Alberto da Giussano

Alberto da Giussano
	; Pomnik wojownika z Legano uznawany za pomnik Alberta da Giussano
Data i miejsce urodzenia	1105 ; Lombardia
Data śmierci	1177
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Liga Lombardzka
Jednostki	Kompania Śmierci
Stanowiska	kapitan? chorąży?
Główne wojny i bitwy	bitwie pod Legnano

Alberto da Giussano (łac. Albertus de Gluxano, lomb. Albert de Giussan) – legendarna postać z XII wieku.

Tradycja

Dowódca Kompanii Śmierci, której członkowie ślubowali raczej zginąć niż poddać się, a których męstwo w walce zdecydowało w decydującym momencie bitwy o zwycięstwie wojsk gmin włoskich w bitwie pod Legnano (1176). W wyniku tej bitwy została obroniona niezależność gmina włoskich zrzeszonych w Lidze Lombardzkiej wobec cesarza Fryderyka I Barbarossy. Podczas bitwy z ołtarzy męczenników Sisinio, Martirio i Alessandro bazyliki San Simpliciano odfrunęły trzy białe gołębie, które usiadły na drzewcu flagi tej jednostki, a ich pojawię spowodowało ustąpienie wojsk cesarskich^[1]^[2].

Źródła historyczne

Rodzina da Giussano była wzmiankowana w źródłach historycznych już od IX wieku, kiedy to da Giussano otrzymał prestiżowe zadanie uroczystego powitania w dniu 20 czerwca 869 roku arcybiskupa Mediolanu Ansperto da Biassono i eskortowania go do bazyliki św. Ambrożego. Nazwisko Otto da Giussano pojawia się w dokumentach prawnych z 1183 oraz z 1190 roku. Rodzina da Giussano wymarła w XVIII wieku, a archiwum rodzinne uznaje się ża zaginione^[3].

W apelacji skierowanej w 1196 roku do papieża Celestyna III przez sąsiadów z Porta Comacina w Mediolanie w sprawie sporu dotyczącego zarządzania szpitalem San Simpliciano, pojawia się nazwisko Alberto da Giussano^[1].

Dominikański zakonnik Galvano Fiamma (1283–1344) w kronikach spisanych w XIII wieku podaje jako pierwszy podaje informacje o Kompanii Śmierci i jej kapitanie Alberto da Giussano, który niósł sztandar gminy^[1]^[4]^[a]^[b].

Analiza krytyczna

Informacje o Alberto da Giussano nie pojawiają się u żadnego ze współczesnych kronikarzy bitwy pod Legnano. Pierwsza wzmianka zostaje zapisana się dopiero po 150 latach w kronice Galvaniego Fiammy, w której zebrane zostały zarówno fakty historyczne jak i lokalne legendy. Natomiast postacią historyczną pozostaje Alberto z Carate, jeden z konsulów Mediolanu w czasie bitwy pod Legnano, który był również jednym z sygnatariuszy paktu ustanawiającego Ligę w marcu 1167 roku wraz z innym delegatem mediolańskim Alberto Longo. Być może przyczyną wykreowania przywódcy, mającego imię i nazwisko, była jego nieobecność w przekazach, co w XIII wieku wydawało się niedopuszczalne, albo też przekazanie zakonnikowi przez mieszkańców Mediolanu błędnych informacji. W obecnym stanie wiedzy nie można uznać Alberto da Giussano za postać historyczną^[3]^[5].

Znaczenie

pomnik w Legnano jest w rzeczywistości pomnikiem wojownika z bitwy, natomiast mylnie jest przypisywany Albertowi da Giussano^[6],
podczas Risorgimento był jednym z jego symboli^[5],
uważany jest za symbol Ligi Północnej^[7].

