozostawiony mu przez Gandalfa:'''<blockquote>'''''"Mały grubas z rumianymi policzkami (...) wszyscy hobbici są mniej więcej tacy (...) ale ten jest trochę od innych wyższy, włosy ma jaśniejsze, a w brodzie dołek; bardzo wesoły, oczy mu się śmieją."''<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 227.</ref>'''</blockquote>'''Jeden z bohaterów wskazuje także, że Frodo bardzo przypominał Bilba, nie tylko z wyglądu<ref>J.R.R Tolkien, ''Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia'' (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 41.</ref>.'''


== Interpretacja postaci ==
== '''Interpretacja postaci''' ==
=== Archetyp bohatera ===
=== '''Archetyp bohatera''' ===
[[Plik:Patrick Grant's Jungian View of LOTR.svg|mały|Postacie z ''Władcy Pierścieni'' jako [[Archetyp (psychologia)|archetypy]] w rozumieniu [[Carl Gustav Jung|Carla Junga]] (w interpretacji Patricka Granta).]]
[[Plik:Patrick Grant's Jungian View of LOTR.svg|mały|'''Postacie z ''Władcy Pierścieni'' jako [[Archetyp (psychologia)|archetypy]] w rozumieniu [[Carl Gustav Jung|Carla Junga]] (w interpretacji Patricka Granta).''']]
Patrick Grant, uczony specjalizujący się w literaturze renesansu, rozpatrywał postacie z ''Władcy Pierścieni'', posługując się pojęciami z [[Psychologia analityczna (C.G. Jung)|psychologii analitycznej]] [[Carl Gustav Jung|Carla Gustava Junga]].
'''Patrick Grant, uczony specjalizujący się w literaturze renesansu, rozpatrywał postacie z ''Władcy Pierścieni'', posługując się pojęciami z [[Psychologia analityczna (C.G. Jung)|psychologii analitycznej]] [[Carl Gustav Jung|Carla Gustava Junga]].'''


W ocenie Granta Frodo reprezentuje [[Archetyp (psychologia)|archetyp]] bohatera podobnego do dziecka (w opozycji do Aragona jako bohatera – szlachetnej i potężnej postaci). [[Anima i animus|Animą]] (kobiecym aspektem psychiki) Frodo jest Galadriela, a [[Cień (archetyp)|cieniem]] (uosobieniem zwierzęcych popędów) – Gollum. Podróż hobbita, mająca na celu zniszczenie Pierścienia, symbolizuje [[proces indywiduacji]]<ref>{{Cytuj |autor = PATRICK GRANT |tytuł = TOLKIEN: ARCHETYPE AND WORD |czasopismo = CrossCurrents |data = 1973 |data dostępu = 2022-01-27 |issn = 0011-1953 |wolumin = 22 |numer = 4 |s = 365–380 |jstor=24457668}}</ref>.
'''W ocenie Granta Frodo reprezentuje [[Archetyp (psychologia)|archetyp]] bohatera podobnego do dziecka (w opozycji do Aragona jako bohatera – szlachetnej i potężnej postaci). [[Anima i animus|Animą]] (kobiecym aspektem psychiki) Frodo jest Galadriela, a [[Cień (archetyp)|cieniem]] (uosobieniem zwierzęcych popędów) – Gollum. Podróż hobbita, mająca na celu zniszczenie Pierścienia, symbolizuje [[proces indywiduacji]]<ref>{{Cytuj |autor = PATRICK GRANT |tytuł = TOLKIEN: ARCHETYPE AND WORD |czasopismo = CrossCurrents |data = 1973 |data dostępu = 2022-01-27 |issn = 0011-1953 |wolumin = 22 |numer = 4 |s = 365–380 |jstor=24457668}}</ref>.'''


=== Figura Chrystusa ===
=== '''Figura Chrystusa''' ===
Tolkien opisywał ''Władcę Pierścieni'' jako fundamentalnie religijne i chrześcijańskie dzieło. Nie jest ono jednak alegorią chrześcijaństwa; w świecie Tolkiena nie istnieje np. jedna postać, której można byłoby przypisać cechy Jezusa jako zbawiciela (porównywanej chociażby z [[Aslan]]em z ''[[Opowieści z Narnii]]'' [[C.S. Lewis|Lewisa]]). W ocenie pisarza i publisty [[Peter Kreeft|Petera Kreefta]] rola ta została natomiast rozdzielona między trzy osoby, które wypełniają potrójny urząd (łac. ''munus triplex'') Chrystusa jako króla, kapłana i proroka<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = The Presence of Christ in "The Lord of the Rings" {{!}} Peter J. Kreeft {{!}} IgnatiusInsight.com |data dostępu = 2022-01-19 |opublikowany = ignatiusinsight.com |url = http://www.ignatiusinsight.com/features2005/pkreeft_christlotr_nov05.asp}}</ref>.
'''Tolkien opisywał ''Władcę Pierścieni'' jako fundamentalnie religijne i chrześcijańskie dzieło. Nie jest ono jednak alegorią chrześcijaństwa; w świecie Tolkiena nie istnieje np. jedna postać, której można byłoby przypisać cechy Jezusa jako zbawiciela (porównywanej chociażby z [[Aslan]]em z ''[[Opowieści z Narnii]]'' [[C.S. Lewis|Lewisa]]). W ocenie pisarza i publisty [[Peter Kreeft|Petera Kreefta]] rola ta została natomiast rozdzielona między trzy osoby, które wypełniają potrójny urząd (łac. ''munus triplex'') Chrystusa jako króla, kapłana i proroka<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = The Presence of Christ in "The Lord of the Rings" {{!}} Peter J. Kreeft {{!}} IgnatiusInsight.com |data dostępu = 2022-01-19 |opublikowany = ignatiusinsight.com |url = http://www.ignatiusinsight.com/features2005/pkreeft_christlotr_nov05.asp}}</ref>.'''


