Bastnazyt
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
Bastenzyt, Hamartyt |
|---|---|
| Skład chemiczny |
fluorowęglan ceru (Ce[F/CO3]) |
| Twardość w skali Mohsa |
4–4,5 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
niewyraźna |
| Układ krystalograficzny |
trygonalny |
| Gęstość minerału |
4,9–5,2 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
żółta, żółtobrunatna, brunatna, czasami bezbarwna |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty, tłusty |
Bastnazyt (bastenzyt, bastnezyt, hamartyt[1]) – minerał z gromady węglanów, niekiedy zaliczany do grupy halogenków. Należy do minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od złoża Bastnäs koło Riddarhyttan w Västmanlandzie, w Szwecji[2].
Oprócz form podstawowych, na drodze diadochii tworzy wiele odmian, zawierających takie pierwiastki jak neodym, dysproz, europ czy lutet. Odmiany najczęściej występujące to:
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym (nieco wydłużone). Występuje w skupieniach zbitych ziarnistych.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Jest składnikiem pegmatytów i utworów hydrotermalnych. Bywa spotykany w skarnach i karbonatytach. Współwystępuje z cerusytem, allanitem, monacytem, barytem, fluorytem, burbankitem, ankylitem.
Miejsca występowania: Niemcy – Schwarzwald, Szwecja – Riddarhyttan, USA – Kalifornia, Kolorado, Nowy Meksyk, Rosja – Ural, Madagaskar, RPA.
W Polsce – został stwierdzony na Dolnym Śląsku (Żółkiewka), w okolicach Suwałk (rozpoznany w rdzeniu wiercenia Tajno).
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- ważne źródło ceru i innych metali ziem rzadkich
- ceniony kamień kolekcjonerski
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bastnezyt. Encyklopedia Gutenberga online.
- ↑ Bastnasite-(Ce). Webmineral. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Parafiniuk: Minerały. Systematyczny katalog 2004. Warszawa: TG „Spirifer”, 2005.
- A. Bolewski, A. Manecki: Mineralogia szczegółowa. Warszawa: PAE, 1993.
- A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1965.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Galeria:
Artykuły: