Avery Brooks
 Avery Brooks | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód |
aktor, reżyser |
| Współmałżonek |
Vicki Lenora Bowen |
| Lata aktywności |
od 1977 |
Avery Brooks (ur. 2 października 1948 w Evansville) – amerykański aktor i reżyser.
Odtwórca roli kapitana Benjamina „Bena” Sisko w serialu UPN Star Trek: Stacja kosmiczna (1993–1999), za którą dwukrotnie w latach 1996–1997 zdobył nominację dla NAACP Image Awards dla wybitnego głównego aktora w serialu dramatycznym i w 1997 był nominowany do Nagrody Saturna dla najlepszego aktora telewizyjnego gatunku. Wyreżyserował także dziewięć odcinków serii.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Evansville w stanie Indiana jako syn Evy Lydii (z domu Crawford), instruktorki muzyki i dyrygenta chóru, i Samuela Brooksa, piosenkarza, ślusarza i pracownika związkowego[1]. Jego dziadek ze strony matki, Samuel Travis Crawford, również był piosenkarzem[1]. Kiedy Avery miał osiem lat, jego rodzina przeniosła się do Gary w stanie Indiana, po tym, jak jego ojciec został zwolniony z International Harvester[2]. Dom Brooksów był wypełniony muzyką. Jego matka, która jako jedna z pierwszych Afroamerykanek uzyskała tytuł magistra muzyki na Northwestern University[3], uczyła muzyki wszędzie, gdzie mieszkała rodzina[3]. Jego ojciec należał do chóru duchowego a cappella Wings Over Jordan Choir w Cleveland, najbardziej znanego z występów w radiu CBS w latach 1937–1947. Jego wuj ze strony matki Samuel Travis Crawford śpiewał w grupie wokalnej Delta Rhythm Boys[3].
Brooks studiował na Indiana University i Oberlin College w Oberlin w Ohio. W 1976 uzyskał tytuł magistra sztuk pięknych na Uniwersytecie Rutgersa[4], stając się pierwszym Afroamerykaninem, który otrzymał na tej uczelni tytuł magistra aktorstwa i reżyserii[5].
W 1977 wystąpił w roli Seana Davida w produkcji off-Broadwayowskiej Fotograf[6], z którą wziął udział w Nowojorskim Festiwalu Szekspirowskim[1]. W 1979 trafił na Broadway w roli Paula Robesona w sztuce Czy jesteś teraz lub kiedykolwiek byłeś?[7]. W 1977 był choreografem przedstawienia Potężni panowie, prezentowanego na Nowojorskim Festiwalu Szekspirowskim[1], a w 1986 debiutował jako reżyser spektaklu lorda Byrona Manfred[1]. W 1985 zagrał na scenie Malcolma X w operze X: Życie i czasy Malcolma X i w tragedii Williama Shakespeare’a Otello[1].
Po występie w jednym z odcinków serialu PBS American Playhouse (1984) i telewizyjnej komedii romantycznej HBO Finnegan zaczyna od nowa (Finnegan Begin Again, 1985) z Mary Tyler Moore, został obsadzony w tytułowej roli czarnoskórego niewolnika, który po wielu latach służby u „dobrego pana” zostaje sprzedany brutalnemu Simonowi Legree (Edward Woodward) w dramacie Chata wuja Toma (1987) na podstawie powieści Harriet Beecher Stowe.
W 2000 wystąpił w roli Jermołaja Łopachina w widowisku Antona Czechowa Wiśniowy sad w McCarter Theatre Center w Princeton[1], a w 2004 w Yale Repertory Theatre w New Haven pojawił się w tytułowej roli w sztuce Król Lear[1].
Dubbingowa rola króla Maksymusa w odcinku telewizyjnej serii animowanej HBO Długo i szczęśliwie: Bajki dla każdego dziecka (Happily Ever After: Fairy Tales for Every Child) – pt. Złota gęś (1997) przyniosła mu nominację do NAACP Image Awards za znakomity występ w serialu / programie specjalnym dla młodzieży lub dzieci. Był narratorem odcinka serialu BBC Tajemnice Biblii (Bible Mysteries, 2004).
Na kinowym ekranie zagrał w komedii sensacyjnej Mocne uderzenie (1998) i dramacie Tony’ego Kaye’a Więzień nienawiści (1998)[8].
