Bernard Ładysz

Bernard Ładysz
	podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	24 lipca 1922 ; Wilno
Data i miejsce śmierci	25 lipca 2020 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	1939–1944, 1946–1950
Siły zbrojne	Armia Krajowa; ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	Centralny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa; Akcja „Burza”
Późniejsza praca	solista operowy

Bernard Ładysz
Data i miejsce urodzenia	24 lipca 1922 ; Wilno
Data i miejsce śmierci	25 lipca 2020 ; Warszawa
Typ głosu	bas-baryton
Gatunki	opera
Zawód	solista operowy, aktor
Aktywność	1941–2020
Wydawnictwo	Columbia
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Bernard Ładysz (ur. 24 lipca 1922 w Wilnie^[1], zm. 25 lipca 2020 w Warszawie^[2]) – polski śpiewak operowy obdarzony bas-barytonem, a także aktor i żołnierz.

Życiorys

Syn Adama i Jadwigi z Kłyszejków. W okresie okupacji niemieckiej i okupacji radzieckiej przystąpił do Armii Krajowej (obwód wileński), gdzie z czasem awansował do stopnia sierżanta. Uczestnik akcji „Burza” na Wileńszczyźnie, aresztowany przez NKWD – zesłany w głąb RFSRR do Kaługi, miasta nad Oką, gdzie przebywał w latach 1944–1946^[3]. Naukę śpiewu rozpoczął w Wilnie (1940–1941), kontynuował w latach 1946–1948 na studiach wokalnych w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie pod kierunkiem prof. Wacława Filipowicza. Karierę artystyczną rozpoczął w Zespole Reprezentacyjnym Wojska Polskiego. Przez wiele lat (1950–1979) był solistą Opery Warszawskiej i Teatru Wielkiego w Warszawie. W 1956 zwyciężył w międzynarodowym konkursie śpiewaczym w Vercelli, gdzie zdobył najwyższą nagrodę „Il primo premio assoluto”. Od tego momentu rozpoczęła się jego międzynarodowa kariera. Zaangażował się wtedy do Teatro Massimo w Palermo.

Kariera

Artysta odnosił sukcesy na wszystkich kontynentach – od Australii przez obie Ameryki po Chiny w Azji. Jako pierwszy polski artysta został zaangażowany do partii solowej w kompletnym nagraniu opery przez wielką światową firmę fonograficzną „Columbia” – wystąpił (1959) obok Marii Callas w nagraniu Łucji z Lammermooru pod dyrekcją Tullio Serafina. Columbia zaprosiła potem B. Ładysza do nagrania całej płyty z ariami operowymi Verdiego i kompozytorów rosyjskich.

Występował na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze^[4]. Przez wiele lat występował na Festiwalach Moniuszkowskich w Kudowie-Zdroju.^[5]

Później wielkie role operowe m.in. w operach: Eugeniusz Oniegin, Straszny dwór, Halka, Faust, Cyrulik sewilski, Don Giovanni, Don Carlos, Nieszpory sycylijskie, Moc przeznaczenia, Aida, Rigoletto, Kniaź Igor, Borys Godunow, Jolanta, Król Roger. Nagrania radiowe i płytowe, udział w festiwalach, w prapremierze opery Diabły z Loudun oraz w prawykonaniach Pasji według św. Łukasza i Jutrzni Krzysztofa Pendereckiego. Także w lżejszym repertuarze, np. w partii Tewjego w musicalu Skrzypek na dachu, występy estradowe, oraz w radiu i telewizji polskiej. Dokonał brawurowego nagrania dźwiękowego i filmowego utworu Domenico Cimarosy „Il maestro di cappella”.

Igor Bełza, wybitny muzykolog, autor kilkunastu monografii poświęconych muzyce polskiej, po występach w Moskwie warszawskiego Teatru Wielkiego, napisał na łamach „Prawdy”: „Teatr Wielki dysponuje takimi świetnymi śpiewakami, jak jeden z najlepszych basów świata – Bernard Ładysz”.

Bernard Ładysz zmarł w dzień po swoich 98. urodzinach, 25 lipca 2020. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 5 sierpnia i miały charakter państwowy. Po mszy w Katedrze polowej Wojska Polskiego artysta został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera G-tuje-58)^[6]. Uroczystościom przewodniczył biskup polowy WP Józef Guzdek, a uczestniczyli w nich m.in.: najbliższa rodzina zmarłego (żona Leokadia Rymkiewicz-Ładysz, synowie Aleksander i Zbigniew), przedstawiciele władz i świata kultury oraz wielbiciele jego talentu. Prezydencki doradca Tadeusz Deszkiewicz odczytał list pożegnalny od Andrzeja Dudy. Rozkazem Ministra Obrony Narodowej Bernard Ładysz został pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika^[7]^[8].

