Millennium Stadium: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
kategoria |
m MalarzBOT: likwiduję Błędy składniowe: Przestarzałe znaczniki HTML |
||
(Nie pokazano 43 wersji utworzonych przez 25 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{inne znaczenia|stadionu w Walli|[[Stadion Millenium|Stadion Millenium w Chorwacji]]}} |
|||
{{Stadion infobox |
{{Stadion infobox |
||
|nazwa = Millennium Stadium |
|nazwa = Millennium Stadium<br />Principality Stadium |
||
| |
|nazwa oryginalna = |
||
| |
|zdjęcie = Millenium stadium.jpg |
||
| |
|opis zdjęcia = |
||
| |
|pełna nazwa = |
||
| |
|przydomek = |
||
| |
|poprzednia nazwa = |
||
| |
|państwo = WAL |
||
| |
|miejscowość = |
||
|adres = |
|adres = |
||
| |
|architekt = |
||
|koszt budowy = 126 000 000 [[Funt szterling|£]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|data otwarcia = [[26 czerwca]] [[1999]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
| |
|data zamknięcia = |
||
| |
|właściciel = Federacja Rugby w Walii |
||
| |
|operator = |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|żużel = {{Stadion infobox/żużel |
|||
⚫ | |||
| długość = 278 |
|||
⚫ | |||
| prosta = |
|||
|oświetlenie = |
|||
|wymiary boiska = |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
| licencja = |
|||
|długość toru = 278 |
|||
⚫ | |||
| rekordzista = |
|||
|dodatkowe wyposażenie = |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|współrzędne = 51°28′41″N 3°10′57″W |
|||
⚫ | |||
|www = |
|||
}} |
}} |
||
⚫ | The '''Millennium Stadium''' ([[Język walijski|wal.]] Stadiwm y Mileniwm), znany od 2016 jako '''Principality Stadium'''<ref>{{Cytuj |tytuł = Cardiff's Millennium Stadium renamed |czasopismo = BBC Sport |data dostępu = 2020-12-02 |url = https://www.bbc.co.uk/sport/wales/34187065 |język = en}}</ref> ([[Język walijski|wal.]] Stadiwm Principality) – stadion narodowy [[Walia|Walii]], znajdujący się w jej stolicy – [[Cardiff]]. Na stadionie tym swoje mecze w charakterze gospodarza rozgrywają reprezentacje Walii w [[Reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn|rugby]]. Oprócz tego na stadionie odbywają się jeszcze inne duże imprezy: [[Odcinek specjalny|Odcinki specjalne]] [[Rajd Wielkiej Brytanii|Rajdu Wielkiej Brytanii]], [[Grand Prix Wielkiej Brytanii na żużlu]], walki bokserskie oraz koncerty. Występowali tu m.in.: [[Tina Turner]], [[Madonna (piosenkarka)|Madonna]], [[The Rolling Stones]], [[U2]], [[Stereophonics]], [[Paul McCartney]] oraz [[Tsunami Relief Cardiff]]. Stadion powstał na potrzeby rozgrywek [[Puchar Świata w Rugby 1999|Pucharu Świata w Rugby w 1999]]. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
| stopniN = 51 | minutN = 28 | sekundN = 41 |
|||
| stopniW = 3 | minutW = 10 | sekundW = 57 |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | The '''Millennium Stadium''' ([[Język walijski|wal.]] Stadiwm y Mileniwm) – stadion narodowy [[Walia|Walii]], znajdujący się w jej stolicy – [[Cardiff]]. Na stadionie tym swoje mecze w charakterze gospodarza rozgrywają reprezentacje Walii w [[Reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn|rugby]]. Oprócz tego na stadionie odbywają się jeszcze inne duże imprezy: [[Odcinek specjalny|Odcinki specjalne]] [[Rajd Wielkiej Brytanii|Rajdu Wielkiej Brytanii]], [[Grand Prix Wielkiej Brytanii na żużlu]], walki bokserskie oraz koncerty. Występowali tu m.in.: [[Tina Turner]], [[Madonna (piosenkarka)|Madonna]], [[The Rolling Stones]], [[U2]], [[Stereophonics]], [[Paul McCartney]] oraz [[Tsunami Relief Cardiff]]. Stadion powstał na potrzeby rozgrywek [[Puchar Świata w Rugby 1999|Pucharu Świata w Rugby w 1999]]. |
||
The Millennium Stadium jest własnością Millennium Stadium plc, które jest spółką córką [[Welsh Rugby Union]] (WRU)<ref name="Rugby Union">{{Cytuj stronę | url = http://www.wru.co.uk/809_14196.php | tytuł = About Millennium Stadium plc |
The Millennium Stadium jest własnością Millennium Stadium plc, które jest spółką córką [[Welsh Rugby Union]] (WRU)<ref name="Rugby Union">{{Cytuj stronę | url = http://www.wru.co.uk/809_14196.php | tytuł = About Millennium Stadium plc | opublikowany = Welsh Rugby Union Limited | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20080922172956/http://www.wru.co.uk/809_14196.php | zarchiwizowano = 2008-09-22 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. Stadion został zaprojektowany przez Bligh Lobb Sports Architecture. Całkowity koszt jego budowy wyniósł 121 milionów [[Funt szterling|funtów szterlingów]]<ref name="cost" /> z czego 46 milionów przyniosła loteria [[Millennium Commission]]<ref name="Lottery">{{Cytuj stronę | url = http://www.millennium.gov.uk/cgi-bin/item.cgi?id=1517 | tytuł = Millennium projects open in Wales and Northern Ireland | opublikowany = Millennium Commission | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20090203130211/http://www.millennium.gov.uk/cgi-bin/item.cgi?id=1517 | zarchiwizowano = 2009-02-03 }}</ref>. |
||
Stadion został oddany do użytku w czerwcu 1999<ref name="Date">{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/information/about.php | tytuł = Millennium Stadium Information | data dostępu = 2012-10-18| |
Stadion został oddany do użytku w czerwcu 1999<ref name="Date">{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/information/about.php | tytuł = Millennium Stadium Information | opublikowany = Millennium Stadium | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20150703151624/http://www.millenniumstadium.com/information/about.php | zarchiwizowano = 2015-07-03 }}</ref>, otwarcie uświetnił mecz rugby pomiędzy reprezentacjami [[Reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn|Walii]] i [[Reprezentacja Południowej Afryki w rugby union mężczyzn|RPA]]. Mecz zakończył się wynikiem 29:19. Na trybunach zasiadło wówczas 29 000 widzów<ref name="Opened" />. Z pojemnością trybun 74 500 jest trzecim co do wielkości stadionem, na którym jest rozgrywany Puchar Sześciu Narodów (większe są [[Stade de France]] w [[Paryż]]u oraz [[Twickenham Stadium|Twickenham]] w Londynie). Jest drugim co do wielkości stadionem na świecie z zamykanym dachem oraz trzecim wybudowanym w Europie, który posiadał tego typu zadaszenie<ref name="Retractable roof" /><ref name="Millennium Stadium" />. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
=== Geneza i tło === |
=== Geneza i tło === |
||
Do 1969 [[Cardiff RFC]] oraz [[reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn]] grały swoje mecze na [[Cardiff Arms Park]]<ref name="Development">{{Cytuj |
Do 1969 [[Cardiff RFC]] oraz [[reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn]] grały swoje mecze na [[Cardiff Arms Park]]<ref name="Development">{{Cytuj | autor = Harris, Kenneth M; | tytuł = The Story of the Development of the National Rugby Ground | data=7 kwietnia 1984 | wydawca = [[Welsh Rugby Union]] | język = en}}</ref> Na skutek konfliktu pomiędzy [[Cardiff Athletic Club]] a WRU, odnośnie do przebudowy obiektu nękanego przez powodzie<ref name="Development" />, w 1970 został oddany do użytku The National Stadium w Cardiff. W 1994 powstał pomysł przebudowy stadionu. W 1995 Walia została wybrana na gospodarza Pucharu Świata w Rugby 1999<ref name="Stadia" />. |
||
W 1995 National Stadium, który został zaprojektowany w 1962<ref name="Development"/> miał pojemność 53 000 widzów, mniejszą niż stadiony innych drużyn w Pucharze Pięciu Narodów: [[Twickenham Stadium|Twickenham]] (Anglia) – 75 000, [[Murrayfield Stadium]] (Szkocja) 67 000, a budowany na [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998]] [[Stade de France]] 80 000<ref name="Stadia"/>. Początkowa wielkość stadionu wynosiła wprawdzie 65 000, jednak została zredukowana po [[Raport Taylora|Raporcie Taylora]]. Kolejna przebudowa, związana z koniecznością zapewnienia wszystkich miejsc siedzących spowodowała obniżenie pojemności do 47 500<ref name="Stadia"/>. |
W 1995 National Stadium, który został zaprojektowany w 1962<ref name="Development" /> miał pojemność 53 000 widzów, mniejszą niż stadiony innych drużyn w Pucharze Pięciu Narodów: [[Twickenham Stadium|Twickenham]] (Anglia) – 75 000, [[Murrayfield Stadium]] (Szkocja) 67 000, a budowany na [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998]] [[Stade de France]] 80 000<ref name="Stadia" />. Początkowa wielkość stadionu wynosiła wprawdzie 65 000, jednak została zredukowana po [[Raport Taylora|Raporcie Taylora]]. Kolejna przebudowa, związana z koniecznością zapewnienia wszystkich miejsc siedzących spowodowała obniżenie pojemności do 47 500<ref name="Stadia" />. |
||
Kolejnym problem było umiejscowienie National Stadium. Stadion stał wśród budynków pomiędzy Park Street, Wood Street, Westgate Streeti Cardiff Rugby Ground. Był w pełni widoczny tylko z rzeki Taff. Dojście do stadionu było również utrudnione, gdyż biegło przez wąską bramę przy Westgate Street, przez którą musieli przechodzić kibice obu drużyn<ref name="Stadia">{{Cytuj stronę | url = http://www.panstadia.com/vol3/33-022.htm | tytuł = In the heart of the city |
Kolejnym problem było umiejscowienie National Stadium. Stadion stał wśród budynków pomiędzy Park Street, Wood Street, Westgate Streeti Cardiff Rugby Ground. Był w pełni widoczny tylko z rzeki Taff. Dojście do stadionu było również utrudnione, gdyż biegło przez wąską bramę przy Westgate Street, przez którą musieli przechodzić kibice obu drużyn<ref name="Stadia">{{Cytuj stronę | url = https://archive.is/20060318120529/http://www.panstadia.com/vol3/33-022.htm | tytuł = In the heart of the city | opublikowany = PanStadia International | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
Wprawdzie alternatywą dla budowy nowego stadionu było dodanie trzeciego piętra trybun do istniejącego obiektu, jednak istniała również konieczność budowy parkingów (zwiększony ruch przy okazji meczów powodował korki oraz zanieczyszczenie powietrza)<ref name="Stadia"/>. Komitet budowy ostatecznie zadecydował o powstaniu nowego stadionu w pobliżu starego. Nowy obiekt miał mieć większą pojemność oraz zmienioną orientację płyty boiska (wschód-zachód na północ-południe). Była to czwarta przebudowa Cardiff Arms Park<ref name="Millennium Stadium">{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/3473_3557.php | tytuł = About Millennium Stadium |