Kreeft (podobnie jak brytyjski pisarz [[Joseph Pearce]] i inni badacze twórczości Tolkiena) uznali Frodo za figurę Chrystusa jako kapłana. W ich interpretacji podróż Frodo na Orodruinę w towarzystwie Sama przypomina [[Jezus Chrystus#Pojmanie, męczeńska śmierć i zmartwychwstanie|drogę krzyżową Jezusa]], któremu pomagał [[Szymon Cyrenejczyk|Szymon z Cyreny]]. Hobbit doświadczył także na Wichrowym Czubie symbolicznej śmierci (od [[Lista artefaktów Śródziemia#Nóż Morgulu|Noża Morgulu]], z której został uleczony dzięki Elrondowi)<ref name=":2" /><ref>R. Mathews, ''Fantasy. The Liberation of Imagination'', Londyn 1997, s. 69.</ref><ref>{{Cytuj |autor = Haley Bedell |tytuł = Frodo Baggins: The Modern Parallel to Christ in Literature |data = 2015-05-01 |data dostępu = 2022-01-19 |opublikowany = CommonKnowledge |url = https://commons.pacificu.edu/work/sc/610e9b32-856c-4d30-bca5-457137af730e |język = en}}</ref>.
'''Kreeft (podobnie jak brytyjski pisarz [[Joseph Pearce]] i inni badacze twórczości Tolkiena) uznali Frodo za figurę Chrystusa jako kapłana. W ich interpretacji podróż Frodo na Orodruinę w towarzystwie Sama przypomina [[Jezus Chrystus#Pojmanie, męczeńska śmierć i zmartwychwstanie|drogę krzyżową Jezusa]], któremu pomagał [[Szymon Cyrenejczyk|Szymon z Cyreny]]. Hobbit doświadczył także na Wichrowym Czubie symbolicznej śmierci (od [[Lista artefaktów Śródziemia#Nóż Morgulu|Noża Morgulu]], z której został uleczony dzięki Elrondowi)<ref name=":2" /><ref>R. Mathews, ''Fantasy. The Liberation of Imagination'', Londyn 1997, s. 69.</ref><ref>{{Cytuj |autor = Haley Bedell |tytuł = Frodo Baggins: The Modern Parallel to Christ in Literature |data = 2015-05-01 |data dostępu = 2022-01-19 |opublikowany = CommonKnowledge |url = https://commons.pacificu.edu/work/sc/610e9b32-856c-4d30-bca5-457137af730e |język = en}}</ref>.'''


=== Żołnierz I wojny światowej ===
=== '''Żołnierz I wojny światowej''' ===
Michael Livingston (badacz literatury średniowiecza) oraz Chris Hopkins (badacz literatury brytyjskiej) porównali życie Frodo po Wojnie o Pierścień do losu brytyjskich żołnierzy, walczących w [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] i doświadczających tzw. ''[[shell shock]]'' (obecnie klasyfikowanego jako [[Zespół stresu pourazowego|PTSD]]). Zniuansowany opis losu Frodo przypisują oni doświadczeniom samego Tolkiena, który był jednym z uczestników [[Bitwa nad Sommą|bitwy nad Sommą]]<ref>{{Cytuj |autor = Chris Hopkins |tytuł = Tolkien and Englishness |czasopismo = Mythlore: A Journal of J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis, Charles Williams, and Mythopoeic Literature |data = 1996-10-15 |data dostępu = 2022-01-30 |issn = 0146-9339 |wolumin = 21 |numer = 2 |url = https://dc.swosu.edu/mythlore/vol21/iss2/41}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Michael Livingston |tytuł = The Shell-shocked Hobbit: The First World War and Tolkien's Trauma of the Ring |czasopismo = Mythlore: A Journal of J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis, Charles Williams, and Mythopoeic Literature |data = 2006-10-15 |data dostępu = 2022-01-30 |issn = 0146-9339 |wolumin = 25 |numer = 1 |url = https://dc.swosu.edu/mythlore/vol25/iss1/6}}</ref>.
'''Michael Livingston (badacz literatury średniowiecza) oraz Chris Hopkins (badacz literatury brytyjskiej) porównali życie Frodo po Wojnie o Pierścień do losu brytyjskich żołnierzy, walczących w [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] i doświadczających tzw. ''[[shell shock]]'' (obecnie klasyfikowanego jako [[Zespół stresu pourazowego|PTSD]]). Zniuansowany opis losu Frodo przypisują oni doświadczeniom samego Tolkiena, który był jednym z uczestników [[Bitwa nad Sommą|bitwy nad Sommą]]<ref>{{Cytuj |autor = Chris Hopkins |tytuł = Tolkien and Englishness |czasopismo = Mythlore: A Journal of J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis, Charles Williams, and Mythopoeic Literature |data = 1996-10-15 |data dostępu = 2022-01-30 |issn = 0146-9339 |wolumin = 21 |numer = 2 |url = https://dc.swosu.edu/mythlore/vol21/iss2/41}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Michael Livingston |tytuł = The Shell-shocked Hobbit: The First World War and Tolkien's Trauma of the Ring |czasopismo = Mythlore: A Journal of J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis, Charles Williams, and Mythopoeic Literature |data = 2006-10-15 |data dostępu = 2022-01-30 |issn = 0146-9339 |wolumin = 25 |numer = 1 |url = https://dc.swosu.edu/mythlore/vol25/iss1/6}}</ref>.'''


