Garnizon Toruń
.jpg)
Garnizon Toruń – garnizon w Polsce z siedzibą komendy garnizonu w Toruniu.
Na przestrzeni lat Toruń był dużym i ważnym garnizonem wojskowym. Do dziś zachowały się liczne pomniki świadczące o znaczącej pozycji militarnej miasta, m.in. prawie w całości zachowane fortyfikacje Twierdzy Toruń pochodzące z końca XIX wieku[potrzebny przypis]. W Toruniu powstała pierwsza po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku Oficerska Szkoła Marynarki Wojennej[1].
Garnizon toruński swoim zasięgiem obejmuje kilka powiatów we wschodnio-południowej części województwa kujawsko-pomorskiego (m.in. toruński, aleksandrowski, włocławski, lipnowski) i należy do jednego z największych w tym regionie. Największe miasta na terenie tego garnizonu to Toruń oraz Włocławek. Komenda garnizonu mieści się przy ulicy Sobieskiego (CSAiU) w Toruniu[potrzebny przypis].
Instytucje i jednostki WP
[edytuj | edytuj kod]Toruń
[edytuj | edytuj kod]- 1 Baza Materiałowo-Techniczna – jednostka logistyki stacjonarnej, jedyna o takim charakterze w Siłach Zbrojnych RP[2]
- 12 Wojskowy Oddział Gospodarczy im. gen. dyw. Karola Otto Kniaziewicza[3]
- 6 Samodzielny Oddział Geograficzny im. płk dypl. inż. Tadeusza Zieleniewskiego[4]
- Wojskowa Komenda Transportu[potrzebny przypis]
- 35 Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej[potrzebny przypis]
- 8 Kujawsko-Pomorska Brygada Wojsk Obrony Terytorialnej[potrzebny przypis]
- 81 batalion lekkiej piechoty Toruń[potrzebny przypis]
- Archiwum wojskowe (podlegające Wojskowemu Biuru Historycznemu)[5]
- Wojskowe Centrum Rekrutacji[6]
- Orkiestra wojskowa[7]
- Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej[8]
- Muzeum Artylerii w Toruniu (oddział Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy)[9]
- Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń[10]
- parafia garnizonowa św. Katarzyny[11]
- Wojskowa Straż Pożarna[potrzebny przypis]
- Związek Strzelecki „Strzelec” (JS 1909)[potrzebny przypis]
Włocławek
[edytuj | edytuj kod]- Wojskowe Centrum Rekrutacji[12]
- Wojskowa Pracownia Psychologiczna[potrzebny przypis]
Ciechocinek
[edytuj | edytuj kod]- 22 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo–Rehabilitacyjny SP ZOZ[13]
Poligon
[edytuj | edytuj kod]
W Toruniu znajduje się czynny poligon wojskowy. Zlokalizowany on jest w lewobrzeżnej części miasta oraz na terenie południowym powiatu toruńskiego. Ma prawie 16 km długości i 13 km szerokości[14]. Powstał on w zaborze pruskim[15]. Obecnie jest on używany głównie przez żołnierzy Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia, Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Lądowych oraz wojska NATO[14][15].
