Kolekcja prywatna

Daniel Chodowiecki, Miłośnik obrazów, 1781

Kolekcja prywatna – zbiór dóbr kultury, zwłaszcza dzieł sztuki utworzony przy pomocy prywatnych, a nie publicznych środków finansowych.

Historia

Prywatne kolekcjonowanie sztuki jest zjawiskiem, które powstało w okresie renesansu i trwa do dziś. Ród Medyceuszy może być uważany za jeden z pierwszych przykładów tego zjawiska; jego członkowie gromadzili nie tylko dzieła sztuki, ale też byli mecenasami sztuki zapewniając pomoc artystom. Za ich przykładem poszli inni, budując pałace i wille przeznaczone specjalnie do przechowywania dzieł sztuki. Wraz z nastaniem współczesnej Europy, kolekcjonowanie sztuki zaczęło dotyczyć nie tylko władców i arystokratów, ale także przedstawicieli biznesu i przemysłu.

Najwięksi prywatni kolekcjonerzy dzieł sztuki na świecie

Do największych obecnie prywatnych kolekcjonerów, których zbiory posiadają wartość przynajmniej 1 miliarda dolarów, należą (według czasopisma Forbes):

Philip Niarchos

Vincent van Gogh, Autoportret z zabandażowanym uchem, 1888, Collection Niarchos

Philip Niarchos, syn greckiego magnata okrętowego Stavrosa Niarchosa, jest w posiadaniu największej prywatnej kolekcji sztuki na świecie (Stavros Niarchos Collection, której wartość szacowana jest na 2 miliardy dolarów. Do znanych dzieł w ramach tej kolekcji należą: Autoportret z zabandażowanym uchem Vincenta van Gogha i autoportret Pabla Picassa Yo, Picasso. Philip Niarchos wchodzi w skład rady Museum of Modern Art.

François Pinault

Wartość kolekcji francuskiego biznesmena, François Pinaulta (do którego należy też dom aukcyjny Christie's), jest szacowana na 1,4 miliarda dolarów i obejmuje ponad 2000 dzieł ponad 80 artystów, w tym Pabla Picassa, Pieta Mondriana, Jeffa Koonsa, czy urodzonego w Szwajcarii Ursa Fischera.

Eli Broad

Wartość kolekcji amerykańskiego biznesmena Eli Broada jest szacowana na 1 miliard dolarów. Kolekcja obejmuje ok. 2000 dzieł ponad 200 artystów, w tym: Roberta Rauschenberga, Donalda Judda, Andy Warhola i Jeffa Koonsa.

David Geffen

Wartość zbiorów potentata z Hollywood, Davida Geffena, jest szacowana na 1 miliard dolarów. Właściciel kolekcji uchodzi za przenikliwego kupca i sprzedawcę dzieł sztuki. W 2006, przed gwałtownym spadkiem cen, sprzedał podobno 4 obrazy za 420 milionów dolarów, w tym False Start Jaspera Johnsa dla Citadel Kennetha Griffina za 80 milionów oraz Police Gazette i Woman III Willema de Kooninga dla SAC Capital Steve’a Cohena za odpowiednio: 63,5 miliona i 137 milionów.

Ronald Lauder

Gustav Klimt, Portret Adele Bloch-Bauer I (1907). Najdroższy obraz kolekcji Ronalda Laudera, eksponowany od lipca 2006 w Neue Galerie New York

Wartość kolekcji Ronalda Laudera, syna założycielki koncernu kosmetycznego Estée Lauder Inc, Estée Lauder szacowana jest na 1 miliard dolarów. W jej skład wchodzi podobno 4000 eksponatów, w tym kolekcja zbroi średniowiecznej i europejskiej. Lauder swoje pierwsze dzieło sztuki, Autoportret Egona Schiele, kupił za 10000 dolarów, podarowanych mu z okazji jego bar micwy. Według doniesień zapłacił 135 milionów dolarów za obraz Portret Adele Block-Bauer Gustava Klimta, co sprawiło, iż obraz ten był wówczas najdroższym obrazem świata, sprzedanym w historii. Lauder jest honorowym przewodniczącym Museum of Modern Art, wystawia niektóre pozycje ze swej kolekcji w Neue Galerie New York, którą otworzył w listopadzie 2001.

