Bitwa o wyspę Wake
| II wojna światowa, wojna na Pacyfiku | |||
 Dwa patrolowce, nr 32 i 33, osadzone na brzegu Wake podczas desantu 23 grudnia | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium |
środkowy Pacyfik | ||
| Przyczyna |
japońskie roszczenia terytorialne | ||
| Wynik |
zwycięstwo Japonii | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Oceanu Spokojnego  | |||
| 19,29°N 166,60°E/19,290000 166,601000 | |||
Bitwa o wyspę Wake – bitwa mająca miejsce na atolu Wake i jego wodach przybrzeżnych pomiędzy Japonią a Stanami Zjednoczonymi w dniach 8–23 grudnia 1941.
Przebieg bitwy
[edytuj | edytuj kod]
Na wyspie Wake w styczniu 1941 r. rozpoczęto budowę bazy amerykańskiego lotnictwa morskiego. Stacjonowało tu około 520 marynarzy i żołnierzy oraz 70 pracowników linii Pan American World Airways (zatrzymywały się tam łodzie latające tej linii) i 1140 pracowników budowlanych. W chwili ataku było tam 449 żołnierzy i lotników piechoty morskiej (w tym 27 oficerów) oraz 68 marynarzy (w tym 10 oficerów)[1]. Wyspa była broniona przez baterie nadbrzeżne kalibru 127 mm i 76 mm, a na lotnisku stacjonowała eskadra lotnictwa piechoty morskiej VMF-211 z myśliwcami F4F-3 Wildcat[1]. Już 8 grudnia 1941 r. wyspę zaatakowały samoloty japońskie, niemal równocześnie z atakiem na Pearl Harbor[a]. 11 grudnia nadpłynęła 4. Flota wiceadmirała Inoue[2], z atolu Kwajalein[1]. W skład japońskiego zespołu morskiego wchodziły małe krążowniki lekkie „Yūbari”, „Tenryū”, „Tatsuta”, niszczyciele „Yayoi”, „Mutsuki”, „Kisaragi”, „Hayate”, „Oite” i „Asanagi”, dwa patrolowce przebudowane ze starych niszczycieli nr 32 i nr 33 transportujące 450 żołnierzy japońskiej piechoty morskiej, oraz dwa statki transportowe.
Walki o Wake 11 grudnia były bardzo zacięte, w ich wyniku udało się odeprzeć pierwszy japoński atak. Atak rozpoczął się rano od ostrzeliwania wyspy przez japońskie okręty, płynące w szyku torowym[1]. Nie przyniosło ono większych strat, natomiast japońskie okręty same stały się celem ostrzału baterii nadbrzeżnych, które zdołały zatopić niszczyciel „Hayate” i uszkodzić „Yayoi” i „Oite”[1]. Drugi japoński niszczyciel – „Kisaragi” – został zatopiony bombą przez amerykański myśliwiec F4F-3 Wildcat startujący z lotniska na wyspie[3]. Drobne uszkodzenia od ognia karabinów maszynowych myśliwców odniosły też krążowniki „Tenryū” i „Tatsuta”[1]. W efekcie, japoński zespół odstąpił i powrócił na Kwajalein 13 grudnia, nie podejmując próby desantu[1].
21 grudnia zespół japoński powtórnie wypłynął z Kwajalein przeciwko Wake[1]. Tym razem został wzmocniony przez wracający z ataku na Pearl Harbor 2. Dywizjon Lotniskowców w osłonie dwóch krążowników ciężkich 8. Eskadry (typu Tone) i dwóch niszczycieli, oraz cztery krążowniki ciężkie 6. Eskadry (typów Furutaka i Aoba), które wypłynęły 13 grudnia z Truk[4]. Od 21 grudnia pozycje obrońców były bombardowane przez samoloty startujące z lotniskowców „Sōryū” i „Hiryū”[3]. Decydujące uderzenie nastąpiło 23 grudnia 1941 r. Pod osłoną myśliwców Zero flocie desantowej udało się podpłynąć do brzegu Wake. Obrońcy wyposażeni głównie w karabiny powtarzalne i pistolety nie byli w stanie zatrzymać zmasowanego natarcia. Na kilkunastu stanowiskach bojowych nie przeżył ani jeden człowiek. Po godzinie walki, gdy zestrzelony został ostatni amerykański samolot, obrońcy zostali zmuszeni do kapitulacji.
Amerykanie postanowili jednak kontratakować – admirał Husband Kimmel wysłał trzy posiadane lotniskowce na pomoc obrońcom wyspy. Jeden z nich – USS „Saratoga” (dowódca zespołu – wiceadmirał Frank Jack Fletcher) – był w odległości około 420 mil morskich od Wake. Pozostałe lotniskowce tj. USS „Lexington” i USS „Enterprise” były dalej. Operacja została jednak odwołana przez wiceadmirała Williama Pye’a, który do czasu przybycia admirała Chestera Nimitza dowodził Flotą Pacyfiku po zdymisjonowaniu admirała Kimmela[3].
W japońskiej niewoli znalazło się ponad 1600 jeńców. Większość etapami ewakuowano do różnych obozów jenieckich. 7 października 1943 roku w masowej egzekucji Japończycy rozstrzelali na Wake ostatnich 97 jeńców[5].
W dniach 5–6 października 1943 amerykański zespół TF-16 w składzie 6 lotniskowców kadm. Alfreda Montogmery'ego z bombowcami nurkującymi SBD Dauntless na pokładach dokonał rajdu na Wake[6]. Wyspa ta, pozbawiona znaczenia strategicznego dla Amerykanów, została wyzwolona dopiero 4 września 1945.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Data dzienna jest różna dlatego, iż Wake i Pearl Harbor dzieliła linia zmiany daty.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Suliga 2005 ↓.
- ↑ Encyklopedia II wojny światowej nr 14..., s. 248–249.
- ↑ a b c Encyklopedia II wojny światowej nr 14..., s. 249.
- ↑ Eric Lacroix, Linton Wells: Japanese Cruisers of the Pacific War. London: Chatham Publ, 1997, s. 296, 526. ISBN 1-86176-058-2. OCLC 222107331. (ang.).
- ↑ Mark Felton: Rzeź na morzu. Zbrodnie Cesarskiej Marynarki Wojennej Japonii. Zakrzewo: Wydawnictwo Replika, 2009, s. 77–88. ISBN 978-83-7674-001-0.
- ↑ Eric Lacroix, Linton Wells: Japanese Cruisers of the Pacific War. London: Chatham Publ, 1997, s. 531. ISBN 1-86176-058-2. OCLC 222107331. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zbigniew Flisowski: Burza nad Pacyfikiem. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989. ISBN 83-210-0412-1.
- Encyklopedia II wojny światowej nr 14: Upadek Singapuru. Walki na Filipinach – Japońskie sukcesy morskie. Oxford Educational sp. z o.o., 2007. ISBN 978-83-7425-689-6.
- S. W. Suliga. Legkije kriejsiera „Tenryu”, „Tatsuta”, „Yubari” (Легкие крейсера «Тенрю», «Тацута», «Юбари»). „Morskaja Kollekcyja”. Nr 9, 2005. (ros.).