Garnizon wojsk Księstwa Warszawskiego
[edytuj | edytuj kod]
Ta sekcja od 2024-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Garnizon wojsk niemieckich
[edytuj | edytuj kod]
Ta sekcja od 2024-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
- 35 Dywizja Cesarstwa Niemieckiego
- Brygada Landsturmu Griepenkerl
- Brygada Landsturmu Normann
- Korpus Landsturmu Thorn
Garnizon Wojska Polskiego II RP
[edytuj | edytuj kod]
Ta sekcja od 2024-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
- Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VIII (1921–1939)
- Dowództwo 4 Dywizji Piechoty (1921–1939)
- Dowództwo Brygady Kawalerii „Toruń” (1929–1934 → przeniesione do Bydgoszczy)
- Dowództwo Pomorskiej Brygady Obrony Narodowej (1937–1939) → Dowództwo Chełmińskiej Brygady ON (1939)
- 63 Toruński pułk piechoty
- 2 Grupa Łączności (1929–1933)
- kadra 8 batalionu telegraficznego
- kompania telegraficzna 4 Dywizji Piechoty (1932–1937) → kompania łączności 4 Dywizji Piechoty (1937–1939)
- Toruńska eskadra wywiadowcza
- 4 pułk lotniczy (1924–1939)
- 8 dywizjon żandarmerii (1921–1939)
- 8 pułk saperów (1921–1929) → 8 batalion saperów (1929–1939)
- Obóz Szkolny Artylerii → Centrum Wyszkolenia Artylerii (1927–1939)
- 8 Grupa Artylerii (1929–1939)
- 8 pułk artylerii ciężkiej (1921–1939)
- pułk manewrowy artylerii (1927–1931) → 31 pułk artylerii lekkiej (1932–1939)
- 8 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (1926–1939)
- dywizjon pomiarów artylerii (1927–1932) → 1 dywizjon pomiarów artylerii (1932–1939)
- 2 dywizjon pomiarów artylerii (1938–1939 → przeniesiony do garnizonu Rembertów)
Obsada personalna komendy miasta
[edytuj | edytuj kod]Obsada personalna komendy miasta w marcu 1939[16][a]:
- komendant miasta – ppłk piech. Karol Matzenauer
- adiutant – kpt. art. Romański Bolesław Marcin
- kierownik referatu mobilizacyjnego – kpt. adm. (piech.) Filar Paweł (*)
- kierownik referatu OPL
- kierownik referatu bezpieczeństwa i dyscypliny – kpt. adm. (piech.) Pysz Jan
- kierownik referatu administracyjno-kwaterunkowego – kpt. adm. (piech.) Filar Paweł (*)
Garnizon Wojska Polskiego po 1945
[edytuj | edytuj kod]- 13 Brygada Artylerii Ciężkiej[potrzebny przypis]
- 44 dywizjon rakiet taktycznych[potrzebny przypis]
- 5 Dywizja Artylerii[potrzebny przypis]
- 6 zapasowy pułk piechoty[potrzebny przypis]
- 71 pułk artylerii ciężkiej[potrzebny przypis]
- 9 dywizjon artyleryjskiego rozpoznania pomiarowego[potrzebny przypis]
Cmentarz garnizonowy
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[17].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ O Stowarzyszeniu. artyleria.csaiu.torun.pl. [dostęp 2024-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ O Bazie. 1bmt.wp.mil.pl, 2009-10-30. [dostęp 2024-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-28)].
- ↑ 12 WOG otrzymał imię patrona gen. dyw. Karola Otto Kniaziewicza. 12wog.wp.mil.pl, 2014-05-15. [dostęp 2024-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-28)].
- ↑ Małgorzata Litwin: Wojskowi geografowie mają patrona. torun.pl, 2016-09-15. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ Kontakt. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ Kontakt. wcrtorun.wp.mil.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ Orkiestra Wojskowa w Toruniu. tos.art.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska SPZOZ w Toruniu (budynek A) ul. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego 1. wspl-torun.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ Muzeum Artylerii w Toruniu. muzeumwl.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ Zwiedzanie. torun.fortyfikacje.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ Duszpasterstwo Wojskowe. garnizonowytorun.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ Kontakt. wcrwloclawek.wp.mil.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ 22 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo - Rehabilitacyjny SP ZOZ w Ciechocinku. 22wszur.pl. [dostęp 2024-01-28].
- ↑ a b Poligon w Toruniu. film.kujawsko-pomorskie.pl. [dostęp 2024-02-12].
- ↑ a b Sylwia Mularczyk: Przyroda toruńskiego poligonu. torun.pl, 2018-01-13. [dostęp 2024-02-12].
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 838.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.