Najwięksi prywatni kolekcjonerzy dzieł sztuki w Polsce

Kolekcjonowanie [w Polsce] stanowi połączenie pasji z chęcią ulokowania kapitału; jest to także gromadzenie wiedzy na dany temat, śledzenie wystaw, zbieranie publikacji, tworzenie katalogu własnej kolekcji, wystawianie i reprodukowanie posiadanych dzieł. Kolekcje prywatne są raczej skrywane przed szerszą widownią, a kolekcjonerzy również rzadko mówią o tym, co posiadają. Uwarunkowane jest to względami bezpieczeństwa – w Polsce, w odróżnieniu od krajów zachodnich, upublicznianie zbiorów może doprowadzić do kradzieży unikatowych obiektów. Znane osoby, decydujące się na sprzedaż jakiegoś dzieła, najczęściej ukrywają swoje nazwiska.

Wojciech Fibak

Wojciech Fibak budowanie swoich zbiorów rozpoczął od kolekcjonowania grafiki zachodnioeuropejskiej z przełomu XIX i XX wieku. Później zainteresował się polskim malarstwem XIX w. Z czasem do jego kolekcji zaczęły trafiać obrazy z przełomu wieków i okresu międzywojennego. Obok Olgi Boznańskiej pojawiły się w niej obrazy m.in. Tadeusza Makowskiego, Zygmunta Menkesa, Eugeniusza Zaka, Mojżesza Kislinga. Powstał wówczas największy zbiór obrazów polskich malarzy z kręgu École de Paris. Fibak wydawał publikacje na temat artystów, których obrazy miał w swojej kolekcji. Dzięki odpowiedniej promocji jego kolekcja stała się wzorem polskiego kolekcjonerstwa.

Wojciech Fibak założył w 2001 Galerię Fibak i prowadzi ją nieustannie do dziś. Jej siedziba znajduje się w XVIII-wiecznej oficynie Pałacu Czapskich (obecnie gmach ASP), przy Krakowskim Przedmieściu 5.

Krzysztof Musiał

Krzysztof Musiał jest jednym z największych kolekcjonerów sztuki polskiej. Kolekcjonuje polską sztukę od drugiej połowy XIX wieku do współczesności. W jego kolekcji znajduje się obecnie ponad 450 obrazów, około 50 rzeźb oraz około 250 prac na papierze. Sztukę kupuje na aukcjach w Polsce i na świecie, jak również w galeriach oraz na targach sztuki. Często nabywa dzieła w prywatnych pracowniach artystów.

Grażyna Kulczyk

Grażyna Kulczyk kolekcjonerstwem zaczęła zajmować się w latach 80., kupując klasyków polskiego malarstwa: Malczewskiego, Nowosielskiego, Kantora. Początkowo traktowała zakupione dzieła sztuki jako lokatę kapitału. Kolekcja Grażyny Kulczyk została po raz pierwszy otwarta w 2007 w galeriach Starego Browaru w Poznaniu. Kolekcja, na którą składają się prace największych artystów sztuki nowoczesnej, jest jedną z największych w Europie Środkowo-Wschodniej.

Dariusz i Krzysztof Bieńkowscy

Dariusz i Krzysztof Bieńkowscy zbierają obrazy, rzeźby oraz formy eksperymentalne. Ich kolekcja obejmuje dzieła z kręgu polskiej powojennej awangardy, głównie z nurtu zwanego scjentystycznym.

Michał Borowik

Michała Borowik (ur. w 1986 r. w Zamościu) jest absolwentem Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego i felietonistą miesięcznika Sukces. W 2005 r. założył Borowik Collection – publiczną kolekcję sztuki współczesnej ze szczególnym uwzględnieniem prac polskich artystów. W kwietniu 2014 roku kolekcja liczyła ponad 260 prac: obrazów, zdjęć, grafik, obiektów, audio i video, przede wszystkim artystów młodego pokolenia, m.in. Izy Tarasewicz, Magdy Starskiej, Mariusza Tarkawiana, Witka Orskiego, Gregora Różańskiego, Marcina Kowalika, Michała Gayera, Matusza Sadowskiego, Janka Zamoyskiego, Weroniki Ławniczak, Michała Gayera.

Zobacz też

• Kolekcjonerstwo