== Adaptacje ==
== '''Adaptacje''' ==
[[Plik:Elijah Wood by Gage Skidmore.jpg|mały|Elijah Wood grał Frodo Bagginsa w trylogii ''[[Władca Pierścieni (trylogia filmowa)|Władca Pierścieni]]'' oraz filmie ''[[Hobbit: Niezwykła podróż]]'' w reżyserii [[Peter Jackson|Petera Jacksona]].]]
[[Plik:Elijah Wood by Gage Skidmore.jpg|mały|'''Elijah Wood grał Frodo Bagginsa w trylogii ''[[Władca Pierścieni (trylogia filmowa)|Władca Pierścieni]]'' oraz filmie ''[[Hobbit: Niezwykła podróż]]'' w reżyserii [[Peter Jackson|Petera Jacksona]].''']]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!Data premiery
!'''Data premiery'''
!Adaptacja
!'''Adaptacja'''
!Aktor
!'''Aktor'''
!Dubbing polski
!'''Dubbing polski'''
|-
|-
|[[1978 w filmie|1978]]
|[[1978 w filmie|'''1978''']]
|''[[Władca Pierścieni (film 1978)|Władca Pierścieni]]''
|''[[Władca Pierścieni (film 1978)|'''Władca Pierścieni''']]''
|Christopher Guard (głos)<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=The Lord of the Rings|url=https://www.imdb.com/title/tt0077869/|autorzy=Ralph Bakshi|data dostępu=2022-01-30|stacja=Fantasy Films, Bakshi Productions, Saul Zaentz Film Productions|emisja=1978-11-15}}</ref>
|'''Christopher Guard (głos)<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=The Lord of the Rings|url=https://www.imdb.com/title/tt0077869/|autorzy=Ralph Bakshi|data dostępu=2022-01-30|stacja=Fantasy Films, Bakshi Productions, Saul Zaentz Film Productions|emisja=1978-11-15}}</ref>'''
|[[Łukasz Lewandowski]]
|[[Łukasz Lewandowski|'''Łukasz Lewandowski''']]
|-
|-
|[[1980 w filmie|1980]]
|[[1980 w filmie|'''1980''']]
|''[[Powrót króla (film 1980)|Powrót króla]]''
|''[[Powrót króla (film 1980)|'''Powrót króla''']]''
|Orson Bean (głos)<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=The Return of the King|url=https://www.imdb.com/title/tt0079802/|autorzy=Jules Bass, Arthur Rankin Jr|data dostępu=2022-01-30|stacja=Topcraft, Rankin/Bass Productions|emisja=1980-05-11}}</ref>
|'''Orson Bean (głos)<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=The Return of the King|url=https://www.imdb.com/title/tt0079802/|autorzy=Jules Bass, Arthur Rankin Jr|data dostępu=2022-01-30|stacja=Topcraft, Rankin/Bass Productions|emisja=1980-05-11}}</ref>'''
|
|
|-
|-
|[[1991 w filmie|1991]]
|[[1991 w filmie|'''1991''']]
|''[[Chranitieli|Хранители (Chranitieli)]]''
|''[[Chranitieli|'''Хранители (Chranitieli)''']]''
|Вале́рий Семёнович Дьяче́нко (Walerij Siemionowicz Diaczenko)<ref>{{Cytuj |autor = Анна Васильева |tytuł = «Хранители» и «Властелин Колец»: кто исполнил роли в культовых экранизациях РФ и США |data dostępu = 2021-09-01 |opublikowany = Пятый канал |url = https://www.5-tv.ru/news/337679/hraniteli-ivlastelin-kolec-kto-ispolnil-roli-vkultovyh-ekranizaciah-rfissa/ |język = ru}}</ref>
|'''Вале́рий Семёнович Дьяче́нко (Walerij Siemionowicz Diaczenko)<ref>{{Cytuj |autor = Анна Васильева |tytuł = «Хранители» и «Властелин Колец»: кто исполнил роли в культовых экранизациях РФ и США |data dostępu = 2021-09-01 |opublikowany = Пятый канал |url = https://www.5-tv.ru/news/337679/hraniteli-ivlastelin-kolec-kto-ispolnil-roli-vkultovyh-ekranizaciah-rfissa/ |język = ru}}</ref>'''
|
|
|-
|-
|[[1993 w filmie|1993]]
|[[1993 w filmie|'''1993''']]
|''Hobitit''
|'''''Hobitit'''''
|Taneli Mäkelä<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Hobitit|url=https://www.imdb.com/title/tt0441925/?ref_=nm_flmg_act_80|data dostępu=2022-01-30|stacja=Ryhmäteatteri, Yleisradio (YLE)|emisja=1993-03-29}}</ref>
|'''Taneli Mäkelä<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Hobitit|url=https://www.imdb.com/title/tt0441925/?ref_=nm_flmg_act_80|data dostępu=2022-01-30|stacja=Ryhmäteatteri, Yleisradio (YLE)|emisja=1993-03-29}}</ref>'''
|
|
|-
|-
|[[2001 w filmie|2001]]
|[[2001 w filmie|'''2001''']]
|''[[Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia]]''
|''[[Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia|'''Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia''']]''
|[[Elijah Wood]]<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Elijah Wood |data dostępu = 2022-01-30 |opublikowany = IMDb |url = http://www.imdb.com/name/nm0000704/}}</ref>
|'''[[Elijah Wood]]<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Elijah Wood |data dostępu = 2022-01-30 |opublikowany = IMDb |url = http://www.imdb.com/name/nm0000704/}}</ref>'''
|
|
|-
|-
|[[2002]]
|'''[[2002]]'''
|''[[Władca Pierścieni: Dwie wieże|Władca Pierścieni: Dwie Wieże]]''
|''[[Władca Pierścieni: Dwie wieże|'''Władca Pierścieni: Dwie Wieże''']]''
|Elijah Wood<ref name=":3" />
|'''Elijah Wood<ref name=":3" />'''
|
|
|-
|-
|[[2003]]
|'''[[2003]]'''
|''[[Władca Pierścieni: Powrót króla|Władca Pierścieni: Powrót Króla]]''
|''[[Władca Pierścieni: Powrót króla|'''Władca Pierścieni: Powrót Króla''']]''
|Elijah Wood<ref name=":3" />
|'''Elijah Wood<ref name=":3" />'''
|
|
|-
|-
|[[2012 w filmie|2012]]
|[[2012 w filmie|'''2012''']]
|''[[Hobbit: Niezwykła podróż]]''
|''[[Hobbit: Niezwykła podróż|'''Hobbit: Niezwykła podróż''']]''
|Elijah Wood<ref name=":3" />
|'''Elijah Wood<ref name=":3" />'''
|[[Józef Pawłowski (aktor)|Józef Pawłowski]]
|[[Józef Pawłowski (aktor)|'''Józef Pawłowski''']]
|}
|}


