Alex Txikon
 Alex Txikon (z prawej) i Álvaro Bultó | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 grudnia 1981 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
himalaista |
| Strona internetowa | |
.jpg)
Alex Txikon (ur. 12 grudnia 1981 w Lemoi) – hiszpański wspinacz i himalaista narodowości baskijskiej, uczestnik pierwszego zimowego wejścia na Nanga Parbat, zdobywca jedenastu ośmiotysięczników.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 12 grudnia 1981 w Lemoi, w prowincji Bizkaia, w Kraju Basków, jako najmłodszy z trzynaściorga rodzeństwa[1]. Od wczesnego dzieciństwa zainteresowany górami i wspinaczką. Na pierwszy duży szczyt – Gorbeę (1482 m) w Kraju Basków dotarł ze starszym bratem już jako trzylatek. Jako nastolatek wspinał się w Pirenejach, Alpach i Picos de Europa[1]. W Himalajach zakochał się po obejrzeniu prezentacji zdjęć z wyprawy na K2 zorganizowanej przez Juanita Oiarzabala[2], późniejszego zdobywcy Korony Himalajów i Karakorum[3]
Na swoją pierwszą wyprawę w Himalaje pojechał w 2002 jako kamerzysta w ekipie Edurne Pasaban[2]. W tym samym roku wspinał się bez powodzenia na dwa pamirskie szczyty: Ismaila Samaniego (7495 m) i Lenina (7134 m)[1]. W 2003 zdobył swój pierwszy ośmiotysięcznik – Broad Peak[1]. W kolejnym roku wspiął się na Makalu oraz Czo Oju[4], a podczas wspinaczki na K2 doszedł do wysokości 7400 metrów[1]. W 2005 zdobył Szczyt Lenina i bez powodzenia wspinał się zachodnią ścianą na Makalu, docierając do wysokości 7650 metrów[1].
W 2006 uczestniczył w wyprawie na Antarktydę, podczas której wspiął się na Mount Scott (880 m) oraz wszedł nową drogą na Mount Shackleton (1465 m). Zdobył także Mount Wandell (2397 m), a wspinając się w stylu alpejskim południowo-zachodnią drogą na Sziszapangmę dotarł do wysokości 7800 metrów[1].
W 2007 wspinając się północną ścianą, zdobył po raz pierwszy Sziszapangmę[4]. W 2008 dołączył do projektu Edurne Pasaban 14x8000, która starała się wówczas o ostatnie szczyty potrzebne jej do sięgnięcia, jako pierwsza kobieta, po Koronę Himalajów i Karakorum. W tym roku zdobył dwa kolejne ośmiotysięczniki: Dhaulagiri oraz Manaslu. W 2009 zdobył ponownie Sziszapangmę, zaś wspinając się na Kanczendzongę dotarł do wysokości 8450 metrów[1].
W 2010 po raz trzeci zdobył Sziszapangmę, tym razem południową ścianą, oraz wspiął się na Annapurnę, zdobywając w ten sposób siódmy z czternastu szczytów, potrzebnych do zdobycia Korony Himalajów i Karakorum[4]. W 2011 najpierw w zimie doszedł do wysokości 7000 metrów, wspinając się na Gaszerbrum I, po czym w lecie zdobył zarówno Gaszerbrum I jak i Gaszerbrum II, a na K2 dotarł do wysokości 7900 metrów[1]. W kolejnym roku ponownie bezowocnie atakował zimą Gaszerbrum I, dokonując jednak 9 marca 2012 r. o godzinie 14:00 (wraz z Tamarą Styś) pierwszego zimowego wejścia na boczny wierzchołek góry – Gasherbrum I South (7109 m)[5]. W lecie 2012 wziął udział w wyprawie na Grenlandię[1]. Pokłosiem ekspedycji był film dokumentalny Next Stop Greenland, w reżyserii Lary Izagirre, w którym Txikon występował oraz był drugim operatorem[6]. Rok 2013 zaczął od pierwszego zimowego wejścia na Laila Peak[1][7] (ok. 6200 m) – wspólnie z innym hiszpańskim himalaistą José Fernandezem[8], wiosną zawrócił 20 metrów przed szczytem Nuptse (7861 m)[1] oraz zdobył kolejny ośmiotysięcznik – Lhotse[4], następnie latem ponownie zmierzył się z K2 osiągając 7100 metrów[1]. W 2014 zabrakło mu kilkudziesięciu metrów, by zdobyć Kanczendzongę[1], nie udało mu się również zrealizować planów wspólnej zimowej wyprawy na K2 z Denisem Urubko i Adamem Bieleckim[9]. W 2015 Bask próbował w zimie zdobyć Nanga Parbat, dotarł do wysokości 7850 metrów, wspinał się też na Thalay Saga (6904 m)[1].