Uwagi

↑ Wiedząc o przybyciu cesarza, Mediolańczycy kazali przygotować broń, aby móc stawić opór. A stowarzyszenie składa się z dziewięciuset wybranych mężów, którzy walczyli na wielkich koniach, którzy przysięgają, że nikt nie ucieknie z pola bitwy ze strachu przed śmiercią i nie pozwoli nikomu zdradzić gminy Mediolanu; przysięgali też, że codziennie wyruszają na pole, by walczyć z cesarzem. W tym momencie społeczność wybrała broń i sztandar, a każdy otrzymał pierścień w dłoni; i werbowano ich jako rycerzy na żołdzie gminy, aby w przypadku ucieczki ktoś został zabity. Szefem tej kompanii był Alberto da Giussano, który dzierżył sztandar gminy. Następnie utworzono kolejną kompanię piechoty do ochrony powozu, z których wszyscy przysięgali, że woleli umrzeć, niż uciec z pola bitwy. I zrobiono trzysta statków w kształcie trójkąta, a pod każdym z nich znajdowało się sześć krytych koni, tak aby nie było ich widać, które ciągnęły statki. Na każdym statku było dziesięciu ludzi, którzy poruszali kosami, aby kosić trawę na łąkach, tak jak marynarze poruszają wiosłami: była to straszna konstrukcja przeciwko wrogom” (Chronica Galvanica rozdz. 291 f. 81v).
↑ W roku 1176, pomimo zdrad i złamania przysięgi, cesarz zapragnął zniszczenia Mediolanu. Po opuszczeniu miasta Pawia wkracza na nasze terytorium i dociera do wioski Carate. Wśród wszystkich Włochów byli z nim tylko Pavia i Comaschi. Kronika Leone mówi, że dociera między Legnano i Dairago. Był to trzeci dzień przed kalendarzami czerwcowymi, dzień święta świętych męczenników Sisinna, Aleksandra i Martirio. Alberto da Giussano miał sztandar wspólnoty, a wraz z nim dwóch braci, bardzo silnych gigantów, mianowicie Ottone i Rainero, którzy nieśli sztandar swojego brata: zawsze byli towarzyszami po prawej i po lewej stronie. Gdy bitwa się rozpoczęła, widziano trzy gołębie wznoszące się z ołtarza wspomnianych trzech męczenników i lądujące na drzewie carroccio. Zdając sobie z tego sprawę, cesarz uciekł w przerażeniu. Od tego momentu dzień ten stał się uroczystym świętem. Kiedy cesarz został zmuszony do ucieczki, mieszkańcy Mediolanu ogromnie wzbogacili się dzięki łupom wojennym Niemców. Dowiedziawszy się o klęsce cesarza, papież Aleksander bardzo się ucieszył i napisał wiele listów z nawoływaniami do Mediolanu, gdyż wolał raczej umrzeć, niż opuścić Mediolan” (Chronica Galvanica cap. 294 f. 82v).

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Gian LuigiG.L. Barni Gian LuigiG.L., ALBERTO da Giussano [online], Enciclopedia Treccani [dostęp 2023-12-26] (wł.).
↑ Grillo 2010 ↓, s. 142.
↑ ^a ^b AlbertoA. Peruffo AlbertoA., Alberto da Giussano tra realtà e mito [online], Centro Studi La Runa, 27 maja 2010 [dostęp 2023-12-26] (wł.).
↑ Grillo 2010 ↓, s. 142-143.
↑ ^a ^b Grillo 2010 ↓, s. 144.
↑ Grillo 2010 ↓, s. 143.
↑ ClaudioC. Bozza ClaudioC., Chi era Alberto da Giussano, il mito (forse mai esistito) di 35 anni di Lega [online], Corriere della Sera, 26 października 2018 [dostęp 2023-12-26] (wł.).

Bibliografia

PaoloP. Grillo PaoloP., Legnano 1176: una battaglia per la libertà, wyd. 1. ed, Roma: GLF editori Laterza, 2010, ISBN 978-88-420-9243-8 (wł.).

