Niesporczaki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.7.2) (Robot dodał war:Tardigrada |
m r2.7.1) (Robot dodał fa:خرس آبی |
||
| Linia 71: | Linia 71: | ||
[[es:Tardigrada]] |
[[es:Tardigrada]] |
||
[[eu:Tardigrada]] |
[[eu:Tardigrada]] |
||
[[fa:خرس آبی]] |
|||
[[fr:Tardigrada]] |
[[fr:Tardigrada]] |
||
[[gl:Tardígrados]] |
[[gl:Tardígrados]] |
||
Wersja z 05:27, 7 mar 2013
| Tardigrada[1] | |||
| Spallanzani, 1777 | |||
 Hypsibius dujardini | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| (bez rangi) | wylinkowce | ||
| (bez rangi) | Panarthropoda | ||
| Typ |
niesporczaki | ||
| Rzędy | |||
|
| |||
Niesporczaki (Tardigrada) – typ pospolitych, bardzo małych zwierząt bezkręgowych, zaliczanych do pierwoustych (Protostomia). Zasiedlają rozmaite siedliska, głównie środowiska wodne lub wilgotne. Znanych jest ponad 1000 gatunków niesporczaków[2]. Długość ich ciała waha się w przedziale 0,05-1,2 mm, kształtu walcowatego, ze słabo wyodrębnioną głową i 4 parami nieczłonowanych tułowiowych odnóży, zakończonych pazurkami lub przylgami. Ciało pokryte delikatnym oskórkiem, który na grzbiecie i po bokach ciała ma często zgrubienia w postaci granulacji. Przezroczyste, bezbarwne, a jeśli są zabarwione, wynika to z koloru pokarmu, jaki spożywają. Mięśnie gładkie i poprzecznie prążkowane. Jama ciała mieszana typu miksocel. Mogą wpadać w stan kryptobiozy (anabiozy – życia utajonego). Nazwa naukowa pochodzi od określenia il Tardigrado – "wolno kroczący", nawiązującego do ich sposobu poruszania się[3]. Niektóre gatunki niesporczaków przeżyły ekspozycję na promieniowanie kosmiczne.
Budowa
- Układ pokarmowy
W przedniej części gardzieli mają sztylety służące do nakłuwania liści i pokarmu. Gardziel pełni funkcję pompy ssącej. Dalej znajduje się krótki przełyk, a za nim entodermalne jelito środkowe, bez dodatkowych gruczołów trawiących, krótkie ektodermalne jelito tylne zakończone odbytem, znajdującym się pomiędzy ostatnią parą odnóży.
- Układ wydalniczy
Funkcje wydalnicze pełnią cewki Malpighiego, występujące na granicy jelita środkowego i tylnego, choć nie u wszystkich niesporczaków. U niektórych funkcje wydalnicze pełnią też gruczoły ślinowe i komórki jelita środkowego.
- Układ nerwowy
Układ ten jest segmentowany i składa się ze zwoju nadprzełykowego, obrączki okołoprzełykowej i zwoju podprzełykowego oraz 4 zwojów brzusznych. Narządami zmysłu są szczecinki i plamki oczne, czerwono lub czarno pigmentowane.
- Układ rozrodczy
Są to zwierzęta rozdzielnopłciowe lub hermafrodytyczne. Nieparzyste, woreczkowate gonady znajdują się po stronie brzusznej. Przewody wyprowadzające gonad u samic są nieparzyste, a u samców – parzyste i mogą one uchodzić oddzielnie lub do otworu odbytowego i wówczas tworzy się kloaka. U niektórych występuje wyraźny dymorfizm płciowy, a u wielu gatunków brak samca. Wówczas stwierdza się partenogenezę. Zapłodnienie z reguły wewnętrzne. Są jajorodne, a jaja składają do wylinek lub wolno. Chorion jaj pokrywają często różnego kształtu wyrostki. Rozwój prosty trwa od kilku do kilkudziesięciu dni. Podczas wzrostu dość częste dochodzi do linienia. Średnia długość życia wynosi ok. 9 miesięcy.
Niezwykła odporność
Niesporczaki uznawane są za najbardziej odporne na warunki zewnętrzne ze znanych nam stworzeń. W stanie anabiozy mogą przeżyć w temperaturach od prawie zera absolutnego[4] do ponad 150 °C, znoszą 1000 razy silniejsze promieniowanie jonizujące, niż jakiekolwiek inne zwierzę[5], ciśnienie 6000 atmosfer, potrafią również przeżyć ponad 100 lat bez wody[6], a nawet w przestrzeni kosmicznej[7].
- ↑ Tardigrada, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Degma et al: Actual checklist of Tardigrada species (Ver. 13: 01-06-2010) (pdf). 2010. [dostęp 30 czerwca 2010]. (ang.).
- ↑ Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 694. ISBN 978-83-01-16108-8.
- ↑ Bertolani R, Guidetti R, Jönsson KI, Altiero T, Boschini D, Rebecchi L. Experiences with dormancy in tardigrades. „Journal of Limnology”. 63 (Suppl. 1), s. 16–25, 2004. (ang.).
- ↑ Daiki D. Horikawa i inni. Radiation tolerance in the tardigrade Milnesium tardigradum. „International Journal of Radiation Biology”. 82 (12), s. 843–848, 2006. DOI: 10.1080/09553000600972956. (ang.).
- ↑ Jon Copley. Indestructible. „New Scientist”. 2209, 1999. (ang.).
- ↑ Tardigrades are back to earth. 9 listopada 2007. [dostęp 17 maja 2010].
Bibliografia
- Mały słownik zoologiczny: bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6.