Kyriale
Kyriał[1] lub Kyriale (łac. kyriale) – zbiór melodii neumowych stałych części mszy świętej w rycie rzymskim: Kyrie eleison, Gloria, Sanctus, Agnus Dei, Ite missa est/ Benedicamus Domino.
Według tradycyjnego zbioru mamy 18 osobnych Mszy, na różne okazje (czas wielkanocny, święta maryjne, czas zwykły). W obecnych czasach najbardziej znana jest Msza 8 – De Angelis – Msza aniołów, najczęściej używana w liturgii papieskiej na Watykanie.
| Msza | nazwa | przeznaczenie
(wg Graduale Romanum 1908[2]) |
przeznaczenie
(wg Graduale Romanum 1961[3]) |
|---|---|---|---|
| I | Lux et Origo | w okresie wielkanocnym | |
| II | Kyrie fons bonitatis | święta uroczyste (duplex I i II klasy) | święta I klasy |
| III | Kyrie Deus sempiterne | święta uroczyste (duplex I i II klasy) | święta I klasy |
| IV | Cunctipotens Genitor Deus | święta rytu zdwojonego (duplex) | święta II klasy (święta apostołów) |
| V | Kyrie magnae Deus potentiae | święta rytu zdwojonego (duplex) | święta II klasy |
| VI | Kyrie Rex Genitor | święta rytu zdwojonego (duplex) | święta II klasy |
| VII | Kyrie Rex splendens | święta rytu zdwojonego (duplex) | święta II klasy |
| VIII | De Angelis | święta rytu zdwojonego (duplex) | święta II klasy |
| IX | Cum iubilo | święta maryjne | |
| X | Alme Pater | święta maryjne | |
| XI | Orbis factor | niedziele w ciągu roku | |
| XII | Pater cuncta | święta rytu półzdwojonego (semiduplex) | święta III klasy |
| XIII | Stelliferi Conditor orbis | święta rytu półzdwojonego (semiduplex) | święta III klasy |
| XIV | Iesu Redemptor | w trakcie oktaw innych niż Najświętszej Mary i Panny | święta III klasy |
| XV | Dominator Deus | święta rytu prostego | wspomnienia i święta okresu Bożego Narodzenia |
| XVI | ferie w ciągu roku | ||
| XVII | niedziele Adwentu i Wielkiego Postu | ||
| XVIII | Deus Genitor alme | ferie Adwentu i Wielkiego Postu, wigilie, Suche Dni i Dni Krzyżowe | |
W Kyriale są też melodie samodzielne poszczególnych części stałych, których można używać komponując własne zestawy.
W Kyriale są także melodie śpiewów na aspersję – „Asperges” oraz „Vidi aquam”, śpiewane w czasie wielkanocnym. Znajdują się tu także melodie Credo – na Watykanie najczęściej używana jest melodia 3.
W wyniku reformy liturgicznej po Soborze Watykańskim II, w zreformowanej liturgii, oprócz łaciny używa się języków ojczystych. Użycie Kyriale stało się więc opcjonalne, a jego wydanie dostosowane do nowych obrzędów mszalnych zostało zawarte w Graduale Romanum wydanym w roku 1974. Trudno też przetłumaczyć na języki ojczyste melodie zawarte w Kyriale, z racji mnogości melizmatów (kilku bądź kilkunastu dźwięków przypadających na jedną sylabę), a także innej liczbie sylab po przetłumaczeniu słów części stałych. Próby takie jednak zostały podjęte w języku angielskim.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Spolszczonej wersji używa się w literaturze fachowej, zob. "Liturgia Sacra", R. 21, 2015, nr 1, s. 264. [dostęp 17.01.2016 r.]
- ↑ Graduale Romanum. 1908. [dostęp 2023-11-20]. (łac.).
- ↑ Graduale Romanum. 1961. [dostęp 2023-11-20]. (łac.).