Giro d’Italia
 | |
| Szczegóły wyścigu | |
| Dyscyplina | Kolarstwo szosowe |
|---|---|
| Data powstania | 1909 |
| Liczba edycji | 107 (in 2024) |
| Częstotliwość | co roku (maj) |
| Typ | Wielki Tour |
| Państwo |  Włochy |
| Organizator | RCS MediaGroup |
| Strona internetowa | Oficjalna strona |
| Kategorie | 2.PT (2005-2010) 2.UWT (2011-) |
| Cykl | UCI World Tour |
| Zwycięzcy | |
| Ostatni zwycięzca |  Tadej Pogačar |
| Najwięcej zwycięstw | .svg){kind=small} Alfredo Binda Fausto Coppi.svg){kind=small} Eddy Merckx(5 zwycięstw) |
| Aktualne wyścigi | |
 Giro d’Italia 2024 | |
 | Dokumentacja  |
_pictogram.svg){kind=small}
Giro d’Italia (wym. [ˈdʒiːro diˈtaːlja]) – wieloetapowy wyścig kolarski rozgrywany corocznie od 1909 we Włoszech. Wchodzi w skład grupy trzech tzw. „wielkich tourów”, najważniejszych wyścigów etapowych świata (do grona tego należą także Tour de France i Vuelta a España). Jego organizatorem jest koncern medialny RCS MediaGroup, będący właścicielem La Gazzetta dello Sport – inicjatora rozgrywania całej imprezy.
Pierwsza edycja imprezy odbyła się w 1909 z inicjatywy La Gazzetta dello Sport. Od tego czasu wyścig rozgrywany jest co roku – kolejne edycje nie odbyły się tylko ze względu na konflikty zbrojne w latach 1915–1918 (I wojna światowa) oraz 1941–1945 (II wojna światowa)[1]. Wyścig zwyczajowo organizowany jest w maju, jako pierwszy z trzech „wielkich tourów”[2]. W 1912, jedyny raz w historii, w klasyfikacji końcowej wyścigu nagradzano najlepsze zespoły, a nie indywidualnych zawodników[1].
Wyścig dookoła Włoch rozgrywany jest głównie na terytorium tego państwa, jednak jego trasa prowadzi również poza granicami Włoch – etapy różnych edycji rywalizacji rozpoczynały się w kilkunastu różnych państwach europejskich[3], a nawet w Izraelu, w którym odbywał się początek edycji z 2018[4].
Najbardziej utytułowanymi kolarzami w historii wyścigu są Alfredo Binda, Fausto Coppi oraz Eddy Merckx, którzy triumfowali w klasyfikacji generalnej Giro po pięć razy[5]. Najwięcej zwycięstw etapowych odniósł z kolei Mario Cipollini, który w swojej karierze wygrał 42 etapy tego wyścigu[6].
Początkowy zwycięzca edycji z 2011, Alberto Contador, na skutek złamania przepisów antydopingowych, został pozbawiony triumfu decyzją Sportowego Sądu Arbitrażowego, a 1. pozycję przyznano drugiemu na mecie Michele Scarponiemu. Przypadek dopingu wśród zawodników, którzy ukończyli wyścig na podium klasyfikacji generalnej, miał miejsce również dwa lata wcześniej, gdy zdyskwalifikowani zostali Danilo Di Luca (2. na mecie) i Franco Pellizotti (3.)[1], a miejsca na podium przyznano kolejnym kolarzom[7].
W historii wyścigu miały miejsce cztery wypadki śmiertelne uczestniczących w nim kolarzy[8] – śmierć na skutek doznanych obrażeń odnieśli Orfeo Ponsin (1952), Juan Manuel Santisteban (1976), Emilio Ravasio (1986) oraz Wouter Weylandt (2011)[9].
Zwycięzcy
[edytuj | edytuj kod]Opracowano na podstawie:[7][1][10]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Koszulki i klasyfikacje
[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak w Tour de France, prowadzona jest generalna klasyfikacja. Prowadzący w klasyfikacji głównej jest liderem wyścigu i ma prawo noszenia tzw. Maglia rosa (różowa koszulka) – włoskiej odpowiedniczki maillot jaune. Kolor koszulki wziął się stąd, że La Gazzetta dello Sport, organizator i sponsor Giro, była drukowana na papierze koloru bladoróżowego. Lider klasyfikacji górskiej nosi koszulkę niebieską (Maglia azzurra), lider klasyfikacji punktowej – koszulkę koloru cyklamenowego a prowadzący w klasyfikacji młodzieżowej – podobnie jak w Tour de France białą koszulkę Maglia bianca[11].
Dawniej (w latach 1946-1951) prowadzona była klasyfikacja maglia nero (czarna koszulka), którą przyznawano ostatniemu kolarzowi w klasyfikacji generalnej. Organizatorzy postanowili przywrócić tę klasyfikację w roku 2008, jednak z powodu przepisów narzuconych przez UCI, ograniczających liczbę koszulek specjalnych do czterech, postanowiono „nagradzać” ostatniego kolarza czarnym numerem (numero nero) przypinanym do koszulki[12].
Zwycięzcy pozostałych klasyfikacji
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Giro d'Italia (Ita) - Cat.2.UWT. memoire-du-cyclisme.eu. [dostęp 2021-05-05]. (fr.).
- ↑ Eddy Merckx, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-05-05] (ang.).
- ↑ Les villes étapes du Giro d'Italia. memoire-du-cyclisme.eu. [dostęp 2021-05-05]. (fr.).
- ↑ Francesca Monzone: Giro d'Italia, oggi il via a Gerusalemme: crono a pochi metri dal Santo Sepolcro. ilmessaggero.it, 2018-05-03. [dostęp 2021-05-05]. (wł.).
- ↑ Most wins. procyclingstats.com. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
- ↑ Most stage wins. procyclingstats.com. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
- ↑ a b Top 3 per edition. procyclingstats.com. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
- ↑ Juliet Macur: Belgian Cyclist Dies After Crashing in Giro d’Italia. nytimes.com, 2011-05-10. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
- ↑ Cyclist Wouter Weylandt dies after Giro d'Italia crash. bbc.com, 2011-05-09. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
- ↑ Giro d'Italia. cyclingarchives.com. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
- ↑ Biała koszulka powróciła do Giro w roku 2007, wcześniej istniejąc przez 3 lata (1992-1994) Maglia bianca returns to Giro d’Italia, cyclingnews.com, 4 grudnia 2006
- ↑ Zdobywcami czarnej koszulki byli: Luigi Malabrocca (1946–1947), Aldo Bini (1948), Sante Carollo (1949), Mario Gestri (1950) and Giovanni Pinarello (1951). The maglia nera returns as a number, cyclingnews.com, 23 stycznia 2007
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Giro d’Italia Official site. giroditalia.it. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).