Bernardo Bellotto
Bernardo Bellotto, autoportret | |
Imię i nazwisko |
Bernardo Francesco Paolo Ernesto Bellotto |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
30 stycznia 1721 |
Data i miejsce śmierci |
17 listopada 1780 |
Narodowość |
włoska |
Dziedzina sztuki | |
Epoka |
Bernardo Bellotto zwany Canaletto, także Canaletto młodszy (ur. 30 stycznia 1721 w Wenecji, zm. 17 listopada 1780 w Warszawie) – włoski malarz, przedstawiciel weneckiego malarstwa wedutowego, od 1767 działał w Polsce.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Canaletto był Włochem. Malarstwa uczył się w pracowni swojego wuja Canala, również zwanego Canalettem[1]. Nim przybył do Polski, działał w Wenecji i innych włoskich miastach, potem w Wiedniu, Dreźnie, Monachium i Pirnie, gdzie zasłynął jako malarz wedut – niewielkich wymiarów pejzaży przedstawiających widoki miast[2].
Na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego zyskał pozycję nadwornego malarza. Na zlecenie króla pracował przy dekorowaniu Zamku Ujazdowskiego; namalował we wschodnim skrzydle freski i fragmenty ornamentalne (prace te uległy zniszczeniu przy przebudowie zamku w 1784), a wraz ze swoim synem Lorenzem wykonał 14 obrazów przedstawiających antyczny Rzym. Jego głównym dziełem jest galeria 30 wedut Warszawy i pałacu w Wilanowie, które umieszczono w oddzielnej Sali Prospektowej (zwanej też Salą Canaletta) na Zamku Królewskim. Do dzisiejszych czasów zachowało się tych wedut 24[3].
Canaletto malował również obrazy o tematyce historycznej, np. Elekcja Stanisława Augusta czy Wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu 1633. Jego obrazy można oglądać w Zamku Królewskim i Muzeum Narodowym.
Obrazy Bellotta charakteryzują się przede wszystkim wielką pieczołowitością w odmalowywaniu szczegółów – mimo niewielkiego formatu bardzo dopracowane są wszystkie stroje, twarze postaci (do tego stopnia, że fachowcy rozpoznają w nich poszczególne osoby, w większości rodzinę Poniatowskiego). Z detalami uwieczniana była i architektura, lecz na tym polu Canaletto dopuszczał się pewnych przekłamań, udoskonaleń. Ta dokładność, możliwa dzięki zastosowaniu camery obscura i szkieł powiększających, została wykorzystana przy odbudowie zniszczonej podczas wojny Warszawy.
Został pochowany w podziemiach kościoła Przemienienia Pańskiego w Warszawie lub na cmentarzu przykościelnym, istniejącym do połowy XIX wieku; jego grób nie zachował się[4].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W 1988 na murach obronnych warszawskiego Starego Miasta, w pobliżu placu Zamkowego, została odsłonięta tablica upamiętniająca Canaletta (brąz, projekt Janusz Pastwa)[5]. Jego imię nosi także od 1993 roku ulica w Warszawie[6].
Weduty w Sali Prospektowej (Canaletta) w Zamku Królewskim w Warszawie
[edytuj | edytuj kod]- Krakowskie Przedmieście od strony Bramy Krakowskiej (1767-68)
- Kolumna Zygmunta III od strony zejścia do Wisły (1767-70)
- Widok Warszawy od strony Pragi (1770)
- Widok Warszawy z Pałacem Ordynackim (1772)
- Krakowskie Przedmieście w stronę Placu Zamkowego (1774)
- Widok łąk wilanowskich (1775)
- Widok Pałacu Wilanowskiego od strony podjazdu (1776)
- Widok Pałacu Wilanowskiego od strony parku (1776)
- Widok Pałacu Wilanowskiego od strony południowej (1777)
- Widok Pałacu Wilanowskiego od strony północno-wschodniej (1777)
- Ulica Długa (1777)
- Ulica Miodowa (1777)
- Kościół Brygidek i Arsenał (1778)
- Kościół Sakramentek (1778)
- Plac Krasińskich (1778)
- Krakowskie Przedmieście od strony Nowego Światu (1778)
- Pałac Błękitny (1779)
- Kościół Reformatów (1779)
- Pałac Mniszchów (1779)
- Plac Żelaznej Bramy (1779)
- Kościół Karmelitów (1780)
- Kościół Wizytek (1780)
- Kolumna Zygmunta III od strony zejścia do Wisły z królem wizytującym spalone skrzydło zamku (zaginiony)
- Plac Żelaznej Bramy od strony koszar Mirowskich (zaginiony)
Inne obrazy
[edytuj | edytuj kod]- Elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764), olej na płótnie, 175 x 250 cm, Zamek Królewski w Warszawie
- Rio dei Mandicanti i Scuola Scuola di San Marco (1740), olej na płótnie, 42 x 69 cm, Galleria dell'Accademia Wenecja
- Widok na Canal Grande i Santa Maria della Salute (1743), olej na płótnie, 139,1 x 236,9 cm, J. Paul Getty Museum
- Drezno widziane z prawego brzegu Łaby Augustów w kierunku mostu Augusta Fryderyka (1748), olej na płótnie, 1330 x 2370 mm, Galeria Drezdeńska
- Widok Wiednia od strony Belwederu (1759 - 1760), olej na płótnie, 135 x 213 cm, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
- Wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu w roku 1633 (1779), olej na płótnie, 169 x 273 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Witz 1970 ↓, s. 17.
- ↑ Witz 1970 ↓, s. 18.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 51-52. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Aldona Bartczakowa: Kościół kapucynów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 48, 50.
- ↑ (R): Tablica dla Canaletta, w: "Gościniec" R. XX, nr 9 (226), wrzesień 1988, s. 2 okł.
- ↑ Kwiryna Handke, Słownik nazewnictwa Warszawy, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, ISBN 978-83-86619-97-9 [dostęp 2023-11-05] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- A. Fregolent, Canaletto i wedutyści, Warszawa 2006 (Klasycy Sztuki)
- H. Kozakiewicz, S. Kozakiewicz, Bernardo Bellotto zwany Canaletto, Warszawa 1980.
- A. Rizzi, Canaletto w Warszawie, Warszawa 2007.
- M. Wallis, Canaletto, malarz Warszawy, Warszawa 1955.
Literatura dodatkowa
[edytuj | edytuj kod]- Zygmunt Batowski: Canaletto Bernardo. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 198–199. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- ISNI: 0000000117355535
- VIAF: 61096
- ULAN: 500028876
- LCCN: n80045168
- GND: 118637819
- NDL: 01034167
- LIBRIS: gdsvvj004vm6nzv
- BnF: 122173595
- SUDOC: 030837936
- SBN: CFIV033373
- NLA: 35072176
- NKC: ola2002153911
- BNE: XX1336651
- NTA: 069850305
- BIBSYS: 90875954
- CiNii: DA01705464
- Open Library: OL781156A
- PLWABN: 9810538283005606
- NUKAT: n97700216
- J9U: 987007272469405171
- CANTIC: a11732416
- LNB: 000307490
- CONOR: 59027043
- BLBNB: 000611532
- LIH: LNB:BEjY;=Bg