Wprawdzie alternatywą dla budowy nowego stadionu było dodanie trzeciego piętra trybun do istniejącego obiektu, jednak istniała również konieczność budowy parkingów (zwiększony ruch przy okazji meczów powodował korki oraz zanieczyszczenie powietrza)<ref name="Stadia" />. Komitet budowy ostatecznie zadecydował o powstaniu nowego stadionu w pobliżu starego. Nowy obiekt miał mieć większą pojemność oraz zmienioną orientację płyty boiska (wschód-zachód na północ-południe). Była to czwarta przebudowa Cardiff Arms Park<ref name="Millennium Stadium">{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/3473_3557.php | tytuł = About Millennium Stadium | opublikowany = Millennium Stadium plc | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20071009115105/http://www.millenniumstadium.com/3473_3557.php | zarchiwizowano = 2007-10-09 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. Zdecydowano również, że nowy stadion wyposażony zostanie w zamykany dach i będzie obiektem wielofunkcyjnym z nawierzchnią trawiastą przeznaczoną do gry w rugby oraz piłkę nożną<ref name="Stadia" /> W owym czasie w całej Europie tylko dwa stadiony wyposażone były w zamykany dach: [[Amsterdam ArenA|Amsterdam Arena]] ukończona w 1996 (pojemność trybun 50 000)<ref name="Millennium Stadium" /> oraz [[GelreDome|Gelredome]] w [[Arnhem]] budowana w latach 1996–1998 (pojemność trybun 30 000)<ref name=Gelredome>{{Cytuj stronę | url = http://www.alynia-architecten.nl/index.php?menu=projecten&pt=3&pr=16&offset=0 | tytuł = Projecten: Gelredome, Arnhem | opublikowany = Alynia Architecten | język = nl | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
W celu poprawienia infrastruktury towarzyszącej i zapewnienia dojazdu zakupiono budynki znajdujące się na południe oraz wschód od stadionu, a także zbudowano bulwar wzdłuż rzeki Taff<ref name="cost">{{Cytuj stronę | url = http://www.cardiff.gov.uk/ObjView.asp?Object_ID=3880 | tytuł = The Economic Impact of the Millennium Stadium | data dostępu = 2012-10-18 | |
W celu poprawienia infrastruktury towarzyszącej i zapewnienia dojazdu zakupiono budynki znajdujące się na południe oraz wschód od stadionu, a także zbudowano bulwar wzdłuż rzeki Taff<ref name="cost">{{Cytuj stronę | url = http://www.cardiff.gov.uk/ObjView.asp?Object_ID=3880 | tytuł = The Economic Impact of the Millennium Stadium | opublikowany = Cardiff Council | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20070926220703/http://www.cardiff.gov.uk/ObjView.asp?Object_ID=3880 | zarchiwizowano = 2007-09-26 }}</ref>. |
||
W 1999 Millennium Stadium został stadionem narodowym walijskich reprezentacji zastępując National Stadium, Cardiff Arms Park. Cardiff RFC przeprowadziło się na stary Cardiff Arms Park, gdzie grali do 1969<ref name="Development"/><ref name="Cardiff rugby">{{Cytuj stronę | url = http://site.cardiff-rfc.co.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=68 | tytuł = CRFC History |
W 1999 Millennium Stadium został stadionem narodowym walijskich reprezentacji zastępując National Stadium, Cardiff Arms Park. Cardiff RFC przeprowadziło się na stary Cardiff Arms Park, gdzie grali do 1969<ref name="Development" /><ref name="Cardiff rugby">{{Cytuj stronę | url = http://site.cardiff-rfc.co.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=68 | tytuł = CRFC History | opublikowany = Cardiff RFC | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20080514151123/http://site.cardiff-rfc.co.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=68 | zarchiwizowano = 2008-05-14 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. |
||
=== Budowa === |
=== Budowa === |
||
[[Plik:Cardiff Millennium Stadium, under construction.jpg|thumb|Budowa zachodniej trybuny]] |
[[Plik:Cardiff Millennium Stadium, under construction.jpg|thumb|Budowa zachodniej trybuny]] |
||
Stadion został zaprojektowany przez zespół architektów, kierowany przez Roda Shearda, z Lobb Sport Architecture<ref name="BBC Rod">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/other_sports/horse_racing/2894577.stm | tytuł = Ascot set for switch |
Stadion został zaprojektowany przez zespół architektów, kierowany przez Roda Shearda, z Lobb Sport Architecture<ref name="BBC Rod">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/other_sports/horse_racing/2894577.stm | tytuł = Ascot set for switch| data = 2003-03-28 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Instalacje zostały zaprojektowane przez inżynierów z WS Atkins. Mike Otlet z WS Atkins zaprojektował zamykany dach<ref name="BBC Mike">{{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.co.uk/wales/raiseyourgame/sites/concentration/getyourkiton/pages/mike_otlet.shtml | tytuł = Ascot set for switch | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Cimolai S.p.A. z Włoch wyprodukowała i zainstalowała 72 podpory oraz wszystkie 4 500 elementów dachu<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.cranestodaymagazine.com/story.asp?storyCode=1084§ioncode=66 | tytuł = UP FOR THE CUP | autor = Adrian Greeman | opublikowany = cranestodaymagazine | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://archive.is/20130121042550/http://www.cranestodaymagazine.com/story.asp?storyCode=1084§ioncode=66 | zarchiwizowano = 2013-01-21 }}</ref>. |
||
Podczas budowy wyburzono istniejący wcześniej Cardiff Arms Park, Wales Empire Pool (basen) na Wood Street, Cardiff Empire Telephone Exchange building (należącą do [[BT Group|BT]]) na Park Street, nowo wybudowany budynek [[Territorial Auxiliary & Volunteer Reserve]] na Park Street oraz biura [[Department of Social Security|Social Security]] na Westgate Street<ref name="Millennium Stadium"/><ref name="BBC Wales">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/436549.stm | tytuł = Two years – and one awesome stadium |
Podczas budowy wyburzono istniejący wcześniej Cardiff Arms Park, Wales Empire Pool (basen) na Wood Street, Cardiff Empire Telephone Exchange building (należącą do [[BT Group|BT]]) na Park Street, nowo wybudowany budynek [[Territorial Auxiliary & Volunteer Reserve]] na Park Street oraz biura [[Department of Social Security|Social Security]] na Westgate Street<ref name="Millennium Stadium" /><ref name="BBC Wales">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/436549.stm | tytuł = Two years – and one awesome stadium| data = 1999-09-02 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
Stadion został wybudowany przez firmę [[Laing |
Stadion został wybudowany przez firmę [[Laing O’Rourke|Laing]] w 1999, a kierownikiem budowy był Steve Ager<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/442978.stm | tytuł = Cardiff stadium ‘financial disaster’ | data = 1999-09-09 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Otwarcie nastąpiło 26 czerwca 1999. Pierwszym meczem rozegranym na tym obiekcie było towarzyskiego spotkanie w rugby union pomiędzy Walią a Republiką Południowej Afryki wygrane przez gospodarzy 29:19. Na widowni zasiadło wówczas 29 tysięcy widzów. Było to pierwsze zwycięstwo Walii nad RPA w rugby union<ref name="Opened">{{Cytuj stronę | url = http://www.newswales.co.uk/?section=Sport&F=1&id=7122 | tytuł = Millennium Stadium celebrates fifth anniversary | data = 2004-06-25 | opublikowany = NewsWales | język = en}}</ref>. |
||
== Infrastruktura == |
== Infrastruktura == |
||
Pojemność trybun wynosi 74 500 miejsc (wszystkie siedzące). |
Pojemność trybun wynosi 74 500 miejsc (wszystkie siedzące). Millenium Stadium jest największym pod względem pojemności trybun stadionem na świecie posiadającym zamykany dach<ref name="Information">{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/information/facts_and_figures.php | tytuł = Facts & Figures | rok = 2011 | opublikowany = Millennium Stadium | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20110608154948/http://www.millenniumstadium.com/information/facts_and_figures.php | zarchiwizowano = 2011-06-08 }}</ref><ref name="Retractable roof">{{Cytuj stronę | url = https://archive.is/20120721003502/http://www.britannia.com/celtic/wales/facts/facts7.html | tytuł = Fact About Wales and the Welsh (40. Cardiff has the world’s largest retractable-roof arena) | opublikowany = Britannia.com, LLC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Dodatkowe miejsca mogą być dokładane podczas specjalnych okazji takich jak mecze rugby w Pucharze Sześciu Narodów, z reprezentacją Nowej Zelandii albo Finał Pucharu Walii. Rekord frekwencji wynosi 74 576 i został ustanowiony podczas meczu Walia – Szkocja 9 lutego 2008<ref name="Record">{{Cytuj stronę | url = http://www.wru.co.uk/eng/matchcentre/3297.php | tytuł = Wales 30 Scotland 15 | data = 2008-02-09 | opublikowany = wru.co.uk | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20131005023244/http://www.wru.co.uk/eng/matchcentre/3297.php | zarchiwizowano = 2013-10-05 }}</ref>. |
||
Murawa jest z trawy naturalnej zainstalowanej w systemie modułowym przez [[GreenTech ITM]]<ref name="Green">{{Cytuj stronę | url = http://www.greentechitm.com/project/default.asp?fpID=4A89B3AD-54F5-472C-BC95-D96C9DE3CAA5 | tytuł = Millennium Stadium, Cardiff, Wales | data dostępu = 2012-10-18 | |
Murawa jest z trawy naturalnej zainstalowanej w systemie modułowym przez [[GreenTech ITM]]<ref name="Green">{{Cytuj stronę | url = http://www.greentechitm.com/project/default.asp?fpID=4A89B3AD-54F5-472C-BC95-D96C9DE3CAA5 | tytuł = Millennium Stadium, Cardiff, Wales | opublikowany = GreenTech, Inc. | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20081004062353/http://www.greentechitm.com/project/default.asp?fpID=4A89B3AD-54F5-472C-BC95-D96C9DE3CAA5 | zarchiwizowano = 2008-10-04 }}</ref>, posiada system irygacji i drenażu. Płyta boiska składa się z 7 412 części, które można wymontować na czas koncertów, wystaw oraz innych imprez, które nie potrzebują murawy<ref name="Information" /><ref name="South African">{{Cytuj stronę | url = http://www.sarugby.com/news/News/article/sid=8302.html | tytuł = Cardiff pioneers new turf | opublikowany = Fat Pig Productions CC | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20080920050452/http://www.sarugby.com/news/News/article/sid=8302.html | zarchiwizowano = 2008-09-20 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. |
||
Każda z czterech trybun posiada własną nazwę: północna – the North Stand, zachodnia – the West Stand, południowa – the South Stand, oraz zachodnia – the BT Stand<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/3473_3564.php | tytuł = Millennium Stadium Information (Millennium Stadium Seating Plan) |
Każda z czterech trybun posiada własną nazwę: północna – the North Stand, zachodnia – the West Stand, południowa – the South Stand, oraz zachodnia – the BT Stand<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/3473_3564.php | tytuł = Millennium Stadium Information (Millennium Stadium Seating Plan) | opublikowany = Millennium Stadium plc | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20070603202622/http://www.millenniumstadium.com/3473_3564.php | zarchiwizowano = 2007-06-03 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. The South Stand początkowo nazywała się Hyder Stand<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.liverpoolfc.tv/cardiff2.htm | tytuł = Hyder Stand South | opublikowany = Liverpoolfc.tv Ltd | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20060926140554/http://www.liverpoolfc.tv/cardiff2.htm | zarchiwizowano = 2006-09-26 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>, gdyż spółka [[Hyder (defunct company)|Hyder]] wykupiła jej nazwę<!-- Trzeba by to lepiej nazwać-->. Stadion posiada 3 piętra trybun z wyjątkiem północnej dwupiętrowej trybuny. Dolne piętro posiada 23 500 miejsc, środkowe 18 000 natomiast górne 33 000<ref name="Information" />. |
||
Konstrukcja stadionu opiera się na czterech 90,3 metrowych masztach. Obiekt został zbudowany z 56 tysięcy ton betonu i stali<ref name="Information"/>. Na arenie znajduje się 22 barów, 7 restauracji, 17 punktów pierwszej pomocy, 12 ruchomych schodów i 7 wind<ref name="BBC Millennium">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/1100390.stm | tytuł = BBC Sport |
Konstrukcja stadionu opiera się na czterech 90,3 metrowych masztach. Obiekt został zbudowany z 56 tysięcy ton betonu i stali<ref name="Information" />. Na arenie znajduje się 22 barów, 7 restauracji, 17 punktów pierwszej pomocy, 12 ruchomych schodów i 7 wind<ref name="BBC Millennium">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/1100390.stm | tytuł = BBC Sport Online’s Mark Barden looks at Cardiff’s Millennium Stadium | data = 2001-01-04 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Stadion posiada 7 bram: brama nr 1 znajduje się od strony bulwaru (na północy), bramy nr 2 i 3 znajdują się od strony Westgate Street (na wschodzie), brama nr 4 używana tylko do ewakuacji znajduje się również przy Westgate Street, brama nr 5 znajduje się przy Park Street (na południu), natomiast bramy nr 6 i 7 wychodzą na Millennium Plaza (również na południu)<ref name="Gates">{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/3473_3564.php | tytuł = Stadium Location Content | opublikowany = Millennium Stadium plc | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20070603202622/http://www.millenniumstadium.com/3473_3564.php | zarchiwizowano = 2007-06-03 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. |
||
{{Duża grafika|Millennium Stadium panoramic view.jpg|800px| |
{{Duża grafika|Millennium Stadium panoramic view.jpg|800px|Panoramiczny widok Millennium Stadium}} |
||
== Użytkowanie == |
== Użytkowanie == |
||
Linia 79: | Linia 76: | ||
[[Plik:Millennium Stadium 2008 Wales Vs Scotland.jpg|thumb|Przedmeczowa oprawa meczu Walia – Szkocja podczas [[Puchar Sześciu Narodów 2008|Pucharu Sześciu Narodów 2008]]]] |
[[Plik:Millennium Stadium 2008 Wales Vs Scotland.jpg|thumb|Przedmeczowa oprawa meczu Walia – Szkocja podczas [[Puchar Sześciu Narodów 2008|Pucharu Sześciu Narodów 2008]]]] |
||
Na stadionie swoje spotkania w charakterze gospodarza rozgrywa [[reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn]]. Odbywają się tu mecze zarówno Pucharu Sześciu Narodów, jak i wrześniowe spotkania towarzyskie [[Southern Hemisphere]]. Stadion jest używany również przez drużyny grające w [[Celtic League (rugby union)|Celtic League]] oraz w [[ |
Na stadionie swoje spotkania w charakterze gospodarza rozgrywa [[reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn]]. Odbywają się tu mecze zarówno Pucharu Sześciu Narodów, jak i wrześniowe spotkania towarzyskie [[Southern Hemisphere]]. Stadion jest używany również przez drużyny grające w [[Celtic League (rugby union)|Celtic League]] oraz w [[European Rugby Champions Cup|Pucharze Heinekena]]. Obiekt dwukrotnie był jedną z aren [[Puchar świata w rugby|Pucharu Świata]] w rugby, w roku [[Puchar Świata w Rugby 1999|1999]] (rozegrano na nim m.in. finał turnieju) oraz [[Puchar Świata w Rugby 2007|2007]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/rugby_union/welsh/6995680.stm | tytuł = Wales 20–32 Australia | nazwisko = Davies | imię = Sean | data = 2007-09-15 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.guardian.co.uk/sport/2007/sep/17/rugbyunion.rugbyworldcup200713 | tytuł = Fiji send Wales a mixed message | nazwisko = Malin | imię = Ian | data = 2007-09-17 | praca = London | opublikowany = Guardian News and Media Limited | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/rugby_union/7004082.stm | tytuł = Wales 72–18 Japan | nazwisko = Hassan | imię = Nabil | data = 2007-09-20 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.guardian.co.uk/sport/2007/oct/08/rugbyunion.rugbyworldcup200714 | tytuł = France postpone party to avoid another hangover | nazwisko = Fotheringham | imię = William | data = 2007-10-08 | praca = London | opublikowany = Guardian News and Media Limited | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
Na stadionie zostały rozegrane również półfinały [[Anglo-Welsh Cup]] w [[2005-06 Powergen Cup|2006]] i [[2006-07 EDF Energy Cup|2007]], jak również finały Pucharu Heinekena: |
Na stadionie zostały rozegrane również półfinały [[Anglo-Welsh Cup]] w [[2005-06 Powergen Cup|2006]] i [[2006-07 EDF Energy Cup|2007]], jak również finały Pucharu Heinekena: |
||
* [[Puchar Heinekena 2001–02|2001–02]] '''Leicester Tigers''' 15 – 9 |
* [[Puchar Heinekena 2001–02|2001–02]] '''Leicester Tigers''' 15 – 9 Munster<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ercrugby.com/eng/85_866.php | tytuł = The Seventh Heineken Cup Final | opublikowany = ERC and Westgate | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20090204182338/http://www.ercrugby.com/eng/85_866.php | zarchiwizowano = 2009-02-04 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref> |
||
* [[Puchar Heinekena 2005–06|2005–06]] '''Munster''' 23 – 19 Biarritz<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ercrugby.com/eng/5479_5287.php | tytuł = Munster fulfil their destiny |
* [[Puchar Heinekena 2005–06|2005–06]] '''Munster''' 23 – 19 Biarritz<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ercrugby.com/eng/5479_5287.php | tytuł = Munster fulfil their destiny | opublikowany = ERC and Westgate | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20080604050743/http://www.ercrugby.com/eng/5479_5287.php | zarchiwizowano = 2008-06-04 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref> |
||
* [[Puchar Heinekena 2007–08|2007–08]] Toulouse 13 – 16 '''Munster'''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ercrugby.com/eng/12_10240.php | tytuł = Munster claim second Heineken Cup |
* [[Puchar Heinekena 2007–08|2007–08]] Toulouse 13 – 16 '''Munster'''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ercrugby.com/eng/12_10240.php | tytuł = Munster claim second Heineken Cup | opublikowany = ERC and Westgate | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20080804070439/http://www.ercrugby.com/eng/12_10240.php | zarchiwizowano = 2008-08-04 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref> |
||
* [[Puchar Heinekena 2010–11|2010–11]] '''Leinster''' 33 – 22 Northampton |
* [[Puchar Heinekena 2010–11|2010–11]] '''Leinster''' 33 – 22 Northampton |
||
Linia 91: | Linia 88: | ||
=== Rugby league === |
=== Rugby league === |
||
The Millennium Stadium gościł również trzy finały [[Challenge Cup]] w rugby league. W 2007 na stadionie rozegrano [[Magic Weekend|Millennium Magic]] weekend. Była to dwudniowa impreza w maju, będąca rundą wstępną [[Super League]]. Rozegrano wówczas trzy mecze w sobotę i trzy w niedzielę. Impreza odniosła sukces, stąd [[Rugby Football League|RFL]] zorganizował ją ponownie w maju 2008. Jednakże w latach 2009–2010 Millennium Magic zostało przeniesione na Murrayfield Stadium i przemianowane na Magic Weekend. W 2011 Magic Weekend wróciło do Cardiff<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_league/8912387.stm | tytuł = Millennium Magic to start 2011 Super League season |
The Millennium Stadium gościł również trzy finały [[Challenge Cup]] w rugby league. W 2007 na stadionie rozegrano [[Magic Weekend|Millennium Magic]] weekend. Była to dwudniowa impreza w maju, będąca rundą wstępną [[Super League]]. Rozegrano wówczas trzy mecze w sobotę i trzy w niedzielę. Impreza odniosła sukces, stąd [[Rugby Football League|RFL]] zorganizował ją ponownie w maju 2008. Jednakże w latach 2009–2010 Millennium Magic zostało przeniesione na Murrayfield Stadium i przemianowane na Magic Weekend. W 2011 Magic Weekend wróciło do Cardiff<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_league/8912387.stm | tytuł = Millennium Magic to start 2011 Super League season | data = 2010-08-13 | opublikowany = [[BBC]] | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
Na Millennium Stadium rozegrano również |
Na Millennium Stadium rozegrano również kilka międzynarodowych meczów w [[rugby league]]. Dwa 5 listopada 2000 podczas [[Pucharu Świata w Rugby League 2000]]: [[Reprezentacja Libanu w rugby league mężczyzn|Liban]] – [[Reprezentacja Wysp Cooka w rugby league mężczyzn|Wyspy Cooka]] (22:22) oraz [[Reprezentacja Walii w rugby league mężczyzn|Walia]] – [[Reprezentacja Nowej Zelandii w rugby league mężczyzn|Nowa Zelandia]] (18:58); trzecim meczem było spotkanie towarzyskie pomiędzy Walią a Nową Zelandią rozegrane w 2002. W roku 2013 obiekt ponownie gościł [[Puchar Świata w Rugby League 2013|puchar świata]] w tej dyscyplinie. 26 października na stadionie w Cardiff odbyła się ceremonia otwarcia imprezy, po której rozegrano dwa spotkania fazy grupowej ([[Reprezentacja Anglii w rugby league mężczyzn|Anglia]] – [[Reprezentacja Australii w rugby league mężczyzn|Australia]] oraz Walia – [[Reprezentacja Włoch w rugby league mężczyzn|Włochy]])<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.co.uk/sport/0/rugby-league/24513166 | tytuł = Rugby League World Cup 2013 as it happened. Day one. | nazwisko = Shemilt | imię = Stephan | data = 2013-10-26 | opublikowany = [[BBC|BBC Sport]] | język = en | data dostępu = 2013-11-04 | archiwum = https://web.archive.org/web/20131029052000/http://www.bbc.co.uk/sport/0/rugby-league/24513166 | zarchiwizowano = 2013-10-29 }}</ref>. |
||
=== Piłka nożna === |
=== Piłka nożna === |
||
Od 2000 stadion był również wykorzystywany do rozgrywania najważniejszych spotkań piłkarskiej reprezentacji Walii. Mecze z mniej atrakcyjnymi przeciwnikami rozgrywano natomiast na [[Racecourse Ground]] |
Od 2000 stadion był również wykorzystywany do rozgrywania najważniejszych spotkań piłkarskiej reprezentacji Walii. Mecze z mniej atrakcyjnymi przeciwnikami rozgrywano natomiast na [[Racecourse Ground]] we [[Wrexham]] i [[Liberty Stadium]] w [[Swansea]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/north_east/7571023.stm | tytuł = ‘Old’ stadium claims world record | data = 2008-08-20 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.dragonsoccer.co.uk/matches/fr_00022.htm | tytuł = Wales v Bulgaria – Friendly. – Liberty Stadium Swansea. Tuesday 15th August 2006. | opublikowany = dragonsoccer.co.uk | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/7556448.stm | tytuł = Wales 1–2 Georgia | data = 2008-08-20 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Pierwszym meczem piłkarskim rozegranym na tym stadionie Walia – Finlandia w 2000<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/769672.stm | tytuł = FA Cup bid for Wales | data = 2000-05-30 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Spotkanie to obejrzało 66000 widzów, co było rekordową widownią na meczu piłki nożnej w Walii<ref>{{Cytuj stronę | url = http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20000329/ai_n14285673 | tytuł = Football: Hughes and Wales hope Finland feel the force of Giggs | opublikowany = The Independent, London also CNET Networks, Inc., a CBS Company. | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20090211033323/http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20000329/ai_n14285673 | zarchiwizowano = 2009-02-11 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. Rekord ten później został kilka razy poprawiony. |
||
W 2001 [[Football Association of Wales]] (FAW) zgłosiło obiekt do organizacji finału Ligi Mistrzów 2003. Stadion został wówczas oceniony przez [[UEFA]] na pięć gwiazdek i był faworytem do organizacji tego meczu<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/2996221/Welsh-eye-European-final.html | tytuł = Welsh eye European final |
W 2001 [[Football Association of Wales]] (FAW) zgłosiło obiekt do organizacji finału Ligi Mistrzów 2003. Stadion został wówczas oceniony przez [[UEFA]] na pięć gwiazdek i był faworytem do organizacji tego meczu<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/2996221/Welsh-eye-European-final.html | tytuł = Welsh eye European final | nazwisko = Ley | imię = John | data = 10 stycznia 2001 | praca = Telegraph.co.uk | opublikowany = Telegraph Media Group | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Ostatecznie wybór padł jednak na stadion [[Old Trafford]] w [[Manchester]]ze<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/old-trafford-lands-2003-final-620162.html | tytuł = Old Trafford lands 2003 final | nazwisko = Ziegler | imię = Martyn | data = 14 grudnia 2001 | praca = independent.co.uk | opublikowany = Independent News and Media | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
Stadion miał być także jedną z aren szkocko-walijskiej kandydatury na organizację [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016|Euro 2016]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/league_of_wales/6175393.stm | tytuł = Wales eye joint Scotland Euro bid |
Stadion miał być także jedną z aren szkocko-walijskiej kandydatury na organizację [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016|Euro 2016]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/league_of_wales/6175393.stm | tytuł = Wales eye joint Scotland Euro bid | data = 2007-04-19 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu =2012-10-18}}</ref>. Kandydatura została jednak wycofana z przyczyn finansowych. |
||
Ze względu na spadek formy walijskich piłkarzy oraz zmniejszenie zainteresowania meczami FAW organizuje mecze na mniejszych stadionach takich jak Liberty Stadium oraz nowo wybudowany [[Cardiff City Stadium]]<ref name="Eurosport">{{Cytuj stronę | url = http://www.walesonline.co.uk/footballnation/football-news/2009/10/03/wales-to-play-scotland-at-cardiff-city-stadium-91466-24840518/ | tytuł = Wales to play Scotland at Cardiff City Stadium |
Ze względu na spadek formy walijskich piłkarzy oraz zmniejszenie zainteresowania meczami FAW organizuje mecze na mniejszych stadionach takich jak Liberty Stadium oraz nowo wybudowany [[Cardiff City Stadium]]<ref name="Eurosport">{{Cytuj stronę | url = http://www.walesonline.co.uk/footballnation/football-news/2009/10/03/wales-to-play-scotland-at-cardiff-city-stadium-91466-24840518/ | tytuł = Wales to play Scotland at Cardiff City Stadium | opublikowany = Media Wales Ltd | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
Podczas budowy stadionu reprezentacja rugbystów została bez stadionu, z tego względu Walia była gospodarzem na starym stadionie Wembley. W wyniku umowy z FA podczas przebudowy Wembley, na stadionie Millennium zostały rozgrywane najważniejsze mecze angielskich rozgrywek piłkarskich. |
Podczas budowy stadionu reprezentacja rugbystów została bez stadionu, z tego względu Walia była gospodarzem na starym stadionie Wembley. W wyniku umowy z FA podczas przebudowy Wembley, na stadionie Millennium zostały rozgrywane najważniejsze mecze angielskich rozgrywek piłkarskich. |
||
Linia 110: | Linia 107: | ||
* Finał [[Football League Trophy]] (w rozgrywkach biorą udział również walijskie zespoły) |
* Finał [[Football League Trophy]] (w rozgrywkach biorą udział również walijskie zespoły) |
||
* Turnieje barażowe decydujące o spadku/awansie (w rozgrywkach biorą udział również walijskie zespoły) |
* Turnieje barażowe decydujące o spadku/awansie (w rozgrywkach biorą udział również walijskie zespoły) |
||
* [[Tarcza Wspólnoty]] (w rozgrywkach teoretycznie mógłby wziąć udział zespół z Walii)<ref>Tarcza wspólnoty to mecz będący odpowiednikiem Superpucharu. Meczu grają ze sobą |
* [[Tarcza Wspólnoty]] (w rozgrywkach teoretycznie mógłby wziąć udział zespół z Walii)<ref>Tarcza wspólnoty to mecz będący odpowiednikiem Superpucharu. Meczu grają ze sobą ostatni mistrz oraz zdobywca Pucharu Anglii w poprzednim sezonie. Teoretycznie zwycięzcą Premier League mógłby zostać zespół z Walii, jednakże w tych sezonach nie grał tam żaden walijski zespół.</ref> |
||
Stadion został nazwany |
Stadion został nazwany „goście hoodoo” ang. „away team hoodoo”<ref name="Eurosport" />, gdyż pierwsze dwanaście meczów zostało wygrane przez zawodników, którzy zajęli szatnie przeznaczone dla gospodarzy. Po tym jak Paul Darby wykonał błogosławieństwo [[feng shui]] w 2002, Stoke City pokonało Brentford 2:0 kończąc „hoohoo”. Być może był to jednak tylko chwyt marketingowy<ref name="Eurosport" /><ref name="Feng Shui">{{Cytuj stronę | url = http://www.qi-whiz.com/node/1035 | tytuł = McFengshui Mojo Missing at Millennium Stadium | opublikowany = Feng Shui Ultimate Resource | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20071030200324/http://www.qi-whiz.com/node/1035 | zarchiwizowano = 2007-10-30 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. |
||
[[Liverpool F.C.|Liverpool]] zdobył pierwszy Puchar Anglii na Millennium Stadium po pokonaniu [[Arsenal F.C.|Arsenalu]] 2:1<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.iht.com/articles/2001/05/14/cup_ed3__3.php | tytuł = Arsenal Undone as |
[[Liverpool F.C.|Liverpool]] zdobył pierwszy Puchar Anglii na Millennium Stadium po pokonaniu [[Arsenal F.C.|Arsenalu]] 2:1<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.iht.com/articles/2001/05/14/cup_ed3__3.php | tytuł = Arsenal Undone as Owen’s Late Double Gives Liverpool Cup | opublikowany = International Herald Tribune | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20080506065305/http://www.iht.com/articles/2001/05/14/cup_ed3__3.php | zarchiwizowano = 2008-05-06 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. Liverpool wygrał również ostatni Puchar Anglii na tym stadionie. Pokonując w 2006 [[West Ham United F.C.|West Ham United]] w rzutach karnych 3:1 w regulaminowym czasie gry było 3:3. Mecz ten został nazwany „najlepszym finałem pucharu we współczesnej epoce” ang. „the best cup final of the modern era”<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6514009.stm | tytuł = Millennium Stadium memories | nazwisko = Pope | imię = Bruce | data = 2007-04-02 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
Stadion był jedną z aren [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2012|turniejów piłkarskich]] rozgrywanego w ramach [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 2012|Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.london2012.com/venue/millenium-stadium/ | tytuł = Millennium Stadium |
Stadion był jedną z aren [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2012|turniejów piłkarskich]] rozgrywanego w ramach [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 2012|Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.london2012.com/venue/millenium-stadium/ | tytuł = Millennium Stadium | praca = London2012.com | opublikowany = London 2012 | język = en|archiwum=https://archive.is/KMcNu|zarchiwizowano=2013-01-03 | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Na Millennium Stadium rozegrano mecz otwarcia turnieju kobiet Wielka Brytania – Nowa Zelandia (1:0). W także czterech innych spotkań fazy grupowe i ćwierćfinału turnieju kobiecego oraz trzech spotkań grupowych, ćwierćfinału i meczu o brąz turnieju męskiego<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.co.uk/sport/0/olympics/17092335 | tytuł = Football – event schedule | data = 30 marca 2012 | praca = BBC Sport | opublikowany = British Broadcasting Corporation | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
W czerwcu 2017 roku na Millennium Stadium rozegrany został finał piłkarskiej [[Liga Mistrzów UEFA|Ligi Mistrzów]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2262032.html | tytuł = Cardiff to host 2017 Champions League final | data = 2015-06-30 | opublikowany = uefa.com | język = en | data dostępu = 2016-01-02}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.com/sport/0/football/33215755 | tytuł = Champions League: Millennium Stadium to host 2017 final | data = 2015-06-30 | opublikowany = bbc.com | język = en | data dostępu = 2016-01-02}}</ref>. |
