Kowelin
 Kowelin z kopalni Leonard, Butte, hrabstwo Silver Bow, Montana, Stany Zjednoczone (7,5x5x4 cm) | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
covellin, kawelin |
|---|---|
| Skład chemiczny |
CuS – siarczek miedzi |
| Twardość w skali Mohsa |
1,5-2 |
| Łupliwość |
doskonała, jednokierunkowa |
| Układ krystalograficzny |
heksagonalny |
| Gęstość minerału |
4,6-4,76 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
jaskrawoniebieska, granatowa, indygo, rzadziej żółta lub czerwona |
| Rysa |
szara lub czarna z niebieskawym odcieniem |
| Połysk |
półmetaliczny, matowy |
Kowelin (także covellin, dawniej używano także nazwy kawelin) – minerał z gromady siarczków. Rozpowszechniony, ale występujący w niewielkich ilościach.
Nazwa pochodzi od nazwiska włoskiego mineraloga, Nicoli Covelliego[1] (1790–1829), który odkrył ten minerał w produktach ekshalacji Wezuwiusza.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Bardzo rzadko tworzy kryształy tabliczkowe lub płytkowe (sześcioboczne z wyraźnymi zbrużdżeniami). Jeszcze rzadsze są kryształy izometryczne. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, skorupowych i sferolitycznych. Jest bardzo miękki (można go zarysować nawet paznokciem), giętki (nie łamie się przy zginaniu), nieprzezroczysty. Wykazuje wyraźną iryzację (fioletowe lub czerwone refleksy). Często zawiera domieszki żelaza, srebra, ołowiu, selenu.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Minerał wtórny procesów hydrotermalnych, hipergenicznych. Niekiedy stanowi produkt ekshalacji wulkanicznych (fumarola). Występuje w towarzystwie chalkozynu, bornitu, pirytu, enargitu, chalkopirytu. Tworzy naloty na minerałach zawierających miedź.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Chile, USA, Boliwia, Peru, Włochy, Rumunia, Serbia, Niemcy (Schwarzwald), Austria (w okolicach Salzburga), Nowa Zelandia (wyspa Kawau).
- W Polsce: spotykany bywa w Górach Świętokrzyskich i na Dolnym Śląsku (w złożach miedzi w rejonie Lubina).
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- ważna ruda miedzi (ponad 66% Cu),
- atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski (odmiany wykazujące iryzację),
- czasami wykorzystywany jako kamień ozdobny.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne, „Horyzont” 2002
- O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: Minerały, „Świat Książki” 1996
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma – Press” 2003