Działalność pozamuzyczna

W 2010 wszedł w skład warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego jako kandydata na urząd Prezydenta RP^[9].

Był uczestnikiem teleturnieju Pojedynek, gdzie rywalizował z Szymonem Kobylińskim.

Filmografia

Rok	Tytuł	Rola	Uwagi
1965	Czas pokoju	radziecki sanitariusz	wojenny, reżyseria: Tadeusz Konwicki
1968	Lalka	Suzin	kostiumowy, reżyseria: Wojciech Jerzy Has
1974	Ziemia obiecana	rosyjski kupiec	obyczajowy, reżyseria: Andrzej Wajda
1975	Ziemia obiecana	rosyjski kupiec (odcinek 1)	serial telewizyjny, reżyseria: Andrzej Wajda
1981	Znachor	młynarz Prokop	dramat, reżyseria: Jerzy Hoffman
1982	Karate po polsku	proboszcz	obyczajowy, reżyseria: Wojciech Wójcik
1982	Dolina Issy	żołnierz zabity przez Baltazara	poetycki, reżyseria: Tadeusz Konwicki
1983	Pastorale Heroica	generał	wojenny, reżyseria: Henryk Bielski
1986	Pierścień i róża	król Walorozo XXIV	baśniowy, reżyseria: Jerzy Gruza
1986	Pierścień i róża	król Walorozo XXIV	serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza
1999	Ogniem i mieczem	Did Lirnik	historyczny, reżyseria: Jerzy Hoffman
2000	Ogniem i mieczem	Did Lirnik	serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Hoffman

Artysta współpracował też z Teatrem Syrena w Warszawie.

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2000)^[10]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1956)^[11]
Order Sztandaru Pracy I klasy (1974)
Order Sztandaru Pracy II klasy (1964)
Złoty Krzyż Zasługi (1951)
Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)
Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1966)^[12]
Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006)
Medal Polonia Mater Nostra Est (1998)
Medal „Milito Pro Christo” (2013)^[13]
I Nagroda Ogólnopolskiego Konkursu Wokalnego w Warszawie (1947)
III Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Budapeszcie (1949)
II Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Berlinie (1951)
Primo Premio Assoluto Międzynarodowego Konkursu Wokalnego w Vercelli (1956, Włochy)^[14]
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (22 lipca 1973)^[15]
członek Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (1983)
Nagroda Ministra Kultury za całokształt pracy artystycznej (2002)
Doctor honoris causa Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (6 maja 2008)
Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (2009)^[16]
Awans na stopień podpułkownika w st. spocz. SZ RP (w latach 1946 - 1950 był solistą Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego i żołnierzem (ludowego) Wojska Polskiego) (grudzień 2012)^[17]
Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii kultura (2012)^[18]
Złoty Fryderyk - Muzyka poważna - Całokształt twórczości – Fryderyki 2016 – Laur (2016)^[19]
Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2019)^[20]

Przypisy

↑ Wacław Panek: Kariery i legendy: szkice o artystach polskiej sceny muzycznej. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1988, s. 198. ISBN 978-83-202-0490-2.
↑ Nie żyje Bernard Ładysz. Legendarny śpiewak operowy, aktor i żołnierz AK wczoraj skończył 98 lat. Polskie Radio RDC, 2020-07-25. [dostęp 2020-07-25].
↑ H. Czyż – Pamiętam jak dziś..., Wyd. Tryton, Warszawa 1991
↑ XII Festiwal Piosenki Radzieckiej, Zielona Góra, 9-12 czerwca 1976, b.n.s.
↑ Festiwal Moniuszkowski - encyklopedia
↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ Pożegnanie Bernarda Ładysza. Artysta spoczął na Powązkach. rdc.pl, 2020-08-05. [dostęp 2020-08-05].
↑ Pogrzeb Bernarda Ładysza. Artysta spoczął na Powązkach. muzyka.interia.pl, 2020-08-05. [dostęp 2020-08-05].
↑ Jarosław Kaczyński - Kandydat na Prezydenta RP, Komitet Wyborczy Jarosława Kaczyńskiego [online], jaroslawkaczynski.info [dostęp 2017-11-22] (pol.).
↑ M.P. z 2000 r. nr 19, poz. 405.
↑ M.P. z 1956 r. nr 58, poz. 703.
↑ Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 1 (41), styczeń - marzec 1967, s. 430.
↑ Nagrody Benemerenti: Sztab Generalny Wojska Polskiego, Polskie Radio SA oraz Policja. wp.mil.pl, 2013-01-12. [dostęp 2013-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
↑ Concorso Viotti | 1950-59 [online] [dostęp 2022-06-09] (ang.).
↑ Dziennik Polski, rok XXIX, nr 172 (9145), s. 2.
↑ Rejestr Nagrodzonych Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy. Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy. [dostęp 2011-03-29].
↑ Awans wojskowy dla Bernarda Ładysza. 20.12.2012. [dostęp 2013-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-02)].
↑ Laureaci z poprzednich edycji : Polish Market [online], polishmarket.com.pl [dostęp 2015-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-19] .
↑ Nagrody Fryderyk 2016 wręczone po raz 22!. zpav.pl. [dostęp 2016-04-21]. (pol.).
↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Osoby zasłużone dla kultury odznaczone przez Prezydenta [online], prezydent.pl [dostęp 2019-10-23] .