|||
=== Boks === |
=== Boks === |
||
Na stadionie zostały zorganizowane 3 gale [[boks]]erskie<ref>{{Cytuj stronę | url = http://boxrec.com/location.php?country_code=UK®ion_name=null&towncity_name=&towncity_id=22698&venue_name=&venue_id=25665&yyyy=&submit=Go | tytuł = Millennium Stadium, Cardiff, Wales, United Kingdom | data dostępu = 2012-10-18 | |
Na stadionie zostały zorganizowane 3 gale [[boks]]erskie<ref>{{Cytuj stronę | url = http://boxrec.com/location.php?country_code=UK®ion_name=null&towncity_name=&towncity_id=22698&venue_name=&venue_id=25665&yyyy=&submit=Go | tytuł = Millennium Stadium, Cardiff, Wales, United Kingdom | opublikowany = [[BoxRec]] | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20131029213105/http://boxrec.com/location.php?country_code=UK®ion_name=null&towncity_name=&towncity_id=22698&venue_name=&venue_id=25665&yyyy=&submit=Go | zarchiwizowano = 2013-10-29 }}</ref>. |
||
8 lipca 2006 [[Matt Skelton]] pokonał [[Danny Williams (bokser)|Danny Williams]] zdobywając Commonwealth heavyweight title<ref>{{Cytuj stronę | url = |
8 lipca 2006 [[Matt Skelton]] pokonał [[Danny Williams (bokser)|Danny Williams]] zdobywając Commonwealth heavyweight title<ref>{{Cytuj stronę | url = https://boxrec.com/en/proboxer/141021 | tytuł = boxer: Matt Skelton | opublikowany = [[BoxRec]] | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. 7 kwietnia 2007 [[Joe Calzaghe]] pokonał [[Peter Manfredo]] broniąc tym [[World Boxing Organization|WBO]] super middleweight belt<ref name="Joe" />. 3 listopada 2007 Joe Calzaghe pokonał [[Mikkel Kessler|Mikkela Kesslera]] broniąc WBO super middleweight belt i zdobywając [[World Boxing Association|WBA]] oraz [[World Boxing Council|WBC]] super middleweight titles<ref name="Joe">{{Cytuj stronę | url = https://boxrec.com/en/proboxer/5364 | tytuł = boxer: Joe Calzaghe | opublikowany = [[BoxRec]] | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. |
||
=== Sporty motorowe === |
=== Sporty motorowe === |
||
[[Plik: |
[[Plik:Cardiff GP 2008.JPG|thumb|Zawody Grand Prix rozgrywane są na sztucznym torze]] |
||
Od [[Grand Prix |
Od [[Grand Prix na Żużlu 2001|sezonu 2001]] na Millennium Stadium rozgrywane jest żużlowe [[Grand Prix Wielkiej Brytanii na żużlu|Grand Prix Wielkiej Brytanii]]. Na potrzeby zawodów wokół murawy powstaje [[Tor czasowy w sporcie żużlowym|tymczasowy tor]] o długości 278 metrów. Najszybciej cztery okrążenia tego toru pokonali [[Kenneth Bjerre]] i [[Jason Crump]] podczas zawodów [[Grand Prix Wielkiej Brytanii na Żużlu 2009|Grand Prix w 2009 roku]]. Rekord wynosi równo 55 sekund<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.speedwaygp.com/event/speedwaygp-2013-cardiff | tytuł = British FIM Speedway Grand Prix | opublikowany = Speedway Grand Prix | język = en | data dostępu = 2012-12-03 | archiwum = https://web.archive.org/web/20121203073457/http://www.speedwaygp.com/event/speedwaygp-2013-cardiff | zarchiwizowano = 2012-12-03 }}</ref>. |
||
Dotychczas rozegrano 12 turniejów o Wielką Nagrodę Wielkiej Brytanii na tym obiekcie. Najwięcej razy w tych zawodach triumfował Jason Crump |
Dotychczas rozegrano 12 turniejów o Wielką Nagrodę Wielkiej Brytanii na tym obiekcie. Najwięcej razy w tych zawodach triumfował Jason Crump – trzykrotnie. |
||
W [[2010]] wydarzenie to obejrzało 44 150 widzów, co jest rekordem Walii w widowni na meczu żużlowym<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/news/24152.php | tytuł = Record Crowds In Cardiff for 10th Speedway GP |
W [[2010]] wydarzenie to obejrzało 44 150 widzów, co jest rekordem Walii w widowni na meczu żużlowym<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/news/24152.php | tytuł = Record Crowds In Cardiff for 10th Speedway GP | data = 2010-07-12 | opublikowany = Millennium Stadium | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20110927025717/http://www.millenniumstadium.com/news/24152.php | zarchiwizowano = 2011-09-27 }}</ref>. |
||
We wrześniu 2005 na stadionie został rozegrany pierwszy stadionowy odcinek [[Rajd Wielkiej Brytanii|Rajdu Wielkiej Brytanii]]. Wówczas to dolne trybuny zostały zdemontowane żeby można było wykonać trasę<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4255386.stm | tytuł = Stadium first for world rally |
We wrześniu 2005 na stadionie został rozegrany pierwszy stadionowy odcinek [[Rajd Wielkiej Brytanii|Rajdu Wielkiej Brytanii]]. Wówczas to dolne trybuny zostały zdemontowane żeby można było wykonać trasę<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4255386.stm | tytuł = Stadium first for world rally | data = 2005-09-17 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Dodatkowo stadion gości również imprezy [[Supercross]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/motorbikes/4071727.stm | tytuł = Crockard second in Wales| data = 2004-12-06 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. W październiku 2007, gościł [[Monster Jam]] impreza ta została powtórzona w 2008, 2009 i 2010<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/301_416.php | tytuł = Monster Jam | opublikowany = Millennium Stadium plc | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20071007051007/http://www.millenniumstadium.com/301_416.php | zarchiwizowano = 2007-10-07 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>. |
||
=== Koncerty === |
=== Koncerty === |
||
Linia 135: | Linia 134: | ||
[[Plik:Inside the Millennium Stadium - geograph.org.uk - 1939955.jpg|thumb|[[Paul McCartney]] podczas koncertu na Millennium Stadium]] |
[[Plik:Inside the Millennium Stadium - geograph.org.uk - 1939955.jpg|thumb|[[Paul McCartney]] podczas koncertu na Millennium Stadium]] |
||
Stadion oprócz być areną zmagań sportowców jest również miejscem, w którym są organizowane wydarzenia kulturalne w tym: [[Manic Street Preachers]] koncert zorganizowany w przededniu nowego [[Tysiąclecie|Milenium]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.co.uk/wales/music/sites/manicstreetpreachers/pages/manics_biography.shtml | tytuł = Manic Street Preachers biography |
Stadion oprócz być areną zmagań sportowców jest również miejscem, w którym są organizowane wydarzenia kulturalne w tym: [[Manic Street Preachers]] koncert zorganizowany w przededniu nowego [[Tysiąclecie|Milenium]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.co.uk/wales/music/sites/manicstreetpreachers/pages/manics_biography.shtml | tytuł = Manic Street Preachers biography | opublikowany = BBC | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20080518164143/http://www.bbc.co.uk/wales/music/sites/manicstreetpreachers/pages/manics_biography.shtml | zarchiwizowano = 2008-05-18 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref> oraz, transmitowane przez [[BBC]], [[Songs of Praise]], zorganizowane pierwszego dnia nowego Milenium. Oba wydarzenia przyciągnęły 60000 widzów<ref>{{Cytuj stronę| url = http://www.bbc.co.uk/religion/programmes/songsofpraise/features/did_you_know/| tytuł = Fascinating facts about Songs of Praise...| opublikowany = BBC| język = en| archiwum = https://web.archive.org/web/20060211145817/http://www.bbc.co.uk/religion/programmes/songsofpraise/features/did_you_know/| zarchiwizowano = 2006-02-11| data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. W 2000 koncert [[Tina Turner|Tiny Turner]], będący częścią [[Twenty Four Seven Tour]] odbył się przy pełnej widowni<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.tinaturnerfanclub.eu/tours/twenty_four_seven_tour.html | tytuł = Twenty Four Seven Tour 2000| opublikowany = Official Tina Turner Fan Club | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Walijski zespół rockowy [[Stereophonics]] zagrał dwa koncerty, na które zostały sprzedane wszystkie bilety: W lipcu 2001 w ramach dwudniowego festiwalu „A Day at the Races”, nagrania z tego festiwalu zostały wydane na DVD, oraz w 2003 krótko po ukazaniu się [[Stuart Cable]]. Amerykański zespół rockowy [[Bon Jovi]] grał na tym stadionie podczas [[One Wild Night Tour]] w 2001. Pod koniec stycznia 2005 stadion gościł charytatywny koncert [[Tsunami Relief Cardiff|tsunami relief concert]]. Dochody z tego wydarzenia zostały przeznaczone na pomoc ofiarom tsunami w 2004. Wówczas [[Eric Clapton]] był główną gwiazdą koncertu<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4195985.stm | tytuł = Stadium tsunami gig raises £1.25m| data = 2005-01-23 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Na stadionie dwukrotnie wystąpiła [[Madonna (piosenkarka)|Madonna]]. Po raz pierwszy w lipcu 2006 podczas pierwszego w Wielkiej Brytanii koncertu w ramach [[Confessions Tour]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/5224584.stm | tytuł = Confessions from a Madonna show | nazwisko = Grice | imię = Natalie| data = 2006-07-31 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref> a później w sierpniu 2008 podczas [[Sticky & Sweet Tour]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7579275.stm | tytuł = Madonna kicks off huge world tour| data = 2008-08-23 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. Wśród innych muzyków, którzy występowali na tym stadionie są [[Robbie Williams]] podczas [[Weddings, Barmitzvahs & Stadiums Tour]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/1438599.stm | tytuł = ‘Robbie Weekend’ draws 120,000 fans| data = 2001-07-16 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref> [[U2]] as part of their [[Vertigo Tour]]<ref name="gig">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4599957.stm | tytuł = Stadium hopes for big star names| data = 2005-06-01 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>, [[Red Hot Chili Peppers]] podczas [[By the Way tour]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/3829409.stm | tytuł = Windsurfing in stadium profit plan| data = 2004-06-23 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>, [[The Rolling Stones]] w ramach [[A Bigger Bang Tour]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/south_east/4873036.stm | tytuł = Madonna to open tour in Cardiff| data = 2006-04-04 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref> [[R.E.M.]]