Kotek cętkowany
| Prionailurus viverrinus[1] | |||
| (E.T. Bennett, 1833) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kotek cętkowany | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Kotek cętkowany[8], taraj[9][10], kot cętkowany[10] (Prionailurus viverrinus) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). Żyje wzdłuż brzegów rzek, w namorzynach, niedostępnych lasach tropikalnych i na trzęsawiskach Pakistanu, Indii, Sri Lanki, Indonezji. Gatunek ten jest chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES).
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1833 roku brytyjski zoolog Edward Turner Bennett nadając mu nazwę Felis viverrina[2]. Holotyp pochodził z Indii[11].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[12].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Prionailurus: gr. πριων priōn, πριονος prionos „piła”; αιλουρος ailouros „kot”[13].
- viverrinus: łac. viverrinus „jak fretka”, „fretkowaty", od viverra „wiwera”[14].
- rizophoreus: nowołac. rhizophorus „namorzynowy”, od nazwy rodzaju botanicznego Rhizophora Linnaeus, 1753 (korzeniara), od gr. ῥιζοφορος rhizophoros „z korzeniami”, od ῥιζα rhiza „korzeń”; -φορος -phoros „-noszący”, od φερω pherō „nosić”[15].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Kotek cętkowany występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[12]:
- P. viverrinus viverrinus – Sri Lanka, Indie, kontynentalna część południowo-wschodniej Azji i Sumatra.
- P. viverrinus rizophoreus – Jawa.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 57–115 cm, długość ogona 24,1–40 cm; masa ciała 5–16 kg; dorosłe samce są większe i cięższe od dorosłych samic[16]. Ma krępe ciało. Jego sierść jest szara lub szarooliwkowa w ciemne cętki, natomiast kończyny i ogon są poprzecznie pręgowane. Zewnętrzna warstwa szorstkiego włosia zatrzymuje wodę, która nie dostaje się do skóry a nawet do izolującej warstwy wewnętrznego futra. Charakterystyczną cechą taraja są jego nogi – silnie umięśnione. Stopy natomiast posiadają błonę pławną, która ułatwia pływanie. Taraj jest aktywny głównie nocą i o zmierzchu. Dobrze pływa, na drzewa wspina się rzadko. Ma doskonały wzrok i słuch.
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]- Pożywienie
- Przyczajony na skale, na piaszczystej ławicy lub brodząc w płytkiej wodzie łowi ryby przednimi łapami wyposażonymi w ostre pazury. Pożera mięczaki słodkich wód, kraby, węże i żaby, atakuje stada owiec u wodopoju. Poluje również na ptaki i gryzonie.
- Rozród
- Żyje samotnie, łączy się w pary tylko w okresie godowym. Ciąża trwa 63-68 dni, samica rodzi 1 – 2 młode.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Prionailurus viverrinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b E.T. Bennett. Characters of a New Species of Cat (Felis, Linn.) from the Continent of India, presented by J.M. Heath, Esq. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1, s. 68, 1833. (ang.).
- ↑ W. Jardine: The naturalist’s library. Cz. 16: Natural history of the Felinae. Edinburgh: W.H. Lizars, 1834, s. 230. (ang.).
- ↑ B.H. Hodgson. Synoptical Description of Sundry New Animals, enumerated in the Catalogue of Nipdlese Mammals. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 5, s. 232, 1836. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Cats (Felidæ). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1867, s. 268, 1867. (ang.).
- ↑ H.J.V. Sody. Seventeen new generic, specific, and subspecific names for Dutch Indian mammals. „Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch Indië”. 96 (1), s. 45, 1936. (ang.).
- ↑ S. Mukherjee i inni, Prionailurus viverrinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 366, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 158. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus viverrinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-08].
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).
- ↑ J. Nijhof: Carnivora (Vleesetende zoogdieren). paulvoorhaar.nl. [dostęp 2022-04-05]. (niderl.).
- ↑ rhizophorus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-09] (ang.).
- ↑ M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161–162. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Prionailurus viverrinus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 8 grudnia 2007]