Baruch Steinberg

	podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	17 grudnia 1897 ; Przemyślany
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 ; Katyń
	Przebieg służby
Lata służby	1918–1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Armia „Kraków”
Stanowiska	Szef Duszpasterstwa Wyznań Niekatolickich Armii „Kraków”
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka,; kampania wrześniowa
	Odznaczenia

Baruch Steinberg
ברוך שטיינברג
Data i miejsce urodzenia	17 grudnia 1897 ; Przemyślany Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 1940 ; Katyń, RFSRR, ZSRR
	Naczelny Rabin Wojska Polskiego
Okres sprawowania	1936–1940
Wyznanie	judaizm
	Multimedia w Wikimedia Commons

Baruch Steinberg^[1] (ur. 17 grudnia 1897 w Przemyślanach, zm. 12 kwietnia 1940 w Katyniu) – starszy rabin II klasy Wojska Polskiego, pełniący obowiązki naczelnego rabina WP^[2], podpułkownik Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się jako syn Szmaji i Hendli, z domu Wechsler. W gminie żydowskiej był wychowany w duchu polsko-patriotycznym. Studiował w Kolegium Języków Arabskich na Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie.^[3] Od 1918 r. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej w Przemyślanach. Już jako rabin wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej w obronie Lwowa w 1919, razem z ponad 400 innymi członkami POW. Jako ekstern zdał maturę w roku 1927 w Krakowie i studiował orientalistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.

W 1928 został kapelanem wyznania mojżeszowego Wojska Polskiego jako rabin Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie. W marcu 1932 roku został przeniesiony na stanowisko rabina Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie z równoczesnym pełnieniem obowiązków rabina Okręgu Korpusu Nr III i Okręgu Korpusu Nr V^[4].

W 1933 objął obowiązki szefa Głównego Urzędu Duszpasterskiego Mojżeszowego, a w latach 1935-1939 – szefa Głównego Wojskowego Urzędu Duszpasterskiego Mojżeszowego Biura Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1936 został naczelnym rabinem Wojska Polskiego.

1 września 1939, w chwili agresji Niemiec na Polskę, był jednym z siedmiu zawodowych rabinów wojskowych, został też szefem Duszpasterstwa Wyznań Niekatolickich dla Armii „Kraków”. Po najeździe sowieckim na Polskę 17 września 1939, wzięty do niewoli radzieckiej, przebywał w obozie w Starobielsku, skąd wywieziono go 24 grudnia 1939 w ramach akcji NKWD aresztowania duchownych-kapelanów wszystkich wyznań w wigilię Bożego Narodzenia 1939 do więzienia na Butyrkach w Moskwie, skąd w marcu 1940 powrócił do obozu, by następnie trafić do Juchnowa, a następnie do Kozielska. 12 kwietnia 1940 został wywieziony do Katynia i zamordowany^[5].

Istnieją świadectwa, mówiące o niezwykłej solidarności ponad podziałami religijnymi wśród uwięzionych oficerów. Bronisław Młynarski pisze: Jak wielką i potężną była potrzeba wspólnej modlitwy dowodzi, iż jeńcy wyznania mojżeszowego, protestanckiego, prawosławnego – masowo uczestniczyli w nabożeństwach katolickich (...). Innym razem szliśmy w piątkowe wieczory pod przyzbę mizernej szopy (...), gdzie setki Żydów wznosiło gorące modły po hebrajsku, pod przewodnictwem kapelana dra Steinberga^[6].

Jego bratem był kapitan rabin Mejer Steinberg, szef Duszpasterstwa Wyznania Mojżeszowego w Armii Polskiej na Wschodzie gen. Władysława Andersa^[7].

Upamiętnienie

Rabin mjr Baruch Steinberg jest zapisany w Księdze Cmentarnej Katyń^[8]. Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika^[9]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. W dniu 11 listopada 2018 r. został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę za wybitne zasługi dla niepodległości Polski. Dla jego pamięci posadzono "Dąb Katyński" na terenie Sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej.

Awanse

Osobny artykuł: Tytulatura duchowieństwa wojskowego II RP.

rabin – ze starszeństwem z 1 grudnia 1928
starszy rabin II klasy – ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 i 1. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania mojżeszowego^[10]
podpułkownik – pośmiertnie 5 października 2007

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (1937)^[11]^[12]
Krzyż Niepodległości
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Order Orła Białego (11 listopada 2018; pośmiertnie) jako wyraz najwyższego szacunku wobec znamienitych zasług poniesionych dla chwały, dobra i pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, z okazji Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej^[13]

