TSS Stefan Batory
| |
| Poprzednie nazwy |
Maasdam (1952–1968, |
|---|---|
| Bandera | |
| Znak wywoławczy |
SPYM |
| Port macierzysty | |
| Armator | |
| Dane podstawowe | |
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia |
Wilton-Fijenoord Doken Werf Maatschapij |
| Data wodowania |
5 kwietnia 1952 |
| Data oddania do eksploatacji |
11 lipca 1952 |
| Data wycofania ze służby |
6 kwietnia 1988 |
| Dane techniczne | |
| Nośność (DWT) |
7170 T |
| Liczebność załogi |
331 |
| Liczba pasażerów |
783 |
| Długość całkowita (L) |
153,4 |
| Szerokość (B) |
21,1 |
| Zanurzenie (D) |
8,8 |
| Pojemność |
brutto: 15 044 RT |
| Napęd mechaniczny | |
| Silnik |
turbina parowa GE |
| Moc silnika |
8500 KM |
| Liczba śrub napędowych |
1 |
| Prędkość maks. |
16–18 |
TSS Stefan Batory – polski statek pasażerski, o napędzie parowoturbinowym, ostatni polski liniowiec na regularnej linii transatlantyckiej (do 1988 r.). Był w latach 70. i 80. XX wieku flagowym statkiem Polskich Linii Oceanicznych[1].
Historia
Do 1988
- Położenie stępki: 19 grudnia 1950 jako frachtowiec pod nazwą Diemerdyk[2]; w trakcie budowy zmiana przeznaczenia kadłuba na pasażerski Maasdam dla Holland America Line
- stocznia: Wilton-Fijenoord Dok-en-Werf-Maatschapij, Schiedam, Holandia (numer budowy: 733)
- Wodowanie: 5 kwietnia 1952 – był czwartym transatlantykiem NASM/HAL, który otrzymał nazwę Maasdam
- Przekazanie do użytku: 11 lipca 1952 (pierwsza podróż na trasie Rotterdam–Hawr–Southampton–Montreal–Nowy Jork)
- Zakupienie za 3 miliony dolarów od Holendrów dla Polskich Linii Oceanicznych[3], aby zastąpić legendarnego MS Batorego: 1968
- Przybycie do Gdańska: 15.10.1968
- Rozpoczęcie pierwszej podróży: 11.04.1969
- Opuszczenie bandery polskiej: 06.04.1988
Po 1988
- Zmiana nazwy na TSS Stefan: 1990
- w posiadaniu: Stena AB
- Hulk mieszkalny dla szukających azylu w Göteborgu w Szwecji: 1990–1992
- Wycofany i w rezerwie: 1992–2000
- Złomowanie w stoczni złomowej Aliağa w Turcji: od 22 marca 2000
Dane techniczne
- Port macierzysty: Gdynia
- Znak wywoławczy: SPYM
- Tonaż: brutto 15 044 RT, netto 8684 RT, nośność 7170 ton
- Wymiary: długość całkowita 153,4 m, długość między pionami 144,8 m, szerokość 21,1 m, zanurzenie maks. 8,8 m
- Wysokość do pokładu słonecznego: 26 m
- Pokłady od góry:
- słoneczny
- nawigacyjny
- łodziowy
- spacerowy
- główny
- A
- B
- C
- D
- E
- Miejsc pasażerskich: 783 (pierwsza klasa 45, druga klasa 734)
- Załoga: 331 (hotelowa 251, oficerowie i mechanicy 80)
- Szybkość: 16 węzłów (maks. 18 węzłów)
- Zasięg: 10 300 mil morskich
- Napęd: 2 kotły wodnorurkowe firmy Foster Wheeler, 2 turbiny parowe (wysokiego i niskiego ciśnienia) o mocy 8500 KM firmy General Electric (numer turbiny: 1195 z 1945 roku), 1 śruba
- Paliwo: 1787 ton oleju napędowego
- Wyposażenie specjalne: echosonda, urządzenie do odnajdywania pozycji i kierunku, radar, żyrokompas, radiostacja (fale średnie, krótkie, radiotelefony UKF), stabilizator aktywny płetwowy firmy Denny Brown
- Inne dane: 1533 ton wodnego balastu z głębokim zbiornikiem w dziobie (168 ton), 2 ładownie, trzy chłodnie, dwa dźwigi towarowe o udźwigu 3 ton każdy
Dodatkowe informacje
Stefan Batory miał największą pojemność spośród transatlantyków, na jakich kiedykolwiek podniesiono polską banderę handlową. W odróżnieniu od starszego i mniejszego (mimo większych gabarytów) Batorego, miał tylko jeden komin i jedną śrubę oraz służył na tylko jednej linii regularnej. Przebudowany w Gdańskiej Stoczni Remontowej, przy pierwszym swoim zawinięciu do Rotterdamu dawny liniowiec HAL-u wzbudził zachwyt swoich niedawnych właścicieli, którzy nawet wyrazili chęć odkupienia tak odnowionego statku[potrzebny przypis]. Pod koniec swojej służby Stefan Batory był jedynym pasażerskim liniowcem pływającym przez Ocean Atlantycki. Odbył 140 okrężnych podróży przez ocean. Odbywał też liczne rejsy wycieczkowe, zarówno po Bałtyku, jak i w inne rejony.
Co najmniej dwukrotnie pojawił się w polskich filmach fabularnych; szczególnie pamiętany jest z filmu Kochaj albo rzuć (od 16'34 do 30'24). Ekipa filmowa sfilmowała wtedy autentyczne pożegnanie i wyjście statku oraz fragmenty autentycznej podróży, łącznie ze sztormem na Morzu Północnym.
Mocną stroną polskich transatlantyków były orkiestry. Szczególnie duża w tym zasługa znakomitych, przez wiele lat związanych z "Batorym" orkiestr kierowanych przez Jerzego Kowalewskiego, Czesława Słabolepszego, Pawła Laskowskiego i Bronisława Dyszkiewicza z Katowic, a w ich składzie także znakomitych muzyków jak np. Alojzy Musiał, wybitny polski jazzman i Janusz Popławski.
Jedna to oktet grający przedpołudniowe koncerty symfoniczne i na wieczornych balach w dużym salonie druga to kwartet, który umilał czas gościom po południu (słynne angielskie "tea time"). Ponadto mniejszy skład grywał podczas kolacji i nocnych dansingów w małym salonie (od godz. 21 do 2 rano).
Od 1974 roku dyskutowana była budowa następcy "Batorego" i "Stefana Batorego", jednak kryzys gospodarczy i przemiany polityczne lat 1980-89 nie pozwoliły na realizację tych zamierzeń. Kolejny transatlantyk miał nosić imię "Król Stefan Batory"[potrzebny przypis].
Bibliografia
- Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989, s. 204-205. ISBN 83-10-08902-3.
- Drzemczewski J., Ślebioda T. Transatlantyki polskie. POWR. Rok wydania: 2006. ISBN 83-912007-8-7
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Peter Grajda: TS/S Stefan Batory, Polish Ocean Liner 1968–1988. StefanBatoryOceanLiner.weebly.com. [dostęp 2017-07-13].
- ↑ Arnold Kludas: Die großen Passagierschiffe der Welt, tom IV
- ↑ Kawałek innego świata w PRL. "Jak Holendrzy zobaczyli statek po remoncie, to chcieli go odkupić". www.tokfm.pl, 22.03.2020. [dostęp 23-03-2020]. (pol.).