John Forbes Nash

John Forbes Nash

Państwo działania	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	13 czerwca 1928 Bluefield
Data i miejsce śmierci	23 maja 2015 Monroe Township
profesor
Specjalność: matematyk, ekonomia
Uczelnia	Massachusetts Institute of Technology, Uniwersytet w Princeton
Nagrody
Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii

John Forbes Nash Jr (ur. 13 czerwca 1928 w Bluefield, zm. 23 maja 2015 w Monroe Township) – amerykański matematyk i ekonomista, laureat nagrody im. Nobla w dziedzinie ekonomii oraz matematycznej Nagrody Abela za rok 2015.

Życiorys

Prowadził badania nad teorią gier. Wprowadził koncept równowagi w grach niekooperacyjnych nazwany od jego nazwiska równowagą Nasha. W latach 50. pracował w Massachusetts Institute of Technology (w Cambridge), później był profesorem Uniwersytetu w Princeton.

Wynalazł on niemal równocześnie z Pietem Heinem grę planszową Hex.

Był współlaureatem Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii w 1994 (nagrodę dostali wówczas także zajmujący się teorią gier Reinhard Selten i John Harsanyi).

Nash cierpiał na schizofrenię paranoidalną, która wcześnie wyłączyła go z życia naukowego. Historia jego życia została zekranizowana w 2001 roku w filmie Piękny umysł (A Beautiful Mind), w którym główną rolę zagrał Russell Crowe (w rzeczywistości choroba miała inny przebieg niż ukazany w filmie). Film dokumentalny poświęcił mu również kanał telewizyjny National Geographic (2004) oraz Discovery Communications (w Polsce ten film cyklicznie emituje kanał Discovery Science).

Nash i jego żona zginęli 23 maja 2015 w wypadku samochodowym na drodze New Jersey Turnpike. Według informacji ujawnionych przez policję, małżeństwo jechało taksówką, której kierowca stracił panowanie nad samochodem i uderzył w barierki obok drogi. Ze względu na brak zapiętych pasów bezpieczeństwa, matematyk i jego o cztery lata młodsza żona zostali wyrzuceni z samochodu.

Życie prywatne

W 1951 Nash miał romans z pielęgniarką Eleanorą Stier, z którą miał syna (Johna Davida Stiera). W 1951 przeniósł się do MIT, gdzie rozpoczął pracę jako wykładowca na wydziale matematyki. Tam poznał Alicię Lopez-Harrison de Lardé (1 stycznia 1933 – 23 maja 2015), studentkę fizyki z Salwadoru, z którą się ożenił w lutym 1957. W 1959 Alicia oddała go do szpitala dla psychicznie chorych z powodu schizofrenii, na którą cierpiał. Alicia i Nash mieli jednego syna (Johna Charlesa Martina Nasha). Nash i Alicia de Lardé rozwiedli się w 1963 i ponownie pobrali w 2001 r.

Upamiętnienie w kulturze

Życiorys Nasha jest głównym tematem książki biograficznej Sylvii Nasar Piękny umysł. Na jej podstawie w 2001 r. powstał film w reżyserii Rona Howarda, w którym główną rolę grał Russell Crowe.

Linki zewnętrzne

• John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: John Forbes Nash w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
• John F. Nash Jr.. The Concise Encyclopedia of Economics. [dostęp 2014-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 lipca 2014)]. (ang.).
• John F. Nash. The History of Economic Thought. [dostęp 2014-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 lutego 2009)]. (ang.).