Géza Zichy

Géza Zichy
Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1849 ; Sztára (ob. Staré)
Pochodzenie	węgierskie
Data i miejsce śmierci	14 stycznia 1924 ; Budapeszt
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	pianista, kompozytor
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Géza Zichy, hrabia Vasony-Keö^[1] (ur. 22 lipca 1849 w Sztára, zm. 14 stycznia 1924 w Budapeszcie^[1]^[2]) – węgierski pianista grający lewą ręką i kompozytor.

Życiorys

Uczył się gry na fortepianie u Roberta Volkmanna i Ferenca Liszta^[1]^[2]. W wieku 14 lat w wyniku wypadku na polowaniu stracił prawą dłoń, nie porzucił jednak marzeń o muzyce i odtąd grał lewą ręką^[1]^[2]. W latach 1875–1918 był rektorem konserwatorium w Budapeszcie^[1]^[2]. Od 1891 do 1894 roku pełnił również funkcję intendenta opery budapeszteńskiej^[1]. W 1911 roku został przyjęty na członka Węgierskiej Akademii Nauk^[2]. Przyjaźnił się z Ferencem Lisztem^[2], z którym często wspólnie występował^[1]. Dokonał aranżacji na 3 ręce Marsza Rakoczego Liszta^[1].

Był autorem kompozycji fortepianowych na lewą rękę oraz licznych transkrypcji utworów innych kompozytorów^[2]. Skomponował m.in. Koncert fortepianowy (1902), kantatę Dolores (1889), balet Gemma (wyst. Praga 1903)^[1]. Był też autorem oper A vár története (wyst. Budapeszt 1888), Alár (wyst. Budapeszt 1896) i Roland mester (wyst. Budapeszt 1899) oraz trylogii operowej z librettem opartym na życiu Franciszka Rakoczego (Nemo 1905, Rákóczi Ferenc 1909 i Radostó 1912)^[1]. Opublikował autobiografię Aus meinem Leben (3 tomy, 1911–1920)^[1]^[2].

Odznaczenia

Krzyż Kawalerski Orderu Leopolda (1884, Austro-Węgry)^[3]^[4]
Krzyż Wielki Orderu Franciszka Józefa (1901, Austro-Węgry)^[5]
Odznaka Honorowa za Dzieła Sztuki i Umiejętności (1916, Austro-Węgry)^[6]
Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Adolfa Nassauskiego (1881, Luksemburg)^[3]^[7]
Krzyż Komandorski Orderu Lwa Zeryngeńskiego (1883, Badenia)^[3]^[8]
Krzyż Komandorski Orderu Królewskiego Korony (1883, Prusy)^[3]^[9]
Krzyż Komandorski Orderu Danebroga (1887, Dania)^[3]^[10]^[11]
Krzyż Komandorski Orderu Medżydów (1881, Turcja)^[7]
Krzyż Komandorski Orderu Leopolda (1881, Belgia)^[3]^[7]
Krzyż Komandorski Orderu św. Anny (1890, Rosja)^[3]^[12]
Krzyż Komandorski Orderu Krzyża Takowy (1888, Serbia)^[11]
Krzyż Komandorski Orderu Wazów (1888, Szwecja)^[3]^[11]
Krzyż Komandorski Orderu Korony (1889, Włochy)^[3]^[13]
Krzyż Komandorski Orderu Karola III (1889, Hiszpania)^[13]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 4033–4034. ISBN 0-02-865571-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 354. ISBN 978-83-224-0935-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ widoczne na zdjęciu w infoboksie i innych fotografiach
↑ Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 60.
↑ Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 159.
↑ Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 33.
↑ ^a ^b ^c „Budapesti Közlöny”. 1881-06-09, s. 130
↑ Hof- und Staats-Handbuch des Grossherzogthums Baden. Karlsruhe: 1884, s. 164.
↑ „Berliner Musikzeitung”. 18-10-1883, s. 335
↑ Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga: 1900, s. 51.
↑ ^a ^b ^c „Budapesti Közlöny”. 1888-02-01, s. 26
↑ „Budapesti Közlöny”. 1890-01-21, s. 16
↑ ^a ^b „Budapesti Közlöny”. 1889-02-07, s. 33

Linki zewnętrzne

Géza Zichy – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project

[baker-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 4033–4034. ISBN 0-02-865571-0.

[encmuz-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 354. ISBN 978-83-224-0935-0.

[zdj-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ widoczne na zdjęciu w infoboksie i innych fotografiach

[hsh1-4] Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 60.

[hsh2-5] Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 159.

[hsh3-6] Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 33.

[bk1881-7] „Budapesti Közlöny”. 1881-06-09, s. 130

[hshgb-8] Hof- und Staats-Handbuch des Grossherzogthums Baden. Karlsruhe: 1884, s. 164.

[n1883-9] „Berliner Musikzeitung”. 18-10-1883, s. 335

[hsk-10] Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga: 1900, s. 51.

[bk1888-11] „Budapesti Közlöny”. 1888-02-01, s. 26

[bk1890-12] „Budapesti Közlöny”. 1890-01-21, s. 16

[bk1889-13] „Budapesti Közlöny”. 1889-02-07, s. 33

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]