Richard Anuszkiewicz

Richard Anuszkiewicz
Imię i nazwisko	Richard Joseph Anuszkiewicz
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1930 ; Erie
Data i miejsce śmierci	19 maja 2020 ; Englewood
Narodowość	amerykańska
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika
Epoka	op-art, hard-edge painting
	Multimedia w Wikimedia Commons

Richard Joseph Anuszkiewicz^[1] (ur. 23 maja 1930 w Erie, zm. 19 maja 2020 w Englewood^[1]^[2]) – amerykański malarz i grafik, przedstawiciel op-artu i hard-edge paintingu.

Życiorys

Urodzony 23 maja 1930 w Erie w stanie Pensylwania jako syn emigrantów z Polski, Adama Anuszkiewicza i Wiktorii z Jankowskich^[1]. Uczył się w Cleveland Institute of Art, w stanie Ohio, w latach 1948–1953. Ukończył studia na wydziale Sztuki i Architektury Uniwersytetu Yale (razem z Josefem Albersem), gdzie uzyskał tytuł magistra sztuk pięknych. Wyróżnikiem sztuki Richarda Anuszkiewicza od początku jego twórczości była linia – świadczy o tym napisana u Josefa Albersa praca studencka, zatytułowana Kreacja przestrzeni poprzez rysunek linii. Był jednym z prekursorów op-artu, kierunku panującego w sztuce w latach 60. XX wieku.

Działalność artystyczna

Po ukończeniu serii grafik i obrazów, tytułowanych podobnie jak serigrafie – Świątynia Ognistej Czerwieni, czy Świątynia Wieczornej Żółcieni – Anuszkiewicz zrealizował serię dużych, malowanych obiektów z drewna, o różnych kształtach, bezpośrednio wchodzących w przestrzeń. Dzięki niewielu zabiegom – poprzez zróżnicowanie grubości pionowych linii jednej barwy, położonych na skontrastowanym, prawie monochromatycznym tle – artysta doprowadzał do przestrzennego promieniowania koloru. Prace te, których źródłem była między innymi „Świątynia Złotej Czerwieni”, zostały skonstruowane inaczej niż wcześniejsze op-artowskie obrazy – bez wykorzystywania typowej dla tego kierunku iluzji optycznej i jej percepcji.

W nowym cyklu Anuszkiewicza dostrzeżono nie tylko umiejętność manipulowania układami form i kolorów, zasadniczych dla op-artu, ale także obecność głębszych, kreujących całe dzieło „demiurgicznych” idei, odnoszących się do całości rzeczywistości. Wiedzę o iluzyjnym sposobie budowania form i możliwościach wywoływania przez nie poczucia ruchu, artysta od dawna miał już za sobą: z początkiem lat sześćdziesiątych zrealizował wiele prac, w których zajmowało go pozorne poruszanie się zgeometryzowanych figur w przestrzeni. W tym samym czasie w innych obrazach sugerował istnienie ruchu i pulsowanie płaszczyzn, posługując się głównie diagonalnie ustawionym kolorem.

Najchętniej wykorzystywał jednak regularne figury i linie proste. To właśnie one najczęściej konstruowały zgeometryzowane, podstawowe formy. Ich poetyczność i rzeczowość podkreślały oszczędnie stosowane barwy – zindywidualizowane w tonacjach, obecne w postaci wytrawnych, długich linii, wywoływały wrażenie promieniowania światła lub pulsowania płaszczyzn.

W połowie lat osiemdziesiątych krytycy amerykańscy uznali Anuszkiewicza za jednego z najważniejszych twórców op-artu, kontynuującego tradycje wielkiej klasyki malarskiej. Wymieniali przy tym nie tylko nazwiska Mondriana, Malewicza i Albersa, ale także Moneta, Seurata czy Matisse’a, uważając że kreowana przez Anuszkiewicza przestrzeń, jest uzyskiwana poprzez specyficzny sposób stosowania linii i koloru.

