Kalkstein
Kalkstein, Kalkstein-Stoliński, Kalkstein-Osłowski – rodzimy ród pruski, który się wywodzi się z miejscowości Wapnik (Kalkstein) od której ród ma nazwisko Kalkstein[1][2], 20 kwietnia 1285 roku biskup warmiński Henryk Fleming nadaje braciom Janowi i Krystianowi ochrzczonym Prusom prawa własności w miejscowości, bracia dali początek rodowi Kalkstein[1][3][4], Krystian występuje też w innym dokumencie z dnia 1 lipca 1284 dotyczącego prusaka Trumpe jako świadek i występuje tam jako Krystian z Kalkstein[3][4][5]. Kalksteinowie byli właścicielami miejscowości do 1582 roku, kiedy to Kalkstein stał się własnością bratanków Stanisława Hozjusza[6]. Na początku XV wieku Krzysztof Kalkstein otrzymuje lenność w Wogau koło Iławy Pruskiej. W 1450 roku Jan z Kalksteinów otrzymuje 11 włók ziemi w Świeciu koło Brodnicy na prawie Magdeburskim. W 1459 roku Jan Kalkstein otrzymał przywilej na Łunawy koło Stolna. W XV wieku w Stolnie na terenie ziemi Chełmińskiej pojawiają się Kalksteinowie którzy później od miejscowości przyjmują drugą część nazwiska Kalkstein Stolińscy. U schyłku XIX wieku część Kalksteinów nie związanych z linią Kalkstein Stolińskich ze Stolna zaczęło używać też formy „Stoliński” nawiązując do pułkownika Krystiana Kalksteina który żył w XVII wieku, który to podczas pobytu w Polsce przybrał sobie drugą część nazwiska'' Kalkstein Stoliński'' od bardzo odległych krewnych Kalkstein Stolińskich ze Stolna[7]. W XVI wieku są odnotowani Kalksteinowie w Osłowie koło Świecia, którzy dali początek linii Kalkstein Osłowskim. W XVIII wieku Kalksteinowie są w Pluskowęsach, mający kaplicę w Chełmży[4][5][8][9][10][11][12][13].
Znane osoby
[edytuj | edytuj kod]- Albrecht Kalkstein (Kalckstein) (1592-1667) – szlachcic pruski, generał, ojciec Krystiana
- Krzysztof Kalkstein – otrzymał od zakonu krzyżackiego na początku XV wieku lenność w Wogau blisko Iławy Pruskiej (Bagrationowsk)[14]
- Jan Kalkstein – otrzymał w 1459 roku przywilej na Łunawy, w okolicy Stolna[14]
- Krystian Kalkstein (1630-1672) – pułkownik polskich wojsk koronnych, jeden z przywódców opozycji antyelektorskiej w Prusach Książęcych
- Teodor Kalkstein (1850-1905) – ekonomista, polski działacz społeczny
- Michał Kalkstein – sędzia Malborski
- Wincenty Kalkstein – działacz gospodarczy
- Ludwik Kalkstein (1920-1994) – literat, żołnierz konspiracji, agent Gestapo w Armii Krajowej
- Melchior Kalkstein Stoliński – sędzia ziemski Człuchowski, poseł na sejm elekcyjny 1648
- Jerzy Kalkstein Stoliński – walczył pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza[15] między innymi pod Chocimiem[16]
- Antoni Kalkstein Stoliński – poseł na sejm 1730[15]
- Mikołaj Kalkstein Stoliński – porucznik wojsk polskich, zginął pod Cecorą w 1620 roku[15]
- Melchior Kalkstein Stoliński (ok. 1691–1762) – chorąży Chełmiński, podkomorzy Chełmiński, poseł na sejmy[17]
- Andrzej Kalkstein Osłowski – pisarz grodzki pomorski
- Mikołaj Kalkstein Stoliński – burgrabia Chełmiński
- Jan Kazimierz Kalkstein – wicewojewoda malborski, poseł na sejmy
- Bartłomiej Kalkstein Stoliński – poborca powiatu Człuchowskiego
- Jan Kalkstein – w 1450 roku otrzymał 11 łanów ziemi od wielkiego mistrza krzyżackiego Ludwiga von Erlichshausen w Świeciu koło Brodnicy na prawie Magdeburskim[18]
Inne
[edytuj | edytuj kod]- Bank Kredytowy Donimirski-Kalkstein-Łyskowski i Spółka w Toruniu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b TYGODNIK DO RZECZY, NR 41/447, 11-17 października 2021, s. 62–64.
- ↑ O LUDNOŚCI POLSKIEJ W PRUSIECH NIEGDYŚ KRZYŻACKICH, 1882 Wojciech Kętrzyński, str.142
- ↑ a b Dom Warmiński, Lokacje wsi warmińskich [online], Dom Warmiński [dostęp 2021-02-01] (pol.).
- ↑ a b c CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2021-02-03].
- ↑ a b Biskupstwo warmińskie, jego założenie i rozwój na ziemi pruskiej z uwzględnieniem dziejów, ludności i stósunków jeograficznych ziem dawniéj krzyżackich. T. 2 - Warmińsko-Mazurska Biblioteka Cyfrowa [online], wmbc.olsztyn.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ Zwiedzając Warmię – Wapnik – Informacja Turystyczna w Mrągowie [online], www.it.mragowo.pl [dostęp 2021-12-13].
- ↑ TYGODNIK DO RZECZY NR 41/447 11-17 października 2021, s. 62–64.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XI – wynik wyszukiwania – DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2021-02-01].
- ↑ Złota księga szlachty polskiej. R.2 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2021-02-01] (pol.).
- ↑ Wapnik – Kościół św. Anny i św. Andrzeja Apostoła. Atrakcje turystyczne Wapnika. Ciekawe miejsca Wapnika [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2021-02-01].
- ↑ Kasper Niesiecki, Herbarz polski Kaspra Niesieckiego t.5, 1840.
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2021-02-12].
- ↑ Herbarz Polski Adama Bonieckiego tom IX str.168.
- ↑ a b Złota księga szlachty polskiej. R.2 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2021-01-31] (pol.).
- ↑ a b c Kasper Niesiecki, Herbarz polski Kaspra Niesieckiego t.8, 1841.
- ↑ Testamenty szlachty Prus Królewskich z XVII wieku, wyd. Jacek Kowalkowski i Wiesław Nowosad, Warszawa 2013, s. 116.
- ↑ Polski słownik biograficzny, t.44, str.73-75.
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2023-11-23].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Teodor Żychliński: Złota księga szlachty polskiej. Poznań 1879–1908, Bd. 2, S. 104ff