<ref name="gig" /> [[Paul McCartney]] podczas [[Up and Coming Tour]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.macca-central.com/macca-concerts/concert_popup.php?ID=589&ID1=581&BM=YES&SL=NO&ML=NO | tytuł = MACCA-Concerts: Up and Coming Tour :: Cardiff, UK 2010-06-26 @Millennium Stadium – MACCA-Central, The Paul McCartney FUNsite<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany = macca-central.com | archiwum = https://web.archive.org/web/20180106063557/http://www.macca-central.com/macca-concerts/concert_popup.php?ID=589&ID1=581&BM=YES&SL=NO&ML=NO | zarchiwizowano = 2018-01-06}}.</ref>, [[The Police]] podczas [[The Police Reunion Tour|Reunion Tour]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/6418637.stm | tytuł = Police gig for Millennium Stadium| data = 2007-03-05 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. [[Oasis (zespół muzyczny)|Oasis]] podczas [[Don't Believe the Truth Tour]] oraz [[Dig Out Your Soul Tour]] in 2009<ref>{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4714401.stm | tytuł = Oasis headline stadium rock gig| data = 2005-07-25 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>. [[Neil Diamond]], [[Bruce Springsteen]], [[E Street Band]] podczas [[Magic Tour (Bruce Springsteen)|Magic Tour]]<ref name="Bruce">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/south_east/7550253.stm | tytuł = Low sales blamed as REM move show| data = 2008-08-08 | opublikowany = BBC | język = en | data dostępu = 2012-10-18}}</ref>, U2 podczas [[U2 360° Tour]]<ref name="three sixty">{{Cytuj stronę | url = http://www.foxbusiness.com/story/markets/industries/finance/u--tour-presented-blackberry-revolutionary-production-design-revealed/ | tytuł = U2 360 Tour Presented by BlackBerry, Revolutionary Production Design Revealed | opublikowany = [[Fox Business Network]] | język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20090320033237/http://www.foxbusiness.com/story/markets/industries/finance/u--tour-presented-blackberry-revolutionary-production-design-revealed/ | zarchiwizowano = 2009-03-20 | data dostępu = 2012-10-18 }}</ref>, na tym koncercie został ustanowiony rekord w liczbie widzów 73354<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.millenniumstadium.com/news/22051.php | tytuł = U2 Rock to Record-Breaking Crowd at Millennium Stadium | opublikowany = Millennium Stadium | język = en | data dostępu = 2010-08-26 | archiwum = https://web.archive.org/web/20110719002912/http://www.millenniumstadium.com/news/22051.php | zarchiwizowano = 2011-07-19 }}</ref>. |
||
</ref>. |
|||
=== Konferencje === |
=== Konferencje === |
||
Stadion oferuje również sale konferencyjne z kateringiem zapewnianym przez [[Compass Group]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.cardiffconferences.co.uk/about-us/compass-group.aspx | tytuł = About Compass Group |
Stadion oferuje również sale konferencyjne z kateringiem zapewnianym przez [[Compass Group]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.cardiffconferences.co.uk/about-us/compass-group.aspx | tytuł = About Compass Group | opublikowany = Compass Group on behalf of Millennium Stadium | język = en | data dostępu = 2012-10-18 | archiwum = https://web.archive.org/web/20110626085537/http://www.cardiffconferences.co.uk/about-us/compass-group.aspx | zarchiwizowano = 2011-06-26 }}</ref>. W obiekcie znajduje się cześć lóż, które są indywidualnie urządzane oraz 124 boxy<!-- Prosiłby o pomoc w przetłumaczeniu tego terminu-->. Dodatkowo obiekt posiada niezbędne wyposażenie do organizowania różnych tego typu imprez. |
||
=== Pozostałe wydarzenia === |
=== Pozostałe wydarzenia === |
||
15 października 2011 na stadionie została zorganizowana strefa kibica, na której był transmitowany na żywo mecz Francja – Walia rozgrywany w ramach Pucharu Świata w Rugby 2011. Później na tym stadionie został nadany również mecz o brąz pomiędzy Walią a Australią. |
15 października 2011 na stadionie została zorganizowana strefa kibica, na której był transmitowany na żywo mecz Francja – Walia rozgrywany w ramach Pucharu Świata w Rugby 2011. Później na tym stadionie został nadany również mecz o brąz pomiędzy Walią a Australią. |
||
⚫ | |||
== Przypisy == |
|||
⚫ | |||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [http://maps.google.com/maps?t=k&ie=UTF8&ll=51.477735,-3.182023&spn=0.005613,0.014591&z=16 Zdjęcie satelitarne stadionu] |
* [http://maps.google.com/maps?t=k&ie=UTF8&ll=51.477735,-3.182023&spn=0.005613,0.014591&z=16 Zdjęcie satelitarne stadionu] |
||
{{Stadiony |
{{Grupa szablonów|tytuł=Stadiony turniejów o puchar świata w rugby|lista= |
||
{{Stadiony Pucharu Świata w |
{{Stadiony Pucharu Świata w Rugby 1999}} |
||
{{Stadiony Pucharu Świata w Rugby 2007}} |
|||
{{Stadiony Pucharu Świata w Rugby 2015}} |
|||
⚫ | |||
{{Żużlowe Grand Prix Wielkiej Brytanii}} |
{{Żużlowe Grand Prix Wielkiej Brytanii}} |
||
{{Letnie Igrzyska Olimpijskie 2012}} |
{{Letnie Igrzyska Olimpijskie 2012}} |
||
{{Stadiony finałowe Pucharu Europy i Ligi Mistrzów UEFA}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
[[Kategoria:Stadiony piłkarskie w Walii]] |
[[Kategoria:Stadiony piłkarskie w Walii]] |
||
[[Kategoria:Stadiony rugby union w Walii]] |
[[Kategoria:Stadiony rugby union w Walii]] |
||
[[Kategoria:Stadiony żużlowe w Walii]] |
[[Kategoria:Stadiony żużlowe w Walii]] |
||
[[Kategoria:Stadiony |
[[Kategoria:Stadiony narodowe w Europie]] |
||
[[Kategoria:Stadiony w Cardiff]] |
[[Kategoria:Stadiony w Cardiff]] |
||
[[Kategoria:Grand Prix Wielkiej Brytanii na żużlu|*]] |
|||
[[Kategoria:Obiekty sportowe na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2012]] |
[[Kategoria:Obiekty sportowe na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2012]] |
||
{{link GA|en}} |
Aktualna wersja na dzień 14:15, 21 paź 2024
Państwo | |
---|---|
Księstwo | |
Koszt budowy |
126 000 000 £ |
Data budowy | |
Data otwarcia | |
Właściciel |
Federacja Rugby w Walii |
Klub |
reprezentacje narodowe w rugby union i piłce nożnej |
Inauguracja |
26 czerwca 1999 towarzyski mecz rugby union Walia–RPA |
Pojemność stadionu |
74 500 (62 500 podczas zawodów w sportach motorowych, ze względu na demontaż dolnego piętra trybun) |
Rekordowa frekwencja |
74 576 |
Nawierzchnia boiska |
trawiasta |
Długość toru |
278 |
Nawierzchnia toru | |
Położenie na mapie Cardiff | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii | |
Położenie na mapie Walii | |
51°28′41″N 3°10′57″W/51,478056 -3,182500 | |
Strona internetowa |
The Millennium Stadium (wal. Stadiwm y Mileniwm), znany od 2016 jako Principality Stadium[1] (wal. Stadiwm Principality) – stadion narodowy Walii, znajdujący się w jej stolicy – Cardiff. Na stadionie tym swoje mecze w charakterze gospodarza rozgrywają reprezentacje Walii w rugby. Oprócz tego na stadionie odbywają się jeszcze inne duże imprezy: Odcinki specjalne Rajdu Wielkiej Brytanii, Grand Prix Wielkiej Brytanii na żużlu, walki bokserskie oraz koncerty. Występowali tu m.in.: Tina Turner, Madonna, The Rolling Stones, U2, Stereophonics, Paul McCartney oraz Tsunami Relief Cardiff. Stadion powstał na potrzeby rozgrywek Pucharu Świata w Rugby w 1999.
The Millennium Stadium jest własnością Millennium Stadium plc, które jest spółką córką Welsh Rugby Union (WRU)[2]. Stadion został zaprojektowany przez Bligh Lobb Sports Architecture. Całkowity koszt jego budowy wyniósł 121 milionów funtów szterlingów[3] z czego 46 milionów przyniosła loteria Millennium Commission[4].
Stadion został oddany do użytku w czerwcu 1999[5], otwarcie uświetnił mecz rugby pomiędzy reprezentacjami Walii i RPA. Mecz zakończył się wynikiem 29:19. Na trybunach zasiadło wówczas 29 000 widzów[6]. Z pojemnością trybun 74 500 jest trzecim co do wielkości stadionem, na którym jest rozgrywany Puchar Sześciu Narodów (większe są Stade de France w Paryżu oraz Twickenham w Londynie). Jest drugim co do wielkości stadionem na świecie z zamykanym dachem oraz trzecim wybudowanym w Europie, który posiadał tego typu zadaszenie[7][8].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Geneza i tło
[edytuj | edytuj kod]Do 1969 Cardiff RFC oraz reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn grały swoje mecze na Cardiff Arms Park[9] Na skutek konfliktu pomiędzy Cardiff Athletic Club a WRU, odnośnie do przebudowy obiektu nękanego przez powodzie[9], w 1970 został oddany do użytku The National Stadium w Cardiff. W 1994 powstał pomysł przebudowy stadionu. W 1995 Walia została wybrana na gospodarza Pucharu Świata w Rugby 1999[10].
W 1995 National Stadium, który został zaprojektowany w 1962[9] miał pojemność 53 000 widzów, mniejszą niż stadiony innych drużyn w Pucharze Pięciu Narodów: Twickenham (Anglia) – 75 000, Murrayfield Stadium (Szkocja) 67 000, a budowany na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998 Stade de France 80 000[10]. Początkowa wielkość stadionu wynosiła wprawdzie 65 000, jednak została zredukowana po Raporcie Taylora. Kolejna przebudowa, związana z koniecznością zapewnienia wszystkich miejsc siedzących spowodowała obniżenie pojemności do 47 500[10].
Kolejnym problem było umiejscowienie National Stadium. Stadion stał wśród budynków pomiędzy Park Street, Wood Street, Westgate Streeti Cardiff Rugby Ground. Był w pełni widoczny tylko z rzeki Taff. Dojście do stadionu było również utrudnione, gdyż biegło przez wąską bramę przy Westgate Street, przez którą musieli przechodzić kibice obu drużyn[10].
Wprawdzie alternatywą dla budowy nowego stadionu było dodanie trzeciego piętra trybun do istniejącego obiektu, jednak istniała również konieczność budowy parkingów (zwiększony ruch przy okazji meczów powodował korki oraz zanieczyszczenie powietrza)[10]. Komitet budowy ostatecznie zadecydował o powstaniu nowego stadionu w pobliżu starego. Nowy obiekt miał mieć większą pojemność oraz zmienioną orientację płyty boiska (wschód-zachód na północ-południe). Była to czwarta przebudowa Cardiff Arms Park[8]. Zdecydowano również, że nowy stadion wyposażony zostanie w zamykany dach i będzie obiektem wielofunkcyjnym z nawierzchnią trawiastą przeznaczoną do gry w rugby oraz piłkę nożną[10] W owym czasie w całej Europie tylko dwa stadiony wyposażone były w zamykany dach: Amsterdam Arena ukończona w 1996 (pojemność trybun 50 000)[8] oraz Gelredome w Arnhem budowana w latach 1996–1998 (pojemność trybun 30 000)[11].
W celu poprawienia infrastruktury towarzyszącej i zapewnienia dojazdu zakupiono budynki znajdujące się na południe oraz wschód od stadionu, a także zbudowano bulwar wzdłuż rzeki Taff[3].
W 1999 Millennium Stadium został stadionem narodowym walijskich reprezentacji zastępując National Stadium, Cardiff Arms Park. Cardiff RFC przeprowadziło się na stary Cardiff Arms Park, gdzie grali do 1969[9][12].