Jest profesorem na wydziale sztuki teatralnej uniwersytetu stanowego New Jersey.
W 1976 zawarł związek małżeński z Vicki Lenorą Bowen, prodziekan na Uniwersytecie Rutgers[9]. Mają troje dzieci – Ayanę, Cabrala i Asante.
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]| Filmy | ||||
| Rok | Tytuł oryginalny | Tytuł polski | Rola | Uwagi |
| 1985 | Finnegan Begin Again[10] | - | Pasażer w autobusie | Film telewizyjny |
| 1987 | Uncle Tom's Cabin[10] | Chata wuja Toma | Wuj Tom | Film telewizyjny |
| 1987 | Moments Without Proper Names[10] | - | ||
| 1988 | Roots: The Gift[10] | - | Cletus Moyer | Film telewizyjny |
| 1993 | The Ernest Green Story[10] | - | Rev. Lawson | Film telewizyjny |
| 1993 | Spenser: Ceremony[10] | - | Hawk | Film telewizyjny |
| 1994 | Spenser: Pale Kings and Princes[10] | - | Film telewizyjny | |
| 1994 | Spenser: The Judas Goat[10] | - | Film telewizyjny | |
| 1995 | Spenser: A Savage Place[10] | Zaułek śmierci | Film telewizyjny | |
| 1998 | The Big Hit[10] | Mocne uderzenie | Paris | |
| 1998 | American History X[10] | Więzień nienawiści | Dr Bob Sweeney | |
| 2001 | God Lives Underwater: Fame[10] | - | Detektyw Leon Jackson | Film krótkometrażowy |
| 2001 | 15 Minutes[10] | 15 Minut | ||
| 2011 | The Captains[10] | - | (on sam) | Film dokumentalny |
| Seriale i telewizja | ||||
| Rok | Tytuł oryginalny | Tytuł polski | Rola | Uwagi |
| 1984 | American Playhouse[10] | - | Solomon Northup | Odcinek: „Solomon Northup's Odyssey” |
| 1985–1988 | Spenser: For Hire[10] | - | Hawk | 65 odcinków |
| 1989 | A Man Called Hawk[10] | - | 13 odcinków | |
| 1993–1999 | Star Trek: Deep Space Nine[10] | Star Trek: Stacja kosmiczna | Komandor / Kapitan Benjamin Sisko | 173 odcinki |
| 1996 | Gargoyles[10] | Gargulce | Nokkar (głos) | Odcinek: „Sentinel” |
| 1997 | Happily Ever After: Fairy Tales for Every Child[10] | - | Król Maximus | Odcinek: „The Golden Goose” |
| 2004 | Bible Mysteries[10] | - | Narrator | |
| Gry wideo | ||||
| Rok | Tytuł oryginalny | Tytuł polski | Rola | Uwagi |
| 1996 | Star Trek: Deep Space Nine - Harbinger[10] | - | Kapitan Benjamin Sisko | |
| 2006 | Star Trek: Legacy[10] | - | Kapitan Benjamin Sisko | |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Avery Brooks Biography (1948–) [online], FilmReference.com [dostęp 2024-07-26] (ang.).
- ↑ Jerry Davich: Lost Gary, Indiana. Charleston, SC. Arcadia Publishing, 2015, s. 53. ISBN 978-1-62585-137-6.
- ↑ a b c Avery Brooks (1948–) [online], Encyclopedia.com [dostęp 2024-07-26] (ang.).
- ↑ Avery Brooks Biography. AllMovie. [dostęp 2024-07-26]. (ang.).
- ↑ Avery F. Brooks. Rutgers Hall of Distinguished Alumni. [dostęp 2024-07-26]. (ang.).
- ↑ Avery Brooks. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2024-07-26]. (ang.).
- ↑ Avery Brooks. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-07-26]. (ang.).
- ↑ Avery Brooks. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-07-26]. (ang.).
- ↑ Betty Gabrielli: Avery Brooks, The Man Behind the Mask. oberlin.edu. [dostęp 2024-07-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Avery Brooks [online], IMDb [dostęp 2022-08-16].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Avery Brooks w bazie IMDb (ang.)
- Avery Brooks w bazie Filmweb
- Avery Brooks w bazie Notable Names Database (ang.)
- Avery Brooks w bazie Discogs.com (ang.)