Na przełomie 2015 i 2016 roku kilka zespołów starało się zdobyć przedostatni z niezdobytych do tej pory zimą ośmiotysięczników – Nanga Parbat. Txikon wyjechał w Karakorum jako członek międzynarodowego zespołu, w którym pierwotnie mieli się znaleźć oprócz niego Daniele Nardi, Ferran Latorre, Janusz Gołąb oraz Muhammad Ali[10]. Ostatecznie zespół działał jako trzyosobowy: Txikon, Nardi i Ali. Ponadto do zdobycia szczytu sposobili się także Tamara Lunger i Simone Moro, Adam Bielecki i Jacek Czech, Marek Klonowski z zespołem[11] oraz Tomasz Mackiewicz i Élisabeth Revol[12]. Pod koniec stycznia 2016 Nardi i Txikon bez powodzenia atakowali szczyt[13]. Po kłótni między wspinaczami Nardi opuścił wyprawę[14][15], w związku z czym Txikon i Ali połączyli siły z doświadczonym włoskim teamem Moro-Lunger. Czteroosobowy zespół wyruszył z bazy 22 lutego, atak szczytowy (z obozu IV) zaczął się rankiem 26 lutego[16][17]. Lunger zatrzymała się kilkadziesiąt metrów przed wierzchołkiem[18], natomiast pozostała trójka wspinaczy: Alex Txikon, Włoch Simone Moro oraz Pakistańczyk Muhammad Ali o godzinie 15:27 lokalnego czasu, dokonali pierwszego zimowego wejścia na Nanga Parbat[19][20]. Ostatnie kilkaset metrów Txikon wspinał się razem z Moro[21]. 28 lutego himalaiści powrócili do bazy. Po ich wyczynie jedynym niezdobytym zimą ośmiotysięcznikiem pozostało K2[22].
6 stycznia 2023 Alex Txikon oraz Szerpowie: Tenjen Sherpa, Pasang Nurbu Sherpa, Mingtemba Sherpa, Chhepal Sherpa, Pemba Tasi Sherpa i Gyalu Sherpa, zdobyli szczyt Manaslu. Było to pierwsze wejście na szczyt Manaslu, które rozpoczęło się i zakończyło w sezonie astronomicznej zimy, i drugie zdobycie tego szczytu w okresie astronomicznej zimy. Txicon podczas wejścia nie używał tlenu z butli[23][24].
Poza wspinaczką Txikon zajmuje się BASE jumpingiem[25] oraz tradycyjnym baskijskim sportem aizkolaritza – zawodami w przerąbywaniu drewna[2]. Zarejestrował swoje imię i nazwisko jako znak zastrzeżony[1]. Jest również autorem książki La montaña desnuda[26].
Zdobyte ośmiotysięczniki
[edytuj | edytuj kod]Lista ośmiotysięczników zdobytych przez Alexa Txikona[1][4][20]:
- Broad Peak, (2003)
- Makalu (2004)
- Czo Oju (2004)
- Sziszapangma (2007 – północną ścianą, 2009, 2010 – południową ścianą)
- Dhaulagiri (2008)
- Manaslu (2008, 2023 – drugie zimowe wejście)
- Annapurna (2010)
- Gaszerbrum I (2011)
- Gaszerbrum II (2011)
- Lhotse (2013)
- Nanga Parbat (2016 – pierwsze zimowe wejście)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Biogram. alextxikon.com. [dostęp 2016-02-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-13)].
- ↑ a b c Nanga Parbat: Simone Moro, Alex Txikon, Ali Sadpara i Tamara Lunger. wspinanie.pl. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ Juanito Oiarzabal. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ a b c d e Alex Txikon. festiwalgorski.pl. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ J. Kurczab, W. Fusek, J. Porębski, Polskie Himalaje, Warszawa 2018, s. 339
- ↑ Next Stop Greenland w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Alex Txikon wkracza do akcji. wspinanie.pl. [dostęp 2016-03-02].
- ↑ Laila Peak – West Face – 2013. himalayamasala.com. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Nie będzie wyprawy na K2. wspinanie.pl. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Alex Txikon potwierdził swój wyjazd pod Nanga Parbat. portalgorski.pl. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Bielecki i Czech zrezygnowali ze zdobycia Nanga Parbat. wpolityce.pl. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Tomek Mackiewicz i Elisabeth Revol są na 7200 m. wspinanie.pl. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ Alex Txikon and Daniele Nardi down to Ali ‘Sadpara’ Nanga Parbat C4 with severe symptoms of altitude sickness. psychicreadings.top. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Daniele Nardi zakończył wyprawę.. portalgorski.pl. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ ’ve had it!. blogs.dw.com. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Tak wyglądało zdobywanie Nanga Parbat. zwycięzcy pokazali zdjęcia. tvp.info. [dostęp 2016-03-02].
- ↑ Alex Txikon hace historia con la primera ascensión invernal al Nanga Parbat. cadenaser.com. [dostęp 2016-03-01]. (hiszp.).
- ↑ Pierwsze pozdrowienia spod Nanga Parbat :). wspinanie.pl. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Dominik Szczepański: Nanga Parbat zdobyta w zimie po raz pierwszy!. sport.pl, 26 lutego 2016. [dostęp 2016-02-26].
- ↑ a b Stanęli na szczycie! Nanga Parbat zdobyta w zimie po raz pierwszy. national-geographic.pl. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ James Lucas: International Team Makes First Winter Ascent of Nanga Parbat. climbing.com, 1 marca 2016. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Zdobywcy Nanga Parbat donieśli sukces do bazy. Teraz zmierzą się z tezą, że nie weszli na szczyt. polskieradio.pl. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ Angela Benavides: Alex Txikon and Sherpa Team Summit Winter Manaslu. explorersweb.com. [dostęp 2023-01-11]. (ang.).
- ↑ Gian Luca Gasca: Manaslu climbed in winter by Alex Txikon & team. planetmountain.com. [dostęp 2023-01-11]. (ang.).
- ↑ Base jumping from a windmill. base-jumping.eu. [dostęp 2016-03-15].
- ↑ La montaña desnuda - Primera invernal al Nanga Parbat : Txikon, Alex, Txikon, Alex: Amazon.pl: Książki [online], amazon.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Alex Txikon w bazie IMDb (ang.)