Krawat
Krawat (fr. cravate) – ozdoba męskiego lub damskiego stroju, będąca wąskim paskiem materiału wiązanym wokół szyi na kołnierzu koszuli. Współczesny krawat wywodzi się od długich, kolorowych chust lub szarf noszonych dawniej na szyi w Chorwacji.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Najdawniejsze ślady wczesnych form krawata odnaleziono w grobowcu pierwszego cesarza chińskiego Qin Shi Huang. Żołnierze jego Terakotowej Armii mają wiązane na szyi chusty.
W chusty stroili się również rzymscy żołnierze. Na wizerunkach armii uwiecznionej w marmurze kolumny Trajana pochodzącej z 113 r. n.e. szyje żołnierzy zdobią zarówno chusty zawiązane na wzór wstążki, jak i przypominające węzeł prosty.
W 1660 król Francji Ludwik XIV dokonał przeglądu swych wojsk, między nimi również regimentu najemników chorwackich. Kolorowe jedwabne chusty w pułku kawalerii noszone przez chorwackich oficerów zwróciły uwagę monarchy na tyle, że nadał tej formacji miano Royal Cravattes (stąd cravate). Później krawat wszedł również na stałe do stroju króla, a pieczę nad królewskimi cravates sprawował tzw. cravatier. Wkrótce moda na noszenie krawatów przeszła również do Anglii, a następnie do całej Europy.
Największą ewolucję krawaty przeszły w XX w. Na początku stulecia pojawiły się krawaty, które przypominały te dzisiejsze kształtem, jednak były od nich o wiele krótsze. Było to spowodowane faktem, że spodnie noszono wówczas na wysokości talii, a nie pasa, więc krótki krawat mógł łatwo dosięgnąć brzegu spodni. Długość krawata zmieniała się wraz z wysokością spodni: odkąd spodnie noszone są na biodrach, standardowa długość krawata wynosi ok. 140 cm. Szerokość krawata zależy natomiast w głównej mierze od panującej mody. Początkowo bardzo szerokie (13–14 cm), z czasem stawały się coraz węższe (3–8 cm w latach 50.), by znów powrócić do większej szerokości (lata 80. i 90.). Obecnie krawat męski ma 7–9 cm szerokości[1].
Krawat do dziś uważa się za nieodłączny element stroju eleganckiego mężczyzny, choć pojawia się także w stylizacjach nieformalnych[2]. Formalność krawata zależy od materiału i wzoru.
W Polsce, w drugiej połowie lat 70. XX wieku, handlową nazwą krawata był zwis męski ozdobny[3][4][5]. Wprowadzenie tej nazwy tłumaczone jest najczęściej względami politycznymi. Faktem jest jednak, że w owych czasach trwała kampania na rzecz czystości języka polskiego, co polegało na wymyślaniu polskich odpowiedników wyrazów pochodzenia obcego. Nazwa w języku potocznym nie przyjęła się, ale funkcjonuje w dowcipach „z epoki”.
Wiązanie krawata
[edytuj | edytuj kod]Kilka popularnych węzłów:
- four in hand pojedynczy
- four in hand podwójny
- półwindsorski
- windsorski, jest to obowiązkowy sposób wiązania krawata mundurowego w polskiej Policji[6]
- skrzyżowany
- klasyczny amerykański
- free american
- węzeł włoski Nicki
- węzeł wenecki
- węzeł wiktoriański
Dzień bez krawata
[edytuj | edytuj kod]W Polsce 2 czerwca jest organizowany Dzień bez Krawata – nieformalne święto w wielu firmach. Krawat jest w większości przypadków obowiązkowym elementem męskiego ubioru, jednak w tym dniu pracownicy odstępują od tej reguły[7][8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jak nosić krawat? • Gentleman's Choice [online], 4 kwietnia 2015 [dostęp 2016-08-23] (pol.).
- ↑ Wiele osób uważa, że krawaty są dla sztywniaków i zawsze mają formalny wydźwięk. Nic bardziej mylnego! [online], 17 marca 2015 [dostęp 2016-08-23] (pol.).
- ↑ zwis męski - WSJP [online], wsjp.pl [dostęp 2020-12-29] (pol.).
- ↑ Zdzisław Zblewski: Leksykon PRL-u. Wydawnictwo Znak, 2001, s. 192. ISBN 83-240-0010-0. ISBN 978-83-240-0010-4.
- ↑ Janusz Rieger, Mieczysław Szymczak: Język i językoznawstwo polskie w sześćdziesięcioleciu niepodległości, 1918-1978: materiały konferencji naukowej, Warszawa, 25 października 1978. Ossolineum, 1982, s. 265. ISBN 83-04-01267-7. ISBN 978-83-04-01267-7.
- ↑ Anna Kuźnia, Sebastian Ciastoń, Ceremoniał policyjny w praktyce, Warszawa: Centrum Szkolenia Policji. Wydział Wydawnictw i Poligrafii, 2013, s. 16, ISBN 978-83-62455-49-2, OCLC 843401426 [dostęp 2020-01-11].
- ↑ Luzujemy krawaty – TVN24.pl
- ↑ Dzień bez Krawata na portalu show-biznesu, plejada.pl