== Upamiętnienie ==
== '''Upamiętnienie''' ==
* ''Frodospira'' – rodzaj ślimaków morskich z rodziny ''Lophospiridae''<ref>{{Cytuj |autor = American Malacological Society, American Malacological Society, American Malacological Union, American Malacological Union |tytuł = American malacological bulletin |data = 1997 |data dostępu = 2022-01-16 |wolumin = 14 |miejsce = [Hattiesburg, Miss.?] : |wydawca = [American Malacological Union], |url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/172622}}</ref>,
* '''''Frodospira'' – rodzaj ślimaków morskich z rodziny ''Lophospiridae''<ref>{{Cytuj |autor = American Malacological Society, American Malacological Society, American Malacological Union, American Malacological Union |tytuł = American malacological bulletin |data = 1997 |data dostępu = 2022-01-16 |wolumin = 14 |miejsce = [Hattiesburg, Miss.?] : |wydawca = [American Malacological Union], |url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/172622}}</ref>,'''
* ''Lotharingius frodoi'' – gatunek [[Glony|glonów]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Nannotax3 – ntax_mesozoic – Lotharingius frodoi |data dostępu = 2022-01-16 |opublikowany = mikrotax.org |url = https://www.mikrotax.org/Nannotax3/index.php?taxon=Lotharingius%20frodoi&module=ntax_mesozoic}}</ref>,
* '''''Lotharingius frodoi'' – gatunek [[Glony|glonów]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Nannotax3 – ntax_mesozoic – Lotharingius frodoi |data dostępu = 2022-01-16 |opublikowany = mikrotax.org |url = https://www.mikrotax.org/Nannotax3/index.php?taxon=Lotharingius%20frodoi&module=ntax_mesozoic}}</ref>,'''
* ''Macrostyphlus frodo'' – gatunek [[Chrząszcze|chrząszczy]]<ref>{{Cytuj |autor = Juan J. Morrone |tytuł = Macrostyphlus frodo Morrone 1994 |data = 2011-12-05 |data dostępu = 2022-01-16 |url = https://zenodo.org/record/5245828}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Zabawne nazwy owadów |data dostępu = 2022-01-30 |opublikowany = radiokrakow.pl |url = https://www.radiokrakow.pl/audycje/zabawne-nazwy-owadow |język = pl}}</ref>,
* '''''Macrostyphlus frodo'' – gatunek [[Chrząszcze|chrząszczy]]<ref>{{Cytuj |autor = Juan J. Morrone |tytuł = Macrostyphlus frodo Morrone 1994 |data = 2011-12-05 |data dostępu = 2022-01-16 |url = https://zenodo.org/record/5245828}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Zabawne nazwy owadów |data dostępu = 2022-01-30 |opublikowany = radiokrakow.pl |url = https://www.radiokrakow.pl/audycje/zabawne-nazwy-owadow |język = pl}}</ref>,'''
* ''Psylla frodobagginsi'' – gatunek [[Pluskwiaki|pluskwiaków]]<ref>{{Cytuj |autor = Francesco Martoni, Karen Armstrong |tytuł = Resolving an 87-year-old taxonomical curiosity with the description of Psylla frodobagginsi sp. nov. (Hemiptera: Sternorrhyncha: Psyllidae), a second distinct Psylla species on the New Zealand endemic plant kōwhai |czasopismo = PLoS ONE |data = 2019-09-18 |data dostępu = 2022-01-16 |issn = 1932-6203 |wolumin = 14 |numer = 9 |s = e0221316 |doi = 10.1371/journal.pone.0221316 |pmid = 31532775 |pmc = PMC6750570}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = New Zealand insect named after hobbit Frodo Baggins from Lord of the Rings |data = 2019-09-20 |data dostępu = 2022-01-30 |opublikowany = the Guardian |url = http://www.theguardian.com/world/2019/sep/20/new-zealand-insect-named-after-hobbit-frodo-baggins-from-lord-of-the-rings-psylla-frodobaggins |język = en}}</ref>,
* '''''Psylla frodobagginsi'' – gatunek [[Pluskwiaki|pluskwiaków]]<ref>{{Cytuj |autor = Francesco Martoni, Karen Armstrong |tytuł = Resolving an 87-year-old taxonomical curiosity with the description of Psylla frodobagginsi sp. nov. (Hemiptera: Sternorrhyncha: Psyllidae), a second distinct Psylla species on the New Zealand endemic plant kōwhai |czasopismo = PLoS ONE |data = 2019-09-18 |data dostępu = 2022-01-16 |issn = 1932-6203 |wolumin = 14 |numer = 9 |s = e0221316 |doi = 10.1371/journal.pone.0221316 |pmid = 31532775 |pmc = PMC6750570}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = New Zealand insect named after hobbit Frodo Baggins from Lord of the Rings |data = 2019-09-20 |data dostępu = 2022-01-30 |opublikowany = the Guardian |url = http://www.theguardian.com/world/2019/sep/20/new-zealand-insect-named-after-hobbit-frodo-baggins-from-lord-of-the-rings-psylla-frodobaggins |język = en}}</ref>,'''
* ''Shireplitis frodoi'' – gatunek owadów z rodzaju ''[[Shireplitis]]''<ref>https://www.biotaxa.org/Zootaxa/article/view/zootaxa.3722.4.6</ref>.
* '''''Shireplitis frodoi'' – gatunek owadów z rodzaju ''[[Shireplitis]]''<ref>https://www.biotaxa.org/Zootaxa/article/view/zootaxa.3722.4.6</ref>.'''


== Zobacz też ==
== '''Zobacz też''' ==
* ''[[Frodo Lives!]]''
* ''[[Frodo Lives!|'''Frodo Lives!''']]''


== Przypisy ==
== '''Przypisy''' ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


Wersja z 17:44, 13 lis 2022

Frodo Baggins
pan Underhill, Powiernik Pierścienia, Frodo Dziewięciopalcy, Wędrowiec, Przyjaciel Elfów
Postać z mitologii Śródziemia
Ilustracja
Fanowskie przedstawienie Frodo Bagginsa autorstwa Marka J. Ferrariego.
Pierwsze wystąpienie

Władca Pierścieni. Drużyna Pierścienia (1954)

Ostatnie wystąpienie

Bilbo’s Last Song (1974)

Twórca

J.R.R. Tolkien

Wystąpienia

Władca Pierścieni, Silmarillion, Niedokończone opowieści

Grany przez

Elijah Wood

Dubbing

Józef Pawłowski

Dane biograficzne
Pochodzenie

Hobbiton (Shire)

Przynależność

hobbit (Fallohid)

Płeć

mężczyzna

Data urodzenia

22 września 2968 Trzeciej Ery

Data i miejsce śmierci

po 29 września 3021 Trzeciej Ery
Aman

Rodzina

Drogo Baggins (ojciec), Primula Brandybuck (matka), Bilbo Baggins (kuzyn)

Inne informacje
Wiek

53 lata (w chwili opuszczenia Śródziemia)

Multimedia w Wikimedia Commons

Frodo Baggins – fikcyjna postać, główny bohater powieści Władca Pierścieni J.R.R Tolkiena. Wzmianki o nim pojawiły się także w innych utworach z legendarium tego autora.

