Indeterminizm
Indeterminizm (łac. in – nie + determinare – określać) – zaprzeczenie determinizmu; koncepcja filozoficzna na gruncie przyrodniczym zakładająca, że związek między przyczyną a skutkiem w przyrodzie nie jest ścisły – dopuszcza istnienie przypadku i neguje możliwość przewidywania zjawisk późniejszych na podstawie wcześniejszych, ponieważ te same przyczyny niekoniecznie mają prowadzić do tych samych skutków[1][2].
Występuje w formach[3]:
- skrajnych, radykalnych – negacja istnienia jakichkolwiek uwarunkowań;
- umiarkowanych – negacja tylko pewnego typu uwarunkowań lub twierdzenie, że ta sama przyczyna niekoniecznie musi zawsze powodować ten sam skutek[2].
Na gruncie religijnym zaprzeczeniem istnienia determinacji ludzkiego losu jest wolna wola, natomiast doktryną postulującą zdeterminowanie ludzkiego losu przez siłę wyższą (los, Boga, własność ludzką) jest fatalizm.
W socjologii możemy mówić o indeterminizmie technicznym. Jest to przekonanie, że świat duchowy jest oddzielony od rzeczywistości materialnej[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Anna Lemańska, Determinizm, [w:] http://www.kul.pl/files/57/encyklopedia/lemanska_determinizm.pdf
- ↑ a b Wincenty Okoń: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2001, s. 135-136. ISBN 83-88149-41-5.
- ↑ indeterminizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-10].
- ↑ Eric Maigret, Socjologia komunikacji i mediów, 2012, s. 153.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
Determinism and indeterminism (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-10].