Izba Śląska

Izba Śląska
	Oddział Miejskiego Domu Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach
	; Izba Śląska (widok od strony południowej)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	plac Pod Lipami 3-3a; 40-476 Katowice
Zakres zbiorów	etnografia
	Położenie na mapie Polski Izba Śląska
	Położenie na mapie województwa śląskiego Izba Śląska
	Położenie na mapie Katowic Izba Śląska
	50°13′20,6396″N 19°04′02,8913″E/50,222400 19,067470
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Izba Śląska (zwana również Gawlikówką) − muzeum w Katowicach w dzielnicy Giszowiec na placu Pod Lipami 3-3a, prezentujące eksponaty związane z kulturą i sztuką Górnego Śląska oraz obrazy i pamiątki po malarzu Ewaldzie Gawliku. Siedziba ta jest filią Miejskiego Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach.

Budynek został zaprojektowany przez Jerzego i Emila Zillmannów i wybudowany na początku XX wieku. Składa się z dwóch obiektów połączonych razem ze sobą. Początkowo mieściła się w nim stajnia, pomieszczenia dla woźniców i wozownia. W 1986 roku kopalnia Staszic przekazała budynek emerytowanym pracownikom, którzy urządzili w nim klub. Został on wyremontowany i odnowiony. W trakcie remontu starano się nadać wnętrzom tradycyjny śląski charakter.

Pierwszą inicjatywą kulturalną była opieka nad malarstwem regionalnym Ewalda Gawlika^[1]. Otrzymał w budynku trzy pomieszczenia na piętrze^[2]. Wstawił tam swój tapczan, akwarium, klatkę z ptaszkiem, czarną szafę i komodę zdobioną własnoręcznymi malunkami^[3]. Wystawę prac malarskich Gawlika poświęconych regionowi i jego kulturze powoli uzupełniano o tradycyjne zabytkowe meble i sprzęty codziennego użytku zebrane głównie przez pracowników kopalni i mieszkańców osiedla. Izba Śląska z Domu Seniora została przekształcona w filię Miejskiego Domu Kultury Szopienice-Giszowiec i mieści się w niej muzeum w którym zgromadzono eksponaty związane z historią osiedla i regionu, wiele pamiątek osobistych, wyposażenie pracowni i galeria obrazów Ewalda Gawlika.

Oprócz wystawy stałej malarstwa i zabytkowych sprzętów organizowane są tu również zajęcia stałe.

Zajęcia stałe w Izbie Śląskiej^[4]:

Związek Górnośląski o/Giszowiec
Klub Seniora ZZ „Przeróbka”
Klub Emerytów i Rencistów NSZZ „Solidarność” KWK „Staszic”
Klub Seniora KWK „Staszic”
Klub Seniora ZZG KWK „Staszic”
Klub Giszowianek (Seniorki)

Wcześniej gdy w Gawlikówce gospodarzyli jeszcze emerytowani pracownicy kopalni organizowano w niej lekcje muzealne przeznaczone głównie dla młodzieży szkolnej^[2]:

spotkania z etnografem: życie codzienne, zwyczaje i obrzędy na Górnym Śląsku;
zwiedzanie Giszowca;
zajęcia praktyczne − kiszenie kapusty, malowanie pisanek, pieczenie chleba i kołocza, wyrób masła, smalcu i żurku.

Wyposażenie salonu
Wyposażenie kuchni
Porcelana sygnowana „Giesche”
Tablica upamiętniająca Ewalda Gawlika

Przypisy

↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 78.
↑ ^a ^b Aldona Minorczyk-Cichy: „Gawlikówka” nie ta sama. katowice.naszemiasto.pl. [dostęp 2020-11-20]. (pol.).
↑ Małgorzata Szejnert: Czarny ogród. Wyd. pierwsze. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2007, s. 402. ISBN 978-83-240-0896-4.
↑ „Przewodnik po Osiedlu Giszowiec w Katowicach”. 1, s. 13, 1 grudnia 2008. PDM (Przewodniki Dla Mieszkańców).

Bibliografia

LeszekL. Jabłoński LeszekL., Na trasie Balkan Ekspresu − Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic, Katowice: CRUX, 2003, s. 15, ISBN 83-918152-3-4 .
JoannaJ. Tofilska JoannaJ., Giszowiec. Monografia historyczna, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2016, s. 160-162, ISBN 978-83-64356-19-3 .

[1] Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 78.

[Gawlik-2] Aldona Minorczyk-Cichy: „Gawlikówka” nie ta sama. katowice.naszemiasto.pl. [dostęp 2020-11-20]. (pol.).

[3] Małgorzata Szejnert: Czarny ogród. Wyd. pierwsze. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2007, s. 402. ISBN 978-83-240-0896-4.

[4] „Przewodnik po Osiedlu Giszowiec w Katowicach”. 1, s. 13, 1 grudnia 2008. PDM (Przewodniki Dla Mieszkańców).

[1]

[2]

[3]

[4]

Muzea wojewódzkie	Muzeum Śląskie (działy: Centrum Scenografii Polskiej)
Muzea miejskie	Muzeum Historii Katowic Dział Teatralno-Filmowy Dział Etnologii Miasta Kościół św. Michała Archanioła i lapidarium Izba Śląska
Muzea kościelne	Muzeum Archidiecezjalne Muzeum Misyjne OO. Franciszkanów
Muzea uniwersyteckie	Muzeum Organów Śląskich
Pozostałe muzea	Galeria Szyb Wilson Harcerskie Muzeum Etnograficzne Izba Muzealna Polskiego Radia Izba Tradycji Hutniczych HMN Szopienice S.A. Muzeum – Izba Pamięci Kopalni Wujek Muzeum Historii Gitary Muzeum Historii Komputerów i Informatyki Muzeum Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego Old Timers Garage (Muzeum motoryzacji) Walcownia w Szopienicach – Muzeum Hutnictwa Cynku
Nieistniejące muzea	Muzeum-Areszt IPN Muzeum Hansa Klossa Dział Grafiki im. Pawła Stellera Muzeum Historii Katowic
Inne	nieistniejący gmach Muzeum Śląskiego (pl. B. Chrobrego)

Pl. Pod Lipami	dom nadleśniczego gospoda konsum stajnia (obecnie Izba Śląska) szkoła katolicka urząd obszaru dworskiego (nieistniejący)
Pozostałe	dom mieszkalny nauczyciela kantyna kolonia amerykańska osiedle Neubau pralnia i łaźnia szkoła ewangelicka wieża ciśnień willa dyrektora kopalni „Giesche”