Zobacz też

Przypisy

↑ W dokumentacji Ośrodka KARTA występuje jako Boruch Steinberg. Dane osobowe Borucha Steinberga w bazie Ośrodka KARTA, dostępne w Internecie, dostęp 2007-09-24, 12:05.
↑ Dane za witryną konsola.com.pl, dostęp 12 października 2008 i dyskusją na dws.org.pl, dostęp 12 października 2008.
↑ BarbaraB. Tarkowska BarbaraB. (red.), Ksiądz ppłk Andrzej Niwa (1900-1940), Wyd. 1, Warszawa: Stowarzyszenie Pamięci Kapelanów Katyńskich, 2019, s. 138, ISBN 978-83-954675-0-9 [dostęp 2024-07-03] .
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 251.
↑ Szacuje się, iż około 5% z 20 tysięcy ofiar radzieckich obozów stanowili Żydzi. W większości byli to młodzi lekarze, lekarze weterynarii, farmaceuci. Nie brak było prawników, inżynierów oraz oficerów liniowych. Służyli oni przeważnie w stopniach podporucznika i porucznika, chociaż nie brakowało też kapitanów, majorów (starsi lekarze) i podpułkowników. Należy przyjąć, że około 450 oficerów i podoficerów oraz podchorążych z Listy Katyńskiej – to Żydzi.
↑ Bronisław Młynarski, W niewoli sowieckiej, Londyn 1974.
↑ Simon Schochet: Tajna misja kapitana-rabina Steinberga. polish-jewish-heritage.org. [dostęp 2022-03-21]. (pol.).
↑ JanJ. Kiński JanJ., JaninaJ. Snitko-Rzeszut JaninaJ., Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (Poland) (red.), Katyń: księga cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego / [opracował zespół, Jan Kiński ... et al. ; redakcja, Janina Snitko-Rzeszut], Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000, s. 597, ISBN 978-83-905590-7-0, OCLC ocm45570673 [dostęp 2024-07-03] .
↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie stopni. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 72, 5 lutego 1934.
↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.
↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 36, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Ordery Orła Białego przyznane pośmiertnie 25 wybitnym Polakom [online], www.prezydent.pl [dostęp 2018-11-12] (pol.).

Bibliografia, linki

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Kapelani II Rzeczypospolitej w dodatku Katyń do „Tygodnika Powszechnego” nr 38 (3037) z 23 września 2007.
Zofia Waszkiewicz, Baruch Steinberg, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XLIII, 2004-2005.
Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 597. [dostęp 2014-05-18].
Własnoręczny życiorys Barucha Steinberga zachowany w instytucie Jad Waszem

[1] W dokumentacji Ośrodka KARTA występuje jako Boruch Steinberg. Dane osobowe Borucha Steinberga w bazie Ośrodka KARTA, dostępne w Internecie, dostęp 2007-09-24, 12:05.

[2] Dane za witryną konsola.com.pl, dostęp 12 października 2008 i dyskusją na dws.org.pl, dostęp 12 października 2008.

[3] BarbaraB. Tarkowska BarbaraB. (red.), Ksiądz ppłk Andrzej Niwa (1900-1940), Wyd. 1, Warszawa: Stowarzyszenie Pamięci Kapelanów Katyńskich, 2019, s. 138, ISBN 978-83-954675-0-9 [dostęp 2024-07-03] .

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_6_z_23_marca_1932_roku,_s._251-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 251.

[5] Szacuje się, iż około 5% z 20 tysięcy ofiar radzieckich obozów stanowili Żydzi. W większości byli to młodzi lekarze, lekarze weterynarii, farmaceuci. Nie brak było prawników, inżynierów oraz oficerów liniowych. Służyli oni przeważnie w stopniach podporucznika i porucznika, chociaż nie brakowało też kapitanów, majorów (starsi lekarze) i podpułkowników. Należy przyjąć, że około 450 oficerów i podoficerów oraz podchorążych z Listy Katyńskiej – to Żydzi.

[6] Bronisław Młynarski, W niewoli sowieckiej, Londyn 1974.

[7] Simon Schochet: Tajna misja kapitana-rabina Steinberga. polish-jewish-heritage.org. [dostęp 2022-03-21]. (pol.).

[8] JanJ. Kiński JanJ., JaninaJ. Snitko-Rzeszut JaninaJ., Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (Poland) (red.), Katyń: księga cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego / [opracował zespół, Jan Kiński ... et al. ; redakcja, Janina Snitko-Rzeszut], Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000, s. 597, ISBN 978-83-905590-7-0, OCLC ocm45570673 [dostęp 2024-07-03] .

[9] Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.

[10] Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie stopni. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 72, 5 lutego 1934.

[11] M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.

[12] Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 36, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.

[13] Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Ordery Orła Białego przyznane pośmiertnie 25 wybitnym Polakom [online], www.prezydent.pl [dostęp 2018-11-12] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]