Czernica (powiat karkonoski)

Czernica

wieś
Pałac w Czernicy
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	karkonoski
Gmina	Jeżów Sudecki
Liczba ludności (III 2011)	740
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	58-521
Tablice rejestracyjne	DJE
SIMC	0189753
Położenie na mapie gminy Jeżów Sudecki Czernica
Położenie na mapie Polski Czernica
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Czernica
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego Czernica
50°58′41″N 15°42′54″E

Czernica (niem. Langenau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Jeżów Sudecki, w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich.

Podział administracyjny

W latach 1954–195x wieś należała i była siedzibą władz gromady Czernica, po jej zniesieniu w gromadzie Bystrzyca. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa jeleniogórskiego.

Położenie

Wieś jest malowniczo położona w Górach Kaczawskich w dolinie rzeki Chrośnicki Potok (Lipki), u stóp Chrośnickich Kop (Czernicka Góra).

Nazwa

Jedna z teorii pochodzenia nazwy wywodzi ją od długości miejscowości. Ciągnie się ona wzdłuż drogi na przestrzeni ponad 4 km (stąd jej przedwojenna nazwa: Langenau).

W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Langenow.

Historia

Czernica po raz pierwszy została wzmiankowana w roku 1305, w Księdze Uposażeń Biskupstwa Wrocławskiego, w dokumencie z roku 1399 wymieniony był miejscowy proboszcz. Pierwszy włodarzami wsi był ród von Langenow. W roku 1543 ówcześni właściciele – Schaffgotschowie wybudowali i otoczyli fosą renesansowy dwór, który był następnie kilkukrotnie modernizowany (w roku 1892 kupił go Friedrich von Klitzing i przebudował w jedną z najnowocześniejszych rezydencji na Dolnym Śląską, z centralnym ogrzewaniem i elektrycznością).

W roku 1573 we dworze odbyła się część dysputy teologicznej Matthiasa Flaciusa Illyricusa (ucznia Melanchtona) z miejscowymi pastorami, którzy mieli w niej zwyciężyć.

W czasie wojny trzydziestoletniej dwór bezskutecznie oblegali lisowczycy – mniej szczęścia mieli okoliczni mieszkańcy, których kilkudziesięciu zostało zabitych. Z kolei w roku 1937 wieś stała się znana z powodu rzekomej inwazji UFO – przez kilka miesięcy niezidentyfikowane maszyny latające krążyły nad miejscowością, a jedna miała runąć na ziemię. Do dzisiaj nie wiadomo, czy nie były to próby jakichś niemieckich maszyn.

Pod koniec II wojny światowej w Czernicy ukryto zbiory Muzeum Mozartowskiego i inne śląskie muzykalia, które prawdopodobnie zostały zagarnięte przez wkraczającą na te tereny Armię Czerwoną.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty:

• Kościół św. Michała Archanioła w Czernicy, katolicki parafialny z XIII w., przebudowany w XIV i XVIII w. Wewnątrz drewniany, późnorenesansowy ołtarz z 1605-1615, renesansowa chrzcielnica z XVI/XVII w, w kruchcie, ambona z 1615, empora z 12 obrazami ze scenami ze Starego Testamentu z 1615, późnorenesansowe stalle, chrzcielnica z herbami (od lewej): von Hochberg, von Lest, von Axleben von Magnus, von Stosch. W prezbiterium renesansowe nagrobki rycerskie, m.in.:
• Melchera von Loebena (zm. 1561)
• Magdaleny von Kittlitz (zm. 1588), córki Baltazara II, żony Balthasara Schaffgotscha (ślub 1549)
  • ojcowskie, von: Kittlitz, Promnitz, Knobelsdorff, Lamminger
  • matczyne, von: Loeben, Schaffgotsch, Bischofswerdt, Schwenckfeld.

W kaplicy obok kruchty nagrobki dziecięce z pocz. XVII w. Na południowym murze zewnętrznym barokowe epitafia

• 
  von Hochberg
• 
  von Lest
• 
  Axleben von Magnus
• 
  von Stosch

• cmentarz (nieczynny)
• ogrodzenie z bramą
• zespół pałacowy, z XVI-XIX w.:
  • pałac, pochodzący z XVI w., który po kolejnej przebudowie w drugiej połowie XIX wieku utrzymuje styl neorenesansowy. Będące obecnie własnością prywatną założenie pałacowo-parkowe zostało poddane gruntownej renowacji. Blasku nabrały interesujące wnętrza, w szczególności pochodzące z roku 1563 malowidła ścienne pałacowej kaplicy. Ogrodzony kamiennym murem 5-hektarowy, teraz pielęgnowany park posiada wiele dendrologicznych okazów i stanowi znakomity przykład tego typu zabytków w Kotlinie Jeleniogórskiej. Do roku 1945 pałac znajdował się w rękach rodziny von Klitzing, później przejęło go Okręgowe Przedsiębiorstwo Handlu Opałem, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych, a obecnie jest własnością prywatną.
  • tzw. kaplica z fragmentami polichromii z XVI w.
  • park
• dom nr 4, z XVIII w., przebudowany w XIX w.

inne zabytki:

• kościół ewangelicki (z 1740 r., wieża z 1914 r.), została z niego już tylko wieża z dzwonnicą

• 
  Kościół św. Michała Archanioła w Czernicy
• 
  Wieża dawnego kościoła ewangelickiego.

Zobacz też

• Czernica