Bibliografia

Henryk Czyż – Pamiętam jak dziś..., Wyd. Tryton, Warszawa 1991
Rzeka Bernarda Ładysza, Kraków 2006
Wspomnienia jeńca sowieckiego – wywiad-rzeka z Bogumiłem Pacakiem sr. byłym jeńcem sowieckim w Kałudze, Tyg. „Związkowiec”, Toronto 1985
Awans wojskowy dla Bernarda Ładysza
Doktorat honoris causa dla Bernarda Ładysza – Przemówienie promotora, prof. Ryszarda Cieśli. chopin.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-08)].
Bernard Ładysz w bazie filmpolski.pl
Bernard Ładysz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-10] .

Linki zewnętrzne

Bernard Ładysz na zdjęciach w bibliotece Polona

[1] Wacław Panek: Kariery i legendy: szkice o artystach polskiej sceny muzycznej. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1988, s. 198. ISBN 978-83-202-0490-2.

[smierc-2] Nie żyje Bernard Ładysz. Legendarny śpiewak operowy, aktor i żołnierz AK wczoraj skończył 98 lat. Polskie Radio RDC, 2020-07-25. [dostęp 2020-07-25].

[3] H. Czyż – Pamiętam jak dziś..., Wyd. Tryton, Warszawa 1991

[4] XII Festiwal Piosenki Radzieckiej, Zielona Góra, 9-12 czerwca 1976, b.n.s.

[5] Festiwal Moniuszkowski - encyklopedia

[6] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[7] Pożegnanie Bernarda Ładysza. Artysta spoczął na Powązkach. rdc.pl, 2020-08-05. [dostęp 2020-08-05].

[8] Pogrzeb Bernarda Ładysza. Artysta spoczął na Powązkach. muzyka.interia.pl, 2020-08-05. [dostęp 2020-08-05].

[9] Jarosław Kaczyński - Kandydat na Prezydenta RP, Komitet Wyborczy Jarosława Kaczyńskiego [online], jaroslawkaczynski.info [dostęp 2017-11-22] (pol.).

[10] M.P. z 2000 r. nr 19, poz. 405.

[11] M.P. z 1956 r. nr 58, poz. 703.

[12] Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 1 (41), styczeń - marzec 1967, s. 430.

[13] Nagrody Benemerenti: Sztab Generalny Wojska Polskiego, Polskie Radio SA oraz Policja. wp.mil.pl, 2013-01-12. [dostęp 2013-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].

[14] Concorso Viotti | 1950-59 [online] [dostęp 2022-06-09] (ang.).

[15] Dziennik Polski, rok XXIX, nr 172 (9145), s. 2.

[16] Rejestr Nagrodzonych Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy. Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy. [dostęp 2011-03-29].

[17] Awans wojskowy dla Bernarda Ładysza. 20.12.2012. [dostęp 2013-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-02)].

[18] Laureaci z poprzednich edycji : Polish Market [online], polishmarket.com.pl [dostęp 2015-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-19] .

[19] Nagrody Fryderyk 2016 wręczone po raz 22!. zpav.pl. [dostęp 2016-04-21]. (pol.).

[20] Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Osoby zasłużone dla kultury odznaczone przez Prezydenta [online], prezydent.pl [dostęp 2019-10-23] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]