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Stadion został zaprojektowany przez zespół architektów, kierowany przez Roda Shearda, z Lobb Sport Architecture[13]. Instalacje zostały zaprojektowane przez inżynierów z WS Atkins. Mike Otlet z WS Atkins zaprojektował zamykany dach[14]. Cimolai S.p.A. z Włoch wyprodukowała i zainstalowała 72 podpory oraz wszystkie 4 500 elementów dachu[15].
Podczas budowy wyburzono istniejący wcześniej Cardiff Arms Park, Wales Empire Pool (basen) na Wood Street, Cardiff Empire Telephone Exchange building (należącą do BT) na Park Street, nowo wybudowany budynek Territorial Auxiliary & Volunteer Reserve na Park Street oraz biura Social Security na Westgate Street[8][16].
Stadion został wybudowany przez firmę Laing w 1999, a kierownikiem budowy był Steve Ager[17]. Otwarcie nastąpiło 26 czerwca 1999. Pierwszym meczem rozegranym na tym obiekcie było towarzyskiego spotkanie w rugby union pomiędzy Walią a Republiką Południowej Afryki wygrane przez gospodarzy 29:19. Na widowni zasiadło wówczas 29 tysięcy widzów. Było to pierwsze zwycięstwo Walii nad RPA w rugby union[6].
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]Pojemność trybun wynosi 74 500 miejsc (wszystkie siedzące). Millenium Stadium jest największym pod względem pojemności trybun stadionem na świecie posiadającym zamykany dach[18][7]. Dodatkowe miejsca mogą być dokładane podczas specjalnych okazji takich jak mecze rugby w Pucharze Sześciu Narodów, z reprezentacją Nowej Zelandii albo Finał Pucharu Walii. Rekord frekwencji wynosi 74 576 i został ustanowiony podczas meczu Walia – Szkocja 9 lutego 2008[19].
Murawa jest z trawy naturalnej zainstalowanej w systemie modułowym przez GreenTech ITM[20], posiada system irygacji i drenażu. Płyta boiska składa się z 7 412 części, które można wymontować na czas koncertów, wystaw oraz innych imprez, które nie potrzebują murawy[18][21].
Każda z czterech trybun posiada własną nazwę: północna – the North Stand, zachodnia – the West Stand, południowa – the South Stand, oraz zachodnia – the BT Stand[22]. The South Stand początkowo nazywała się Hyder Stand[23], gdyż spółka Hyder wykupiła jej nazwę. Stadion posiada 3 piętra trybun z wyjątkiem północnej dwupiętrowej trybuny. Dolne piętro posiada 23 500 miejsc, środkowe 18 000 natomiast górne 33 000[18].
Konstrukcja stadionu opiera się na czterech 90,3 metrowych masztach. Obiekt został zbudowany z 56 tysięcy ton betonu i stali[18]. Na arenie znajduje się 22 barów, 7 restauracji, 17 punktów pierwszej pomocy, 12 ruchomych schodów i 7 wind[24]. Stadion posiada 7 bram: brama nr 1 znajduje się od strony bulwaru (na północy), bramy nr 2 i 3 znajdują się od strony Westgate Street (na wschodzie), brama nr 4 używana tylko do ewakuacji znajduje się również przy Westgate Street, brama nr 5 znajduje się przy Park Street (na południu), natomiast bramy nr 6 i 7 wychodzą na Millennium Plaza (również na południu)[25].
Użytkowanie
[edytuj | edytuj kod]Rugby union
[edytuj | edytuj kod]Na stadionie swoje spotkania w charakterze gospodarza rozgrywa reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn. Odbywają się tu mecze zarówno Pucharu Sześciu Narodów, jak i wrześniowe spotkania towarzyskie Southern Hemisphere. Stadion jest używany również przez drużyny grające w Celtic League oraz w Pucharze Heinekena. Obiekt dwukrotnie był jedną z aren Pucharu Świata w rugby, w roku 1999 (rozegrano na nim m.in. finał turnieju) oraz 2007[26][27][28][29].
Na stadionie zostały rozegrane również półfinały Anglo-Welsh Cup w 2006 i 2007, jak również finały Pucharu Heinekena:
- 2001–02 Leicester Tigers 15 – 9 Munster[30]
- 2005–06 Munster 23 – 19 Biarritz[31]
- 2007–08 Toulouse 13 – 16 Munster[32]
- 2010–11 Leinster 33 – 22 Northampton
30 Marca 2011 na stadionie rozegrano pierwszy w historii mecz rugby union w ramach Welsh Varsity.
Rugby league
[edytuj | edytuj kod]The Millennium Stadium gościł również trzy finały Challenge Cup w rugby league. W 2007 na stadionie rozegrano Millennium Magic weekend. Była to dwudniowa impreza w maju, będąca rundą wstępną Super League. Rozegrano wówczas trzy mecze w sobotę i trzy w niedzielę. Impreza odniosła sukces, stąd RFL zorganizował ją ponownie w maju 2008. Jednakże w latach 2009–2010 Millennium Magic zostało przeniesione na Murrayfield Stadium i przemianowane na Magic Weekend. W 2011 Magic Weekend wróciło do Cardiff[33].
Na Millennium Stadium rozegrano również kilka międzynarodowych meczów w rugby league. Dwa 5 listopada 2000 podczas Pucharu Świata w Rugby League 2000: Liban – Wyspy Cooka (22:22) oraz Walia – Nowa Zelandia (18:58); trzecim meczem było spotkanie towarzyskie pomiędzy Walią a Nową Zelandią rozegrane w 2002. W roku 2013 obiekt ponownie gościł puchar świata w tej dyscyplinie. 26 października na stadionie w Cardiff odbyła się ceremonia otwarcia imprezy, po której rozegrano dwa spotkania fazy grupowej (Anglia – Australia oraz Walia – Włochy)[34].
Piłka nożna
[edytuj | edytuj kod]Od 2000 stadion był również wykorzystywany do rozgrywania najważniejszych spotkań piłkarskiej reprezentacji Walii. Mecze z mniej atrakcyjnymi przeciwnikami rozgrywano natomiast na Racecourse Ground we Wrexham i Liberty Stadium w Swansea[35][36][37]. Pierwszym meczem piłkarskim rozegranym na tym stadionie Walia – Finlandia w 2000[38]. Spotkanie to obejrzało 66000 widzów, co było rekordową widownią na meczu piłki nożnej w Walii[39]. Rekord ten później został kilka razy poprawiony.
W 2001 Football Association of Wales (FAW) zgłosiło obiekt do organizacji finału Ligi Mistrzów 2003. Stadion został wówczas oceniony przez UEFA na pięć gwiazdek i był faworytem do organizacji tego meczu[40]. Ostatecznie wybór padł jednak na stadion Old Trafford w Manchesterze[41].
Stadion miał być także jedną z aren szkocko-walijskiej kandydatury na organizację Euro 2016[42]. Kandydatura została jednak wycofana z przyczyn finansowych.
Ze względu na spadek formy walijskich piłkarzy oraz zmniejszenie zainteresowania meczami FAW organizuje mecze na mniejszych stadionach takich jak Liberty Stadium oraz nowo wybudowany Cardiff City Stadium[43].
Podczas budowy stadionu reprezentacja rugbystów została bez stadionu, z tego względu Walia była gospodarzem na starym stadionie Wembley. W wyniku umowy z FA podczas przebudowy Wembley, na stadionie Millennium zostały rozgrywane najważniejsze mecze angielskich rozgrywek piłkarskich.
- Finał Pucharu Anglii
- Finał Pucharu Ligi (w rozgrywkach biorą udział również walijskie zespoły)
- Finał Football League Trophy (w rozgrywkach biorą udział również walijskie zespoły)
- Turnieje barażowe decydujące o spadku/awansie (w rozgrywkach biorą udział również walijskie zespoły)
- Tarcza Wspólnoty (w rozgrywkach teoretycznie mógłby wziąć udział zespół z Walii)[44]
Stadion został nazwany „goście hoodoo” ang. „away team hoodoo”[43], gdyż pierwsze dwanaście meczów zostało wygrane przez zawodników, którzy zajęli szatnie przeznaczone dla gospodarzy. Po tym jak Paul Darby wykonał błogosławieństwo feng shui w 2002, Stoke City pokonało Brentford 2:0 kończąc „hoohoo”. Być może był to jednak tylko chwyt marketingowy[43][45].
Liverpool zdobył pierwszy Puchar Anglii na Millennium Stadium po pokonaniu Arsenalu 2:1[46]. Liverpool wygrał również ostatni Puchar Anglii na tym stadionie. Pokonując w 2006 West Ham United w rzutach karnych 3:1 w regulaminowym czasie gry było 3:3. Mecz ten został nazwany „najlepszym finałem pucharu we współczesnej epoce” ang. „the best cup final of the modern era”[47].
Stadion był jedną z aren turniejów piłkarskich rozgrywanego w ramach Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012[48]. Na Millennium Stadium rozegrano mecz otwarcia turnieju kobiet Wielka Brytania – Nowa Zelandia (1:0). W także czterech innych spotkań fazy grupowe i ćwierćfinału turnieju kobiecego oraz trzech spotkań grupowych, ćwierćfinału i meczu o brąz turnieju męskiego[49].
W czerwcu 2017 roku na Millennium Stadium rozegrany został finał piłkarskiej Ligi Mistrzów[50][51].
Boks
[edytuj | edytuj kod]Na stadionie zostały zorganizowane 3 gale bokserskie[52]. 8 lipca 2006 Matt Skelton pokonał Danny Williams zdobywając Commonwealth heavyweight title[53]. 7 kwietnia 2007 Joe Calzaghe pokonał Peter Manfredo broniąc tym WBO super middleweight belt[54]. 3 listopada 2007 Joe Calzaghe pokonał Mikkela Kesslera broniąc WBO super middleweight belt i zdobywając WBA oraz WBC super middleweight titles[54].
Sporty motorowe
[edytuj | edytuj kod]Od sezonu 2001 na Millennium Stadium rozgrywane jest żużlowe Grand Prix Wielkiej Brytanii. Na potrzeby zawodów wokół murawy powstaje tymczasowy tor o długości 278 metrów. Najszybciej cztery okrążenia tego toru pokonali Kenneth Bjerre i Jason Crump podczas zawodów Grand Prix w 2009 roku. Rekord wynosi równo 55 sekund[55]. Dotychczas rozegrano 12 turniejów o Wielką Nagrodę Wielkiej Brytanii na tym obiekcie. Najwięcej razy w tych zawodach triumfował Jason Crump – trzykrotnie.
W 2010 wydarzenie to obejrzało 44 150 widzów, co jest rekordem Walii w widowni na meczu żużlowym[56].
We wrześniu 2005 na stadionie został rozegrany pierwszy stadionowy odcinek Rajdu Wielkiej Brytanii. Wówczas to dolne trybuny zostały zdemontowane żeby można było wykonać trasę[57]. Dodatkowo stadion gości również imprezy Supercross[58]. W październiku 2007, gościł Monster Jam impreza ta została powtórzona w 2008, 2009 i 2010[59].