Frodo był hobbitem z Shire’u, któremu jego krewny, Bilbo Baggins, powierzył dający niewidzialność pierścień. Przyjaciel Froda i Bilba, czarodziej Gandalf, odkrył, że klejnot był w rzeczywistości Jedynym Pierścieniem, złowrogim artefaktem należącym do Saurona. Frodo wyruszył wówczas w podróż, której celem jest zniszczenie Jedynego Pierścienia.

Fikcyjna biografia

Narodziny i młodość

Frodo urodził się 22 września 2968 r. Trzeciej Ery (1368 r. kalendarza Shire’u) jako syn Drogo Bagginsa i Primuli Baggins (z domu Brandybuck). Gdy miał 12 lat, jego rodzice utonęli w trakcie podróży łódką po Brandywinie. Frodo zamieszkał wówczas w Brandyhallu z rodziną matki. Zaprzyjaźnił się wtedy z hobbitami w podobnym wieku: Pippinem Tukiem, Merrym Brandybuckiem, Folko Boffinem i Fredegarem Bolgerem[1][2].

W 2989 r. Trzeciej Ery Bilbo Baggins zdecydował, że jego spadkobiercą będzie Frodo. Młody hobbit przeprowadził się wówczas do Bag End w Hobbitonie[1].

Życie w Shire

Frodo podzielał zainteresowania Bilba zarówno w zakresie historii elfów, jak i dalekich pieszych wędrówek. Dwaj hobbici byli bardzo ze sobą zżyci; cieszyli się także przyjaźnią Gandalfa[3].

22 września 3001 r. Trzeciej Ery odbyło się przyjęcie urodzinowe Bilba (obchodzącego 111. rocznicę urodzin) i Froda (kończącego 33. lata, czyli wchodzącego w dorosłość, tak jak ją rozumieli hobici). Uroczystość zakończyła się niespodziewanym zniknięciem Bilba, który wyruszył w podróż do Rivendell. W ten sposób Frodo stał się panem Bag End i całego majątku Bilba, w tym zapewniającego niewidzialność pierścienia[4].

Przez następne 17 lat Frodo prowadził życie bogatego kawalera. W 3018 r. Trzeciej Ery został odwiedzony przez Gandalfa, który opowiedział mu wówczas historię pierścienia Bilba. Przedmiot ten okazał się być Jedynym Pierścieniem, stworzonym przez Saurona w Drugiej Erze, by zniewolić ludy Śródziemia. Gandalf był w stanie odtworzyć losy artefaktu i stwierdzić, że Sauron rozpoczął jego poszukiwania[5].

Podróż do Rivendell

Pod wpływem opowieści Gandalfa Frodo zdał sobie sprawę, że obecność jego i Pierścienia w Hobbitonie stwarza zagrożenie dla hobbitów. Podjął wówczas decyzję o podróży do Rivendell. W towarzystwie swojego ogrodnika, Sama Gamgee oraz Pippina i Merry’ego opuścił ojczyznę, unikając złowrogich Czarnych Jeźdźców, poszukujących Bagginsa i Shire[6].

Dla skrócenia drogi hobbici zdecydowali się przejść przez Stary Las. Natknęli się tam na wiele niebezpieczeństw, z których dwukrotnie zostali uratowani dzięki interwencji Toma Bombadila[7].

Po dotarciu do gospody Pod rozbrykanym kucykiem w Bree Frodo zastał list od Gandalfa. Spotkał tam także tajemniczego mężczyznę, przedstawiającego się jako Obieżyświat, zainteresowanego czterema podróżującymi hobbitami. Nieznajomy okazał się być Aragornem, opisanym w liście Gandalfa do Froda jako osoba godna zaufania. Aragorn poprowadził hobbitów do Rivendell. Dzięki niemu cała czwórka dotarła do siedziby Elronda, choć Frodo został ciężko ranny w trakcie ataku Czarnych Jeźdźców na Wichrowy Czub[8].

Drużyna Pierścienia

Frodo wrócił w Rivendell do zdrowia. Dzięki opiece Elronda mógł spotkać się z Bilbem i wziąć udział w naradzie, dotyczącej Pierścienia i Saurona. Gdy stwierdzono, że Pierścień musi być zniszczony w ogniach Orodruiny, Góry Przeznaczenia, Frodo zadeklarował, że podejmie się tego zadania. Na jego towarzyszy wyznaczono 8 osób, razem tworzących Drużynę Pierścienia[9].

Przed wyruszeniem w drogę Frodo otrzymał od Bilba skarby starego hobbita: miecz Żądło oraz kolczugę z mithrilu[10].

Droga grupy pierwotnie miała wieść przez Góry Mgliste, ale zamieć śnieżna i atak wargów zmusiły Drużynę do przejścia przez Morię. Dziewięciu zostało tam zaatakowanych przez orków, trolla oraz balroga. Frodo przeżył to starcie dzięki kolczudze od Bilba[11].

Po upadku Gandalfa i opuszczeniu Morii Aragorn poprowadził pozostałych członków Drużyny do Lorien. Władczyni tej krainy, Galadriela, zachęciła Frodo do spojrzenia w jej zwierciadło. Pod wpływem ujrzanych wówczas wizji Frodo chciał oferować władczyni elfów Jedyny Pierścień. Galadriela oparła się jednak pokusie, jednocześnie ujawniając hobbitowi, że jest powierniczką jednego z Trzech Pierścieni[12].

Gdy Drużyna Pierścienia opuszczała Lorien, Frodo otrzymał w darze od Galadrieli elfi płaszcz i flakonik ze światłem gwiazdy Earendila[13].

