HARKing
HARKing (od ang. hypothesizing after results are known, tworzenie hipotez po poznaniu wyników) – błąd metodologiczny we wnioskowaniu statystycznym, polegający na przedstawianiu istotnych statystycznie wyników niezaplanowanych porównań jako trafnie przewidziane a priori hipotezy badawcze. Pojęcie zaproponował Kerr w 1998 r.[1]
Poprawnym postępowaniem metodologicznym jest zaznaczenie eksploracyjnego charakteru odpowiednich testów, co sygnalizuje czytelnikom, że uzyskane wyniki zostały wykryte przypadkiem, i wymagają konfirmacji. HARKing powoduje zawyżenie częstości błędu pierwszego rodzaju (wyników fałszywie pozytywnych) w literaturze, i zaburza takie miary jakości nauki jak wartość predykcyjna dodatnia. Może być traktowany jako rodzaj P-hackingu – nierzetelnego wnioskowania statystycznego.
Metodą zapobiegania takim błędom jest m.in. prerejestracja planu badania, replikacja badań i respektowanie wartości analiz pilotażowych i eksploracyjnych na równi z badaniami konfirmacyjnymi w ocenie pracy naukowej[2][3][4][5].
Badania ankietowe i przeglądowe wskazują, że błędy tego typu są często popełniane[6]. W polskim badaniu sondażowym wśród studentów psychologii, Zdybek, Walczak i Zdybek stwierdzili, że większość respondentów nie dostrzegała niczego złego w tego rodzaju postępowaniu[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Norbert L. Kerr, HARKing: Hypothesizing After the Results are Known, „Personality and Social Psychology Review”, 2 (3), 2016, s. 196–217, DOI: 10.1207/s15327957pspr0203_4 [dostęp 2017-02-07] (ang.).
- ↑ Jerzy Marian Brzeziński, Czy warto (trzeba) dyskutować o różnych aspektach uprawiania psychologii w Polsce?, „Roczniki Psychologiczne”, 17 (3), 2014, ISSN 1507-7888 [dostęp 2017-02-07] (pol.).
- ↑ Andrew Gelman, Preregistration of Studies and Mock Reports, „Political Analysis”, 21 (1), 2013, s. 40–41, DOI: 10.1093/pan/mps032, ISSN 1047-1987 [dostęp 2017-02-07].
- ↑ Joseph E. Gonzales, Corbin A. Cunningham, The promise of pre-registration in psychological research [online], apa.org [dostęp 2017-02-07] (ang.).
- ↑ Brian A. Nosek, Daniël Lakens, Registered Reports, „Social Psychology”, 45 (3), 2014, s. 137–141, DOI: 10.1027/1864-9335/a000192, ISSN 2151-2590 [dostęp 2017-02-07] (ang.).
- ↑ Megan L. Head i inni, The Extent and Consequences of P-Hacking in Science, „PLoS Biology”, 13 (3), 2015, DOI: 10.1371/journal.pbio.1002106, ISSN 1544-9173, PMID: 25768323, PMCID: PMC4359000 [dostęp 2017-02-07].
- ↑ Przemysław Zdybek, Radosław Walczak, Marta Zdybek, Historia zwykłego oszustwa. Nieuczciwość akademicka widziana oczami studentów psychologii, „Psychologia Społeczna”, tom 7 3 (22), www.spoleczna.psychologia.pl, 2012, s. 234–244, ISSN 1896-1800 [dostęp 2017-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-08].