Górale Żywieccy
| Miejsce zamieszkania | |
|---|---|
| Język | |
| Religia | |
| Grupa |
Górale Żywieccy, Żywczaki – góralska grupa etnograficzna ludności polskiej zamieszkująca Beskid Żywiecki, Beskid Mały oraz część Beskidu Śląskiego[1] w historycznych granicach Małopolski (Żywiecczyzna)[2].
Folklor i obrzędowość
[edytuj | edytuj kod]Muzyka i taniec
[edytuj | edytuj kod]Muzyka i śpiew Górali Żywieckich była i jest zróżnicowana ze względu na użycie instrumentów własnego wyrobu i osobowości miejscowych muzyków. Melodie są urwane, przeciągłe, często były nazywane od nazwiska autora: „nuta Majcherkowa”, „Gajdosowa”[3]. Instrumenty obecne w zespołach, np. w grupie Grojcowianie to skrzypce. Popularne tańce w repertuarze to m.in. obyrtki, halne i wirchowe. Dawniej występowały na tym terenie skrzypce żłobione - w 2016 roku, dzięki osobom skupionym w projekcie „Ocalone gęśle” wykonano kilka par skrzypiec w oparciu o model ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Żywcu[4].
Strój odświętny
[edytuj | edytuj kod]
Kobiety
- Bluzka bawełniana lub lniana z kryzą przy szyi i przy rękawach, haftowana
- Gorset aksamitny haftowany ręcznie wzory kwiatowe i krzyżykowany, sznurowany z przodu czerwoną wstążką
- Spódnica wełniana tybetowa w drobny deseń kwiatowy (różyczki i listki), kolory tła: czarny, zielony, czerwony, kremowy, żółty, pomarańczowy, ciemny róż, bordowy
- Fartuch lub zapaska bawełniana haftowana w drobne wzory roślinne i geometryczne.
- Kopyta (skarpety) - kopyce - z sukna i kierpce skórzane
- Czerwone korale
- Czepiec (dla mężatek) bawełniany haftowany w drobne ząbki
- Chustka na głowę i łoktusza wełniana, tybetowa we wzory kwiatowe i tureckie
Mężczyźni
- Koszula biała bawełniana
- Białe portki z sukna wełnianego. Wzdłuż nogawki biegnie czarny szew z rozcięciem bocznym u dołu.
- Kamizelka (tzw. bruclik) bez rękawów koloru czerwieni makowej, szafiru lub czarna z rzędem dziurek i guzików oraz dwoma rzędami ozdobnych „chwościków”
- Kopytka (skarpety) wełniane wykonane ręcznie na drutach. Do tego kierpce (buty) skórzane.
- Trzos (pas) skórzany, wytłaczany i wybijany mosiężnymi guzami, zapinany na trzy lub cztery klamry
- Kłobuk (kapelusz) czarny z czerwonym sznurkiem i czerwonym obszyciem[5]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Roman Marcinek (red.), Encyklopedia Polski, 1996, s.194, ISBN 83-86328-60-6, ISBN 978-83-86328-60-4.
- ↑ Żywiecczyzna – IBR wiki [online], ibrbs.pl [dostęp 2017-04-19] (pol.).
- ↑ Maria Romowicz, Folklor górali żywieckich, t.1, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechiniania Kultury, 1978.
- ↑ Ocalone gęśle - „Szkoła mistrzów budowy instrumentów ludowych” [online], www.grojcowianie.org [dostęp 2016-12-13].
- ↑ Grojcowianie - górale żywieccy [online], www.grojcowianie.org [dostęp 2016-12-04].