Surżyk

Procentowa ilość osób używająca Surżyku na Ukrainie w 2003 roku

Surżyk (ukr. суржик, od суржик – „chleb lub mąka z mieszanki różnych rodzajów ziarna”) – twór językowy w ramach języka ukraińskiego pod wpływem języka rosyjskiego rozpowszechniony w dużej części terytorium Ukrainy, prawdopodobnie także w sąsiadujących z nią obwodach Rosji.

Trudno go klasyfikować jako język kreolski, bowiem te powstają w wyniku przyswojenia przez miejscową ludność języka handlowców/kolonizatorów (pidżinu). Nie jest również pidżynem jako takim, bowiem języki pidżinowe z racji swojej prymitywności nie zapewniają pełnego porozumienia międzyludzkiego i dlatego nie są dla nikogo językiem macierzystym.

Najprędzej można go uznać za język mieszany (por. Ponaschemu), powstały wśród ludności podmiejskiej w rezultacie wymieszania języka ukraińskiego z rosyjskim. Gramatyka i wymowa pozostają ukraińskimi, podczas gdy znaczna część słownictwa jest zapożyczona z języka rosyjskiego (liczba zapożyczeń zależna jest od wykształcenia i życiowego doświadczenia użytkownika – w ramach surżyku wyróżnia się wiele wariantów).

Surżyk można również traktować jako gwarę miejską, powstałą w wyniku napływu ukraińskiej ludności wiejskiej do rosyjskojęzycznych miast; w takim ujęciu stanowiłby socjolekt.

Według badań socjologicznych, surżykiem posługuje się 15–20% ludności Ukrainy, przede wszystkim w obwodach dniepropetrowskim, połtawskim, sumskim i czernihowskim.

Analogiczne zjawisko w języku białoruskim to tzw. trasianka, w języku francuskim (Kanada) to joual.