[U1-5] Wiedząc o przybyciu cesarza, Mediolańczycy kazali przygotować broń, aby móc stawić opór. A stowarzyszenie składa się z dziewięciuset wybranych mężów, którzy walczyli na wielkich koniach, którzy przysięgają, że nikt nie ucieknie z pola bitwy ze strachu przed śmiercią i nie pozwoli nikomu zdradzić gminy Mediolanu; przysięgali też, że codziennie wyruszają na pole, by walczyć z cesarzem. W tym momencie społeczność wybrała broń i sztandar, a każdy otrzymał pierścień w dłoni; i werbowano ich jako rycerzy na żołdzie gminy, aby w przypadku ucieczki ktoś został zabity. Szefem tej kompanii był Alberto da Giussano, który dzierżył sztandar gminy. Następnie utworzono kolejną kompanię piechoty do ochrony powozu, z których wszyscy przysięgali, że woleli umrzeć, niż uciec z pola bitwy. I zrobiono trzysta statków w kształcie trójkąta, a pod każdym z nich znajdowało się sześć krytych koni, tak aby nie było ich widać, które ciągnęły statki. Na każdym statku było dziesięciu ludzi, którzy poruszali kosami, aby kosić trawę na łąkach, tak jak marynarze poruszają wiosłami: była to straszna konstrukcja przeciwko wrogom” (Chronica Galvanica rozdz. 291 f. 81v).

[U2-6] W roku 1176, pomimo zdrad i złamania przysięgi, cesarz zapragnął zniszczenia Mediolanu. Po opuszczeniu miasta Pawia wkracza na nasze terytorium i dociera do wioski Carate. Wśród wszystkich Włochów byli z nim tylko Pavia i Comaschi. Kronika Leone mówi, że dociera między Legnano i Dairago. Był to trzeci dzień przed kalendarzami czerwcowymi, dzień święta świętych męczenników Sisinna, Aleksandra i Martirio. Alberto da Giussano miał sztandar wspólnoty, a wraz z nim dwóch braci, bardzo silnych gigantów, mianowicie Ottone i Rainero, którzy nieśli sztandar swojego brata: zawsze byli towarzyszami po prawej i po lewej stronie. Gdy bitwa się rozpoczęła, widziano trzy gołębie wznoszące się z ołtarza wspomnianych trzech męczenników i lądujące na drzewie carroccio. Zdając sobie z tego sprawę, cesarz uciekł w przerażeniu. Od tego momentu dzień ten stał się uroczystym świętem. Kiedy cesarz został zmuszony do ucieczki, mieszkańcy Mediolanu ogromnie wzbogacili się dzięki łupom wojennym Niemców. Dowiedziawszy się o klęsce cesarza, papież Aleksander bardzo się ucieszył i napisał wiele listów z nawoływaniami do Mediolanu, gdyż wolał raczej umrzeć, niż opuścić Mediolan” (Chronica Galvanica cap. 294 f. 82v).

[Barni-1] Gian LuigiG.L. Barni Gian LuigiG.L., ALBERTO da Giussano [online], Enciclopedia Treccani [dostęp 2023-12-26] (wł.).

[CITEREFGrillo2010142-2] Grillo 2010 ↓, s. 142.

[Peruffo-3] AlbertoA. Peruffo AlbertoA., Alberto da Giussano tra realtà e mito [online], Centro Studi La Runa, 27 maja 2010 [dostęp 2023-12-26] (wł.).

[CITEREFGrillo2010142-143-4] Grillo 2010 ↓, s. 142-143.

[CITEREFGrillo2010144-7] Grillo 2010 ↓, s. 144.

[CITEREFGrillo2010143-8] Grillo 2010 ↓, s. 143.

[Bozza-9] ClaudioC. Bozza ClaudioC., Chi era Alberto da Giussano, il mito (forse mai esistito) di 35 anni di Lega [online], Corriere della Sera, 26 października 2018 [dostęp 2023-12-26] (wł.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[b]

[5]

[6]

[7]