Koczkodan górski

Koczkodan górski
	Allochrocebus lhoesti
	(P.L. Sclater, 1899)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Infrarząd	małpokształtne
Parvordo	małpy wąskonose
Nadrodzina	koczkodanowce
Rodzina	koczkodanowate
Podrodzina	koczkodany
Plemię	Cercopithecini
Rodzaj	Allochrocebus
Gatunek	koczkodan górski
Synonimy
	Cercopithecus l’hoesti P.L. Sclater, 1899; Cercopithecus thomasi Matschie, 1905; Cercopithecus thomasi rutschuricus Lorenz, 1915;
	Cercopithecus l’hoesti P.L. Sclater, 1899; Cercopithecus thomasi Matschie, 1905; Cercopithecus thomasi rutschuricus Lorenz, 1915;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Koczkodan górski^[5] (Allochrocebus lhoesti) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1899 roku angielski zoolog Philip Lutley Sclater nadając mu nazwę Cercopithecus l’hoesti^[1]. Miejsce typowe według oryginalnego opisu „Kongo” (ang. Congo)^[1], ograniczone w 1907 roku przez Reginalda Innesa Pococka do rejonu rzeki Tschepo, w pobliżu Kisangani, Demokratyczna Republika Konga^[6]^[7]^[8]. Holotyp to dorosła samica (sygnatura BMNH Mammals 1908.5.7.4) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie^[9], która żyła w menażerii Londyńskiego Towarzystwa Zoologicznego od lipca 1898 do marca 1902^[6], otrzymana w zamian za inny okaz z Zoo w Antwerpii^[1].

A. ihoesti jest sympatryczny z Cercopithecus hamlyni i C. mitis w miejscach w których nachodzą na siebie ich zasięgi występowania^[7].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[7].

Etymologia

Allochrocebus: gr. αλλοχρως allokhrōs, αλλοχρωτος allokhrōtos „obco wyglądający”, od αλλος allos „inny”, χρως khrōs „skóra i ciało, cera, karnacja”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”^[10].
ihoesti: Francois L’Hoest (1839–1904), dyrektor Zoo w Antwerpii w latach 1888–1904^[11].

Zasięg występowania

Koczkodan górski występuje we wschodniej Demokratycznej Republice Konga (od rzeki Lualaba na wschód do Lasu Równikowego Ituri, z dodatkową populacją na południe od dolnego biegu rzeki Lindi), w południowo-zachodniej Ugandzie, Rwandzie i północnym Burundi^[7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) samic 45–55 cm, samców 54–70 cm, długość ogona samic 46–67 cm, samców 50–76 cm; masa ciała samic 3–4,5 kg, samców 6–10 kg^[12]^[13].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (ang. vulnerable ‘narażony’)^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d P.L. Sclater. Reports on the Additions to the Society’s Menagerie in June, July, August, September, and October 1898. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1898, s. 586, 1898. (ang.).
↑ P. Matschie. Einige anscheinend neue Meerkatzen. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1905, s. 262, 1905. (niem.).
↑ L. Lorenz. Vier neue Affen aus Kamerun und aus dem Kongo-Urwald. „Anzeiger”. 52, s. 172, 1915. (niem.).
↑ ^a ^b T.T. Ukizintambara T.T., W. Olupot & J.W.O.& J. Hart W. Olupot & J.W.O.& J., Allochrocebus lhoesti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-03] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 45. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b R.I. Pocock. A monographic revision of monkeys of the genus Cercopithecus. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1907 (3), s. 714, 1907. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 234. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Allochrocebus lhoesti (W. L. Sclater, 1899). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-22]. (ang.).
↑ 1908.5.7.4. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-09-22]. (ang.).
↑ D.G. Elliot: A review of the primates. Cz. 2: Anthropoidea: Aotus to Lasiopyga. New York: American Museum of Natural History, 1913, s. 296, seria: Monograph series (American Museum of Natural History), cz. 1. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 242. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 675. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 152. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Sclater-1] P.L. Sclater. Reports on the Additions to the Society’s Menagerie in June, July, August, September, and October 1898. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1898, s. 586, 1898. (ang.).

[Matschie-2] P. Matschie. Einige anscheinend neue Meerkatzen. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1905, s. 262, 1905. (niem.).

[Lorenz-3] L. Lorenz. Vier neue Affen aus Kamerun und aus dem Kongo-Urwald. „Anzeiger”. 52, s. 172, 1915. (niem.).

[iucn-4] T.T. Ukizintambara T.T., W. Olupot & J.W.O.& J. Hart W. Olupot & J.W.O.& J., Allochrocebus lhoesti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-03] (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 45. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[poc-6] R.I. Pocock. A monographic revision of monkeys of the genus Cercopithecus. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1907 (3), s. 714, 1907. (ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 234. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Allochrocebus lhoesti (W. L. Sclater, 1899). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-22]. (ang.).

[nhm-9] 1908.5.7.4. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-09-22]. (ang.).

[Elliot-10] D.G. Elliot: A review of the primates. Cz. 2: Anthropoidea: Aotus to Lasiopyga. New York: American Museum of Natural History, 1913, s. 296, seria: Monograph series (American Museum of Natural History), cz. 1. (ang.).

[Beolens&inni-11] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 242. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[Zinner&inni-12] D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 675. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[amw-13] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 152. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]