Rozstanie z Drużyną Pierścienia

W trakcie postoju na Parth Galen Drużyna Pierścienia miała podjąć decyzję co do dalszej podróży. Frodo czuł, że dla dobra misji i pozostałych członków Drużyny Pierścienia dalszą drogę musi odbyć samotnie. W przekonaniu tym utwierdził go atak Boromira, który owładnięty mocą Pierścienia chciał odebrać Frodo klejnot. Hobbit zdołał uciec pod osłoną niewidzialności i uniknąć spotkania zarówno z Drużyną, jak i czającymi się w zasadzce Uruk-hai. Jedynie Sam odgadł zamiary Frodo i zdołał go przekonać, by wspólnie podróżowali do Mordoru[14].

Podróż do Mordoru

Niemal na początku swojej podróży Frodo i Sam zostali zaatakowani przez Golluma, potajemnie śledzącego Drużynę Pierścienia od Morii. Stwór usiłował odebrać Frodowi klejnot, ale hobbit zdołał obezwładnić Golluma i wymóc na nim posłuszeństwo i pomoc w podróży do Mordoru. Gollum poprowadził hobbitów do Czarnej Bramy, a gdy tak okazała się zamknięta, wskazał im inną trasę[15].

Trójka wędrowców została schwytana w Ithilien przez oddział strażników pod wodzą Faramira. Brat Boromira dowiedział się wówczas, że Frodo jest powiernikiem Jedynego Pierścienia. Oparł się jednak pokusie odebrania tego przedmiotu hobbitowi; wbrew rozkazom Denethora puścił także całą trójkę wolno i wyposażył ich w zapasy[16].

Dalsza droga prowadziła przez Cirith Ungol. Hobbici zostali tam zaatakowani przez pajęczycę Szelobę. Gollum od początku planował to spotkanie, mając nadzieję, że Szeloba, zająwszy się Frodo i Samem, zostawi dla niego Pierścień[17].

Samowi udało się odeprzeć atak pajęczycy, używając Żądła i flakoniku od Galadrieli, Frodo nie uniknął jednak obezwładnienia przez Szelobę. Sam, uznawszy Frodo za zmarłego, z żalem zostawił go, zabrał Pierścień i wyruszył w samotną drogę[18].

Podróż do Orodruiny

Wkrótce jednak Sam przekonał się, że Frodo był jedynie nieprzytomny i że został zabrany przez oddział orków na przesłuchanie. Samowi udało się uratować Frodo i zwrócić mu Pierścień. Hobbici, przebrani za orków, kontynuowali podróż do Orodruiny, śledzeni przez Golluma[19][20].

Po przybyciu do Góry Przeznaczenia Frodo, wyczerpany fizycznie i psychicznie, poddał się woli Pierścienia i odmówił jego zniszczenia. Został wtedy zaatakowany przez Golluma, chcącego odzyskać klejnot. W trakcie walki Gollum odgryzł palec Frodo i zdołał odebrać mu Pierścień. Stwór potknął się jednak i wraz z Pierścieniem spadł w ogień Orodruiny. Frodo i Sam wydostali się wówczas na zewnątrz góry, gdzie zostali uratowani przez orły, wysłane przez Gandalfa[21].

Po Wojnie o Pierścień

Po koronacji Aragorna Frodo i pozostali hobbici wrócili do Shire. Okazało się wówczas, że pod ich nieobecność kraj był rządzony przez Lotho Sackville-Bagginsa, a następnie przez Sharkeya, którzy doprowadzili ojczyznę hobbitów do ruiny. Frodo wraz z towarzyszami zdołali przywrócić porządek w Shire i obalić Sharkeya (w rzeczywistości Sarumana, który uciekł z Orthanku po ataku entów)[22].

Frodo mieszkał w Hobbitonie dwa lata po zakończeniu Wojny o Pierścień. W tym czasie był krótko burmistrzem Shire, a także zajmował się spisywaniem wspomnień ze swoich podróży. Przeżycia hobbita, a także rany, jakich doznał, nie pozwalały mu jednak cieszyć się życiem[23].

Ostatecznie w 3021 r. Trzeciej Ery Frodo udał się z Bilbem do Szarych Przystani. Hobbici, jako Powiernicy Pierścienia, zajęli wówczas miejsce na statku płynącym do Valinoru; towarzyszyli im także Elrond, Gandalf i Galadriela. Wcześniej Frodo uczynił Sama swoim spadkobiercą, pozostawiając mu Bag End oraz zapiski z podróży hobbitów[24].

Genealogia

Frodo określał Bilbo Bagginsa mianem wuja. W rzeczywistości jednak Frodo był jego ciotecznym siostrzeńcem (i zarazem stryjecznym bratankiem)[1][25].

Frodo był także spokrewniony z Merrym i Pippinem. Ich wspólnym przodkiem był Gerontius Tuk[25].

Osoba Rodzice Dziadkowie
Frodo Baggins (ur. 2968 TE, zm. po 3021 TE)[25] Drogo Baggins (ur. 2908 TE, zm. 2980 TE)[25] Fosco Baggins (ur. 2864 TE, zm. 2960 TE)[25]
Ruby Bolger (ur. 2864 TE)[25]
Primula Brandybuck (ur. 2920 TE, zm. 2980 TE)[25] Gorbadok Brandybuck (ur. 2860 TE, zm. 2963 TE)[25]
Mirabella Tuk (ur. 2860 TE, zm. 2960 TE)[25]

Historia postaci

Frodo jako postać pojawił się dopiero w trzecim szkicu pierwszego rozdziału Drużyny Pierścienia; nazywał się wówczas Bingo Baggins i był synem Bilbo Bagginsa oraz Primuli Brandybuck[26]. W czwartym szkicu stał się z kolei Bingo Bolger-Bagginsem, synem Rollo Bolgera oraz Primuli Brandybuck[27]. Imię Frodo było wówczas przypisane postaci, która później stała się Pippinem[28].

Imię

Tolkien wskazał, że podstawą dla imienia hobbita było staroangielskie imię Fróda, wywodzące się od słowa frod, oznaczające mądrość i doświadczenie[29]. Frodo Baggins miało być angielskim tłumaczeniem imienia i nazwiska, zapisanego we wspólnej mowie jako Maura Labingi[30].

