1781
Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Rządzący państwami w 1781
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- 17 maja – w Tucholi Jan Filip Voigt podpalił zabudowania przykościelne w celu dokonania kradzieży zgromadzonych tam kosztowności. W wyniku powstałego pożaru spłonęła większa część zabudowy miasta.
- 16 czerwca – premiera komedii Fircyk w zalotach Franciszka Zabłockiego.
- 17 października – początek działalności Teatru Starego w Krakowie. Przedstawienia odbywały się w budynku Pałacu Spiskiego przy Rynku Głównym.
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- Trwała wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych.
- 1 stycznia – nad rzeką Severn w angielskim hrabstwie Shropshire otwarto pierwszy żelazny most na świecie Iron Bridge.
- 2 stycznia – indiańscy powstańcy pod wodzą Tupaca Amaru II rozpoczęli oblężenie Cuzco (Peru).
- 17 stycznia – wojna o niepodległość USA: bitwa pod Cowpens.
- 29 stycznia – w Monachium odbyła się premiera opery Idomeneusz, król Krety Wolfganga Amadeusa Mozarta.
- 20 lutego – powstanie Tupaca Amaru II: zwycięstwo wojsk hiszpańskich w bitwie pod wzgórzem Punilla (Boliwia).
- 1 marca – w USA weszły w życie artykuły konfederacji i wieczystej unii.
- 13 marca – William Herschel odkrył nową planetę Uran.
- 15 marca – wojna o niepodległość USA: miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa pod Guilford Court House.
- 23 marca – powstanie Tupaca Amaru II: Hiszpanie rozgromili w bitwie pod Pucacasa armię powstańczą Tupaca Amaru II.
- 5 kwietnia – powstanie Tupaca Amaru II: klęska powstańców w starciu z Hiszpanami pod Combapatą (Peru).
- 16 kwietnia – zwycięstwo eskadry brytyjskiej nad francuską w bitwie pod Porto Praya na Wyspach Zielonego Przylądka.
- 13 maja – powstanie Tupaca Amaru II: rozpoczęła się bitwa pod górą Condorcuyo w Peru, zakończona następnego dnia zwycięstwem wojsk hiszpańskich.
- 18 maja – w Cuzco (Peru) został ścięty Tupac Amaru II, przywódca zdławionego powstania antyhiszpańskiego.
- 19 maja – król Ludwik XVI zdymisjonował generalnego kontrolera finansów Francji Jacques’a Neckera.
- 5 sierpnia – eskadra brytyjska i holenderska stoczyły ze sobą bitwę pod Dogger Bank.
- 4 września – hiszpańscy osadnicy założyli nad Oceanem Spokojnym Los Angeles, zwane „miastem aniołów”.
- 5 września – wojna o niepodległość USA: bitwa pod Chesapeake.
- 8 września – wojna o niepodległość USA: wojska brytyjskie odniosły zwycięstwo w bitwie pod Eutaw Springs.
- Od 28 września do 17 października – wojna o niepodległość USA: oblężenie Yorktown.
- 13 października – cesarz Józef II wydał Patent tolerancyjny przyznający prawa ewangelikom i prawosławnym w Imperium Habsburgów na równi z katolikami.
- 17 października – wojna o niepodległość USA: wojska amerykańskie zdobyły Yorktown.
- 19 października – wojna o niepodległość USA: pod Yorktown Cornwallis poddał się Washingtonowi, co oznaczało koniec brytyjskiej dominacji nad koloniami.
- 27 października – zainaugurował działalność Teatr Porte-Saint-Martin w Paryżu.
- 1 listopada
- zniesiono poddaństwo w Austrii i Czechach.
- założono Massachusetts Medical Society, najstarsze nieprzerwanie działające stanowe towarzystwo medyczne w USA.
- Krwawo stłumione powstanie Ajnów przeciw Japończykom.
- Wydano austriacką Powszechną Ordynację Sądową.
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 26 stycznia – Ludwig Achim von Arnim, pisarz niemiecki (zm. 1831)
- 14 lutego - Walenty Maciej Tomaszewski, polski duchowny katolicki, biskup kujawsko-kaliski (zm. 1851)
- 17 lutego – René Théophile Hyacinthe Laennec, francuski lekarz, wynalazca stetoskopu (zm. 1826)
- 13 marca – Karl Friedrich Schinkel, niemiecki architekt, urbanista, projektant i malarz (zm. 1841)
- 28 marca - Anna Nakwaska, polska pisarka, autorka książek dla dzieci, pedagog (zm. 1851)
- 27 maja – Feliks Jan Bentkowski, polski historyk literatury, bibliograf (zm. 1852)
- 1 czerwca – Franciszka Anna od Matki Bożej Bolesnej, hiszpańska zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1855)
- 9 czerwca – George Stephenson, inżynier angielski, konstruktor (zm. 1848)
- 21 czerwca – Siméon Denis Poisson, francuski mechanik teoretyk, fizyk i matematyk (zm. 1840)
- 9 lipca – Cirilo de Alameda y Brea, kardynał, prymas Hiszpanii (zm. 1872)
- 8 września - Ferdynand Maria Chotek, czeski hrabia, duchowny katolicki, arcybiskup metropolita ołomuniecki (zm. 1836)
- 2 października - William Wyatt Bibb, amerykański polityk, senator ze stanu Georgia (zm. 1820)
- 24 października - Rafał Skolimowski, polski duchowny katolicki, matematyk (zm. 1848)
- 5 listopada – Maria Rafols, hiszpańska zakonnica, założycielka Sióstr Miłosierdzia św. Anny, błogosławiona katolicka (zm. 1853)
- 8 listopada – Karol Godula, znany przedsiębiorca śląski (zm. 1848)
- 3 września – Ks. Eugeniusz de Beauharnais, wicekról Włoch, książę Wenecji i wielki książę Frankfurtu, generał francuski, pasierb Napoleona Bonaparte, syn Józefiny de Beauharnais (zm. 1824)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 15 lutego – Gotthold Ephraim Lessing (ur. 1729)
- 11 maja – Ignacy z Lakoni, kapucyn z Sardynii, święty katolicki (ur. 1701)
- 18 maja – Tupac Amaru II, przywódca zakończonego klęską indiańskiego powstania przeciwko Hiszpanom w Peru (ur. ok. 1741)
Zdarzenia astronomiczne
[edytuj | edytuj kod]- W tym roku Słońce osiągnęło lokalne maksimum aktywności.
Święta ruchome
[edytuj | edytuj kod]- Tłusty czwartek: 22 lutego
- Ostatki: 27 lutego
- Popielec: 28 lutego
- Niedziela Palmowa: 8 kwietnia
- Wielki Czwartek: 12 kwietnia
- Wielki Piątek: 13 kwietnia
- Wielka Sobota: 14 kwietnia
- Wielkanoc: 15 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 16 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 24 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 3 czerwca
- Boże Ciało: 14 czerwca