Koncerty
[edytuj | edytuj kod]Stadion oprócz być areną zmagań sportowców jest również miejscem, w którym są organizowane wydarzenia kulturalne w tym: Manic Street Preachers koncert zorganizowany w przededniu nowego Milenium[60] oraz, transmitowane przez BBC, Songs of Praise, zorganizowane pierwszego dnia nowego Milenium. Oba wydarzenia przyciągnęły 60000 widzów[61]. W 2000 koncert Tiny Turner, będący częścią Twenty Four Seven Tour odbył się przy pełnej widowni[62]. Walijski zespół rockowy Stereophonics zagrał dwa koncerty, na które zostały sprzedane wszystkie bilety: W lipcu 2001 w ramach dwudniowego festiwalu „A Day at the Races”, nagrania z tego festiwalu zostały wydane na DVD, oraz w 2003 krótko po ukazaniu się Stuart Cable. Amerykański zespół rockowy Bon Jovi grał na tym stadionie podczas One Wild Night Tour w 2001. Pod koniec stycznia 2005 stadion gościł charytatywny koncert tsunami relief concert. Dochody z tego wydarzenia zostały przeznaczone na pomoc ofiarom tsunami w 2004. Wówczas Eric Clapton był główną gwiazdą koncertu[63]. Na stadionie dwukrotnie wystąpiła Madonna. Po raz pierwszy w lipcu 2006 podczas pierwszego w Wielkiej Brytanii koncertu w ramach Confessions Tour[64] a później w sierpniu 2008 podczas Sticky & Sweet Tour[65]. Wśród innych muzyków, którzy występowali na tym stadionie są Robbie Williams podczas Weddings, Barmitzvahs & Stadiums Tour[66] U2 as part of their Vertigo Tour[67], Red Hot Chili Peppers podczas By the Way tour[68], The Rolling Stones w ramach A Bigger Bang Tour[69] R.E.M.[67] Paul McCartney podczas Up and Coming Tour[70], The Police podczas Reunion Tour[71]. Oasis podczas Don't Believe the Truth Tour oraz Dig Out Your Soul Tour in 2009[72]. Neil Diamond, Bruce Springsteen, E Street Band podczas Magic Tour[73], U2 podczas U2 360° Tour[74], na tym koncercie został ustanowiony rekord w liczbie widzów 73354[75].
Konferencje
[edytuj | edytuj kod]Stadion oferuje również sale konferencyjne z kateringiem zapewnianym przez Compass Group[76]. W obiekcie znajduje się cześć lóż, które są indywidualnie urządzane oraz 124 boxy. Dodatkowo obiekt posiada niezbędne wyposażenie do organizowania różnych tego typu imprez.
Pozostałe wydarzenia
[edytuj | edytuj kod]15 października 2011 na stadionie została zorganizowana strefa kibica, na której był transmitowany na żywo mecz Francja – Walia rozgrywany w ramach Pucharu Świata w Rugby 2011. Później na tym stadionie został nadany również mecz o brąz pomiędzy Walią a Australią.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cardiff's Millennium Stadium renamed, „BBC Sport” [dostęp 2020-12-02] (ang.).
- ↑ About Millennium Stadium plc. Welsh Rugby Union Limited. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-22)]. (ang.).
- ↑ a b The Economic Impact of the Millennium Stadium. Cardiff Council. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-26)]. (ang.).
- ↑ Millennium projects open in Wales and Northern Ireland. Millennium Commission. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-03)]. (ang.).
- ↑ Millennium Stadium Information. Millennium Stadium. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-03)]. (ang.).
- ↑ a b Millennium Stadium celebrates fifth anniversary. NewsWales, 2004-06-25. (ang.).
- ↑ a b Fact About Wales and the Welsh (40. Cardiff has the world’s largest retractable-roof arena). Britannia.com, LLC. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ a b c d About Millennium Stadium. Millennium Stadium plc. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-09)]. (ang.).
- ↑ a b c d Kenneth M Harris , The Story of the Development of the National Rugby Ground, Welsh Rugby Union, 7 kwietnia 1984 (ang.).
- ↑ a b c d e f In the heart of the city. PanStadia International. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Projecten: Gelredome, Arnhem. Alynia Architecten. [dostęp 2012-10-18]. (niderl.).
- ↑ CRFC History. Cardiff RFC. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-14)]. (ang.).
- ↑ Ascot set for switch. BBC, 2003-03-28. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Ascot set for switch. BBC. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Adrian Greeman: UP FOR THE CUP. cranestodaymagazine. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-21)]. (ang.).
- ↑ Two years – and one awesome stadium. BBC, 1999-09-02. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Cardiff stadium ‘financial disaster’. BBC, 1999-09-09. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Facts & Figures. Millennium Stadium, 2011. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-08)]. (ang.).
- ↑ Wales 30 Scotland 15. wru.co.uk, 2008-02-09. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)]. (ang.).
- ↑ Millennium Stadium, Cardiff, Wales. GreenTech, Inc.. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-04)]. (ang.).
- ↑ Cardiff pioneers new turf. Fat Pig Productions CC. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-20)]. (ang.).
- ↑ Millennium Stadium Information (Millennium Stadium Seating Plan). Millennium Stadium plc. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-03)]. (ang.).
- ↑ Hyder Stand South. Liverpoolfc.tv Ltd. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-26)]. (ang.).
- ↑ BBC Sport Online’s Mark Barden looks at Cardiff’s Millennium Stadium. BBC, 2001-01-04. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Stadium Location Content. Millennium Stadium plc. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-03)]. (ang.).
- ↑ Sean Davies: Wales 20–32 Australia. BBC, 2007-09-15. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Ian Malin: Fiji send Wales a mixed message. [w:] London [on-line]. Guardian News and Media Limited, 2007-09-17. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Nabil Hassan: Wales 72–18 Japan. BBC, 2007-09-20. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ William Fotheringham: France postpone party to avoid another hangover. [w:] London [on-line]. Guardian News and Media Limited, 2007-10-08. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ The Seventh Heineken Cup Final. ERC and Westgate. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-04)]. (ang.).
- ↑ Munster fulfil their destiny. ERC and Westgate. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-04)]. (ang.).
- ↑ Munster claim second Heineken Cup. ERC and Westgate. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-04)]. (ang.).
- ↑ Millennium Magic to start 2011 Super League season. BBC, 2010-08-13. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Stephan Shemilt: Rugby League World Cup 2013 as it happened. Day one.. BBC Sport, 2013-10-26. [dostęp 2013-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (ang.).
- ↑ ‘Old’ stadium claims world record. BBC, 2008-08-20. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Wales v Bulgaria – Friendly. – Liberty Stadium Swansea. Tuesday 15th August 2006.. dragonsoccer.co.uk. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Wales 1–2 Georgia. BBC, 2008-08-20. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ FA Cup bid for Wales. BBC, 2000-05-30. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Football: Hughes and Wales hope Finland feel the force of Giggs. The Independent, London also CNET Networks, Inc., a CBS Company.. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-11)]. (ang.).
- ↑ John Ley: Welsh eye European final. [w:] Telegraph.co.uk [on-line]. Telegraph Media Group, 10 stycznia 2001. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Martyn Ziegler: Old Trafford lands 2003 final. [w:] independent.co.uk [on-line]. Independent News and Media, 14 grudnia 2001. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Wales eye joint Scotland Euro bid. BBC, 2007-04-19. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ a b c Wales to play Scotland at Cardiff City Stadium. Media Wales Ltd. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Tarcza wspólnoty to mecz będący odpowiednikiem Superpucharu. Meczu grają ze sobą ostatni mistrz oraz zdobywca Pucharu Anglii w poprzednim sezonie. Teoretycznie zwycięzcą Premier League mógłby zostać zespół z Walii, jednakże w tych sezonach nie grał tam żaden walijski zespół.
- ↑ McFengshui Mojo Missing at Millennium Stadium. Feng Shui Ultimate Resource. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-30)]. (ang.).
- ↑ Arsenal Undone as Owen’s Late Double Gives Liverpool Cup. International Herald Tribune. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-06)]. (ang.).
- ↑ Bruce Pope: Millennium Stadium memories. BBC, 2007-04-02. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Millennium Stadium. [w:] London2012.com [on-line]. London 2012. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-03)]. (ang.).
- ↑ Football – event schedule. [w:] BBC Sport [on-line]. British Broadcasting Corporation, 30 marca 2012. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Cardiff to host 2017 Champions League final. uefa.com, 2015-06-30. [dostęp 2016-01-02]. (ang.).
- ↑ Champions League: Millennium Stadium to host 2017 final. bbc.com, 2015-06-30. [dostęp 2016-01-02]. (ang.).
- ↑ Millennium Stadium, Cardiff, Wales, United Kingdom. BoxRec. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (ang.).
- ↑ boxer: Matt Skelton. BoxRec. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ a b boxer: Joe Calzaghe. BoxRec. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ British FIM Speedway Grand Prix. Speedway Grand Prix. [dostęp 2012-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-03)]. (ang.).
- ↑ Record Crowds In Cardiff for 10th Speedway GP. Millennium Stadium, 2010-07-12. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-27)]. (ang.).
- ↑ Stadium first for world rally. BBC, 2005-09-17. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Crockard second in Wales. BBC, 2004-12-06. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Monster Jam. Millennium Stadium plc. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-07)]. (ang.).
- ↑ Manic Street Preachers biography. BBC. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-18)]. (ang.).
- ↑ Fascinating facts about Songs of Praise.... BBC. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-11)]. (ang.).
- ↑ Twenty Four Seven Tour 2000. Official Tina Turner Fan Club. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Stadium tsunami gig raises £1.25m. BBC, 2005-01-23. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Natalie Grice: Confessions from a Madonna show. BBC, 2006-07-31. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Madonna kicks off huge world tour. BBC, 2008-08-23. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ ‘Robbie Weekend’ draws 120,000 fans. BBC, 2001-07-16. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ a b Stadium hopes for big star names. BBC, 2005-06-01. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Windsurfing in stadium profit plan. BBC, 2004-06-23. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Madonna to open tour in Cardiff. BBC, 2006-04-04. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ MACCA-Concerts: Up and Coming Tour :: Cardiff, UK 2010-06-26 @Millennium Stadium – MACCA-Central, The Paul McCartney FUNsite. macca-central.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-06)]..
- ↑ Police gig for Millennium Stadium. BBC, 2007-03-05. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Oasis headline stadium rock gig. BBC, 2005-07-25. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ Low sales blamed as REM move show. BBC, 2008-08-08. [dostęp 2012-10-18]. (ang.).
- ↑ U2 360 Tour Presented by BlackBerry, Revolutionary Production Design Revealed. Fox Business Network. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-20)]. (ang.).
- ↑ U2 Rock to Record-Breaking Crowd at Millennium Stadium. Millennium Stadium. [dostęp 2010-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. (ang.).
- ↑ About Compass Group. Compass Group on behalf of Millennium Stadium. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-26)]. (ang.).