Tom Shippey, badacz twórczości Tolkiena, zwrócił także uwagę na podobieństwo z imieniem króla Fróði (władcy pojawiającego się w takich tekstach jak Beowulf, Edda młodsza czy Gesta Danorum)[31][32].

W twórczości Tolkiena

Silmarillion

W rozdziale Pierścienie Władzy i Trzecia Era pojawia się krótka wzmianka na temat Frodo:

Jak powiadają, Niziołek Frodo na prośbę Mithrandira wziął na swe barki brzemię i w towarzystwie jednego tylko sługi przeszedł bardzo długą drogę wśród niebezpieczeństw i ciemności. W końcu na przekór Sauronowi dotarł do Góry Przznaczenia i wrzucił Wielki Pierścień w ten sam ogień, w którym go niegdyś wykuto[33].

Niedokończone opowieści

Frodo pojawia się w następujących rozdziałach trzeciej części Niedokończonych opowieści:

  • Wyprawa do Ereboru – Frodo jest narratorem, notującym opowieść Gandalfa o kulisach wyprawy do Ereboru[34],
  • Poszukiwania Pierścienia – wersja A tekstu opisana jest jako relacja z opowieści, którą Frodo usłyszał od Gandalfa[35].

Przygody Toma Bombadila

Jednym z wierszy, opublikowanych w zbiorze, jest Morski dzwon (ang. Sea-Bell or Frodos Dreme) z 1934 r. Jego podmiot liryczny podróżuje za morze i próbuje bezskutecznie nawiązać kontakt z mieszkańcami nowo odkrytego lądu. Po powrocie do ojczyzny bohater przekonuje się, że jego współmieszkańcy, niegdyś mu bliscy, stali się dla niego obcy. W ocenie Verlyn Flieger (badaczki twórczości Tolkiena) wiersz ten należy wiązać ze snami, jakich Frodo doświadczał po powrocie do Shire po Wojnie o Pierścień, gdy stwierdził, że nie jest w stanie wrócić do dawnego życia[36].

Bilbo's Last Song

Frodo pojawia się w poemacie z 1974 r. pt. Bilbo's Last Song (pol. Ostatnia piosenka Bilba) jako jedna z osób, które – w towarzystwie Bilba – opuszczają Śródziemie na pokładzie statku, odpływającego z Szarych Przystani[37].

Opis postaci

W Drużynie Pierścienia znajduje się scena, w której Barliman Butterbur z gospody Pod rozbrykanym kucykiem przypomina sobie opis Frodo, pozostawiony mu przez Gandalfa:

"Mały grubas z rumianymi policzkami (...) wszyscy hobbici są mniej więcej tacy (...) ale ten jest trochę od innych wyższy, włosy ma jaśniejsze, a w brodzie dołek; bardzo wesoły, oczy mu się śmieją."[38]

Jeden z bohaterów wskazuje także, że Frodo bardzo przypominał Bilba, nie tylko z wyglądu[39].

Interpretacja postaci

Archetyp bohatera

Postacie z Władcy Pierścieni jako archetypy w rozumieniu Carla Junga (w interpretacji Patricka Granta).

Patrick Grant, uczony specjalizujący się w literaturze renesansu, rozpatrywał postacie z Władcy Pierścieni, posługując się pojęciami z psychologii analitycznej Carla Gustava Junga.

W ocenie Granta Frodo reprezentuje archetyp bohatera podobnego do dziecka (w opozycji do Aragona jako bohatera – szlachetnej i potężnej postaci). Animą (kobiecym aspektem psychiki) Frodo jest Galadriela, a cieniem (uosobieniem zwierzęcych popędów) – Gollum. Podróż hobbita, mająca na celu zniszczenie Pierścienia, symbolizuje proces indywiduacji[40].

Figura Chrystusa

Tolkien opisywał Władcę Pierścieni jako fundamentalnie religijne i chrześcijańskie dzieło. Nie jest ono jednak alegorią chrześcijaństwa; w świecie Tolkiena nie istnieje np. jedna postać, której można byłoby przypisać cechy Jezusa jako zbawiciela (porównywanej chociażby z Aslanem z Opowieści z Narnii Lewisa). W ocenie pisarza i publisty Petera Kreefta rola ta została natomiast rozdzielona między trzy osoby, które wypełniają potrójny urząd (łac. munus triplex) Chrystusa jako króla, kapłana i proroka[41].

Kreeft (podobnie jak brytyjski pisarz Joseph Pearce i inni badacze twórczości Tolkiena) uznali Frodo za figurę Chrystusa jako kapłana. W ich interpretacji podróż Frodo na Orodruinę w towarzystwie Sama przypomina drogę krzyżową Jezusa, któremu pomagał Szymon z Cyreny. Hobbit doświadczył także na Wichrowym Czubie symbolicznej śmierci (od Noża Morgulu, z której został uleczony dzięki Elrondowi)[41][42][43].

Żołnierz I wojny światowej

Michael Livingston (badacz literatury średniowiecza) oraz Chris Hopkins (badacz literatury brytyjskiej) porównali życie Frodo po Wojnie o Pierścień do losu brytyjskich żołnierzy, walczących w I wojnie światowej i doświadczających tzw. shell shock (obecnie klasyfikowanego jako PTSD). Zniuansowany opis losu Frodo przypisują oni doświadczeniom samego Tolkiena, który był jednym z uczestników bitwy nad Sommą[44][45].