Wystawy

1955: Butler Art Institute, Youngstown
1960: The Contemporaries, Nowy Jork
1961: The Contemporaries, Nowy Jork
1963: The Contemporaries, Nowy Jork
1965: Sidney Janis Gallery, Nowy Jork
1966: Cleveland Museum of Art
1967: Sidney Janis Gallery, Nowy Jork
1967: Galerie der Spiegel, Kolonia
1967: The Hopkins Center, Hanover
1968: Kent State University, Kent
1969: Sidney Janis Gallery, Nowy Jork
1971: Sidney Janis Gallery, Nowy Jork
1972: De Cordova Museum, Lincoln
1972: Jacksonville Art Museum, Jacksonville
1972: Loch Haven Art Center, Orlando
1973: Sidney Janis Gallery, Nowy Jork
1973: Summit Art Center, Summit
1975: Andrew Crispo Gallery, Nowy Jork
1976: Andrew Crispo Gallery, Nowy Jork
1976: Ulrich Museum of Art, Wichita
1976: La Jolla Museum of Contemporary Art, La Jolla
1976: Fairlawn Public Library, Fair Lawn
1977: University Art Gallery, Berkeley
1977: Columbus Museum of Art, Columbus
1978: Ringling Museum, Sarasota
1978: Allentown Art Museum, Allentown
1979: Alex Rosenberg Gallery, Nowy Jork
1979: Instytut Sztuki Clarków, Williamstown
1980: Brooklyn Museum, Brooklyn, Nowy Jork
1980: Carnegie Institute of Art, Pittsburgh
1981: University Fine Arts Galleries, Tallahassee
1981: Carnegie Institute of Art, Pittsburgh
1981: Lowe Arts Museum, Coral Gables
1982: Museum of Art, Fort Lauderdale
1982: Museo Rayo, Roldanillo, Valle del Cauca
1982: Centro Colombo-Americano, Bogota
1982: Fairlawn Public Library, Fair Lawn
1983: Atlantic Center For The Arts, New Smyrna Beach
1984: Pembroke Gallery, Houston
1984: Butler Art Institute, Youngstown
1984: The Heckscher Museum, Huntington
1984: Graham Modern, Nowy Jork
1984: Canton Art Institute, Canton
1985: Schweyer-Galdo Galleries, Pontiac
1985: Hokin/Kaufman Gallery, Chicago
1985: Charles Foley Gallery, Columbus
1986: Brevard Art Center and Museum, Melbourne
1986: Tampa Museum, Tampa
1986: Pelham Art Center, Pelham

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Jillian Steinhauer: Richard Anuszkiewicz, Whose Op Art Caught Eyes in the ’60s, Dies at 89. The New York Times, 2020-05-25. [dostęp 2020-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-26)]. (ang.).
↑ Richard Anuszkiewicz (1930–2020). Artforum International Magazine, 2020-05-23. [dostęp 2020-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-26)]. (ang.).

Bibliografia

David Madden i Nicholas Spike. Richard Anuszkiewicz: Catalogue Raisonné, Florencja: Centro Di Edizioni, 2010, centrodi.it.
Thomas Buchsteiner i Ingrid Mossinger (ed.). Anuszkiewicz Op Art, Ostfildern: Hatje Cantz Verlag / Hatje Cantz Publishers, 1997, ISBN 978-3-7757-0671-1, hatjecantz.de.
Getulio Alviani, Margaret A. Miller, Giancarlo Pauletto. Richard Anuszkiewicz: Opere 1961-1987, Pordenone: Centro Culturale Casa A. Zanussi, 1988.
Karl Lunde and Richard Anuszkiewicz. Anuszkiewicz. Nowy Jork: Harry N. Abrams Inc., 1977, ISBN 0-8109-0363-6.
Neil K. Rector, Floyd Ratliff, Sanford Wurmfeld. Color Function Painting: The Art of Josef Albers, Julian Stanczak and Richard Anuszkiewicz. Winston-Salem: Wake Forest University Fine Arts Gallery, 1996.
Marshall N. Price. "Anuszkiewicz, Richard", in: The Abstract Impulse: fifty years of abstraction at the National Academy, 1956-2006, Nowy Jork: National Academy Museum, 2007, str. 34.
Jeanne Kolva. "Anuszkiewicz, Richard", in: Encyclopedia of New Jersey, Maxine N. Lurie and Marc Mappen (ed.), Rutgers University Press, 2004, str. 30.

Linki zewnętrzne

Richardanuszkiewicz.com (ang.)
Picassomio.com (ang.)
Galeria prac Richarda Anuszkiewicza (ang.)

[NYT-1] Jillian Steinhauer: Richard Anuszkiewicz, Whose Op Art Caught Eyes in the ’60s, Dies at 89. The New York Times, 2020-05-25. [dostęp 2020-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-26)]. (ang.).

[art-2] Richard Anuszkiewicz (1930–2020). Artforum International Magazine, 2020-05-23. [dostęp 2020-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-26)]. (ang.).

[1]

[2]