Grunwald (gmina)
gmina wiejska | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
TERC |
2815032 | ||||
Siedziba | |||||
Wójt |
Jan Kacprzyk | ||||
Powierzchnia |
179,84 km² | ||||
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość |
32,0 os./km² | ||||
Nr kierunkowy |
89 | ||||
Tablice rejestracyjne |
NOS | ||||
Adres urzędu: 14-107 Gierzwałd 33
| |||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |||||
53°33′N 20°05′E/53,544722 20,088611 | |||||
Strona internetowa |
Grunwald – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie olsztyńskim.
Siedziba gminy to Gierzwałd.
Według danych z 30 czerwca 2004[2] gminę zamieszkiwało 5698 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku[3] gminę zamieszkiwało 5638 osób.
Najludniejsze miejscowości gminy: Gierzwałd (której powstanie datuje się na XIV wiek) i Zybułtowo. Na terenie gminy znajduje się pole bitwy pod Grunwaldem z 1410.
Honorowe Obywatelstwo Gminy Grunwald nadano m.in. Ogólnopolskiemu Ruchowi Programowo-Metodycznemu Związku Harcerstwa Polskiego „Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich” (2011) oraz jego twórczyni i wieloletniej przewodniczącej hm. Barbarze Bogdańskiej-Pawłowskiej (pierwsze nadanie w historii gminy).
Na terenie gminy funkcjonuje prywatne lądowisko Pałac Pacółtowo.
Hydrografia
[edytuj | edytuj kod]Przez obszar gminy przepływają: Drwęca, Marózka, Grabiczek i Dylewka. Na jej terenie znajdują się także jeziora: Jezioro Tymawskie, Jezioro Lubiańskie, Jezioro Mielno[4].
Struktura powierzchni
[edytuj | edytuj kod]Według danych z roku 2002[5] gmina Grunwald ma obszar 179,84 km², w tym:
- użytki rolne: 72%
- użytki leśne: 18%
Gmina stanowi 10,19% powierzchni powiatu.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Dane z 30 czerwca 2004[2]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 5698 | 100 | 2806 | 49,2 | 2892 | 50,8 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
31,7 | 15,6 | 16,1 |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Grunwald w 2014 roku[1].
Ochrona przyrody
[edytuj | edytuj kod]Rezerwaty przyrody
[edytuj | edytuj kod]Północną część gminy zajmuje Rezerwat przyrody Rzeka Drwęca chroniący całą długość Drwęcy[4].
Obszary NATURA 2000
[edytuj | edytuj kod]Na terenie gminy zlokalizowane są częściowo obszary Natura 2000[4]:
- część północno-zachodnia Dolina Drwęcy (PLH280001) SOO
- część południowo-wschodnia Ostoja Dylewskie Wzgórza (PLH280043) SOO.
Obszary Chronionego Krajobrazu
[edytuj | edytuj kod]Na terenie gminy znajdują się w poszczególnych rejonach[4]:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Górnej Drwęcy – część zachodnia i centralna
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Mielno – część południowo-zachodnia
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wgórz Dylewskich – część wschodnia.
Pomniki przyrody
[edytuj | edytuj kod]Na terenie gminy znajdują się 4 pomniki przyrody ożywionej i 4 nieożywionej[6].
Zabytki i atrakcje
[edytuj | edytuj kod]Zabytki na terenie gminy[7]:
- ruina kaplicy, pomnik na Polach Grunwaldzkich,
- kościół filialny pw. Najświętszej Maryi Panny z XIV wieku, cmentarz, ruiny pałacu i park z przełomu XVII/XVIII w Dylewie,
- kapliczka przydrożna z końca XIX w. we Frygnowie
- zespół kościoła metodystów (kościół i cmentarz z XVIII w.) w Gierzwałdzie,
- zespół dworsko-folwarczny obejmujący: dwór z połowy XIX w., stajnię, stolarnię, trzy obory, kurnik, gorzelnię, lodownię, dom i park w Grunwaldzie,
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. św. Piotra i Pawła z lat 1870–1900 w Kiersztanówku
- cmentarz ewangelicki i wojenny z I wojny światowej w Mielnie,
- pałac z XVIII w. i ruiny kościoła z XIV w. w Pacółtowie,
- zespół kościoła ewangelickiego obecnie rzymskokatolickiego parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z roku 1727, dzwonnica z 1707 roku, kostnica z początku XIX w. w Rychnowie,
- pałac klasztorny wraz z parkiem w Rychnowie,
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafii pw. Św. Trójcy z 1681 roku w Stębarku,
- zespół dworski, obejmujący: dwór i pak z końca XIX w. oraz cmentarz rodowy w Stębarku,
- pałac z połowy XIX w. w Tymawie,
- rządcówka z 1900 roku i spichrz folwarczny z XVIII w. w Zybułtowie,
- dwór z końca XIX w. w Gierzwałdzie.
Sołectwa
[edytuj | edytuj kod]Domkowo, Dylewo, Frygnowo, Gierzwałd, Glądy, Góry Lubiańskie, Grunwald, Kiersztanowo, Kiersztanówko, Kitnowo, Łodwigowo, Marcinkowo, Mielno, Pacółtowo, Rychnowo, Rychnowska Wola, Stębark, Szczepankowo, Zapieka, Zybułtowo.
Pozostałe miejscowości
[edytuj | edytuj kod]Dąbrowo, Dylewko, Grabiczki, Grunwald (osada), Jędrychowo, Kalwa, Korsztyn, Lipowa Góra, Lubian, Lubianek, Łącko, Omin, Pacółtówko, Rzepki, Tymawa, Ulnowo, Wróble.
Sąsiednie gminy
[edytuj | edytuj kod]Dąbrówno, Kozłowo, Olsztynek, Ostróda
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Gmina Grunwald w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ a b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
- ↑ a b c d Geoserwis GDOŚ. [dostęp 2013-09-25].
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Wykaz pomników przyrody w województwie warmińsko-mazurskim, RDOŚ Olsztyn. [dostęp 2013-09-26].
- ↑ Wykaz zabytków w województwie warmińsko-mazurskim. [dostęp 2021-05-23].