Adaptacje

Elijah Wood grał Frodo Bagginsa w trylogii Władca Pierścieni oraz filmie Hobbit: Niezwykła podróż w reżyserii Petera Jacksona.
Data premiery Adaptacja Aktor Dubbing polski
1978 Władca Pierścieni Christopher Guard (głos)[46] Łukasz Lewandowski
1980 Powrót króla Orson Bean (głos)[47]
1991 Хранители (Chranitieli) Вале́рий Семёнович Дьяче́нко (Walerij Siemionowicz Diaczenko)[48]
1993 Hobitit Taneli Mäkelä[49]
2001 Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia Elijah Wood[50]
2002 Władca Pierścieni: Dwie Wieże Elijah Wood[50]
2003 Władca Pierścieni: Powrót Króla Elijah Wood[50]
2012 Hobbit: Niezwykła podróż Elijah Wood[50] Józef Pawłowski

Upamiętnienie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 40-42.
  2. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 68.
  3. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 39-45.
  4. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 44-66.
  5. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 67-90.
  6. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 100-108, 146-156.
  7. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 154-203.
  8. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 226-288.
  9. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 317-366.
  10. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 368-369.
  11. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 378-430.
  12. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 437-481.
  13. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 486-494.
  14. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 517-533.
  15. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Dwie wieże (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 269-306.
  16. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Dwie wieże (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 325-377.
  17. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Dwie wieże (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 404-420.
  18. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Dwie wieże (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 421-427.
  19. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Dwie wieże (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 434-436.
  20. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 220-254.
  21. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 255-286.
  22. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 334-374.
  23. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 376-381.
  24. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 382-387.
  25. ↑ a b c d e f g h i J.R.R. Tolkien, Powrót króla (tłum. Maria Skibniewska), Warszawa 2002, s. 497 (Dodatek C: Rodowody).
  26. ↑ J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, The Return of the Shadow, Londyn 1988, s. 28-29.
  27. ↑ J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, The Return of the Shadow, Londyn 1988, s. 36-37.
  28. ↑ J.R.R. Tolkien, Ch. Tolkien, The Return of the Shadow, Londyn 1988, s. 267.
  29. ↑ H. Carpenter, J.R.R. Tolkien. Listy, Warszawa 2000, list 168 (7 września 1955 r.).
  30. ↑ Ch. Tolkien, The Peoples of Middle-earth, Nowy Jork 1996, s. 50.
  31. ↑ T. Shippey, The Road to Middle-Earth, Nowy Jork 2005, s. 231-237.
  32. ↑ T. Shippey, Droga do Śródziemia, Poznań 2001, s. 238-244.
  33. ↑ J.R.R. Tolkien, Silmarillion, Warszawa 2000, s. 279-280.
  34. ↑ J.R.R. Tolkien, Niedokończone opowieści (tłum. R. Kot), Warszawa 2002, s. 262-274.
  35. ↑ J.R.R. Tolkien, Niedokończone opowieści (tłum. R. Kot), Warszawa 2002, s. 275-285.
  36. ↑ V. Flieger, A Question of Time: J.R.R. Tolkien's Road to Faërie, Kent 2001, s. 208.
  37. ↑ Ch. Scull, W.G. Hammond, The J. R. R. Tolkien Companion and Guide, Nowy Jork 2017, tom 1, s. 762-771.
  38. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 227.
  39. ↑ J.R.R Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia (tłum. M. Skibniewska), Warszawa 2002, s. 41.
  40. ↑ PATRICK GRANT, TOLKIEN: ARCHETYPE AND WORD, „CrossCurrents”, 22 (4), 1973, s. 365–380, ISSN 0011-1953, JSTOR: 24457668 [dostęp 2022-01-27].
  41. ↑ a b The Presence of Christ in "The Lord of the Rings" | Peter J. Kreeft | IgnatiusInsight.com [online], ignatiusinsight.com [dostęp 2022-01-19].
  42. ↑ R. Mathews, Fantasy. The Liberation of Imagination, Londyn 1997, s. 69.
  43. ↑ Haley Bedell, Frodo Baggins: The Modern Parallel to Christ in Literature [online], CommonKnowledge, 1 maja 2015 [dostęp 2022-01-19] (ang.).
  44. ↑ Chris Hopkins, Tolkien and Englishness, „Mythlore: A Journal of J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis, Charles Williams, and Mythopoeic Literature”, 21 (2), 15 października 1996, ISSN 0146-9339 [dostęp 2022-01-30].
  45. ↑ Michael Livingston, The Shell-shocked Hobbit: The First World War and Tolkien's Trauma of the Ring, „Mythlore: A Journal of J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis, Charles Williams, and Mythopoeic Literature”, 25 (1), 15 października 2006, ISSN 0146-9339 [dostęp 2022-01-30].
  46. ↑ The Lord of the Rings. Ralph Bakshi Fantasy Films, Bakshi Productions, Saul Zaentz Film Productions. 1978-11-15. [dostęp 2022-01-30].
  47. ↑ The Return of the King. Jules Bass, Arthur Rankin Jr Topcraft, Rankin/Bass Productions. 1980-05-11. [dostęp 2022-01-30].
  48. ↑ Анна Васильева, «Хранители» и «Властелин Колец»: кто исполнил роли в культовых экранизациях РФ и США [online], Пятый канал [dostęp 2021-09-01] (ros.).
  49. ↑ Hobitit. Ryhmäteatteri, Yleisradio (YLE). 1993-03-29. [dostęp 2022-01-30].
  50. ↑ a b c d Elijah Wood [online], IMDb [dostęp 2022-01-30].
  51. ↑ American Malacological Society i inni, American malacological bulletin, t. 14, [Hattiesburg, Miss.?] :: [American Malacological Union],, 1997 [dostęp 2022-01-16].
  52. ↑ Nannotax3 – ntax_mesozoic – Lotharingius frodoi [online], mikrotax.org [dostęp 2022-01-16].
  53. ↑ Juan J. Morrone, Macrostyphlus frodo Morrone 1994 [online], 5 grudnia 2011 [dostęp 2022-01-16].
  54. ↑ Zabawne nazwy owadów [online], radiokrakow.pl [dostęp 2022-01-30] (pol.).
  55. ↑ Francesco Martoni, Karen Armstrong, Resolving an 87-year-old taxonomical curiosity with the description of Psylla frodobagginsi sp. nov. (Hemiptera: Sternorrhyncha: Psyllidae), a second distinct Psylla species on the New Zealand endemic plant kōwhai, „PLoS ONE”, 14 (9), 2019, e0221316, DOI: 10.1371/journal.pone.0221316, ISSN 1932-6203, PMID: 31532775, PMCID: PMC6750570 [dostęp 2022-01-16].
  56. ↑ New Zealand insect named after hobbit Frodo Baggins from Lord of the Rings [online], the Guardian, 20 września 2019 [dostęp 2022-01-30] (ang.).
  57. ↑ https://www.biotaxa.org/Zootaxa/article/view/zootaxa.3722.4.6
Drużyna Pierścienia
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Frodo_Baggins&oldid=68739327”