Leon Dziubecki

Leon Dziubecki
„Leon”, „Profesor”, „Sewer”
Data i miejsce urodzenia	8 stycznia 1904 ; Piotrków Trybunalski
Data i miejsce śmierci	24 czerwca 1948 ; Areszt Śledczy w Warszawie-Mokotowie
Zawód, zajęcie	nauczyciel

Leon Dziubecki ps. „Leon”, „Profesor”, „Sewer” (ur. 8 stycznia 1904 w Piotrkowie, zm. 24 czerwca 1948 w Warszawie) – nauczyciel, prezes konspiracyjnego Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego.

Okres przedwojenny

Ojciec - Józef, matka - Zofia zd. Schmidt. Ukończył studia filologiczne na Uniwersytecie Warszawskim następnie pracował jako nauczyciel języka polskiego w szkołach średnich w Ostrowi Mazowieckiej, Milanówku i w Warszawie.

W czasie okupacji

Brał udział w kampanii wrześniowej. W czasie okupacji wszedł do konspiracji i w 1940 związał się ze Stronnictwem Narodowym. Był jednym ze współorganizatorów Narodowej Organizacji Wojskowej, a następnie NOW-AK. Aresztowany przez Gestapo w styczniu 1943, został osadzony w więzieniach na Pawiaku i Majdanku, a w kwietniu zesłany do obozu Buchenwald.

Losy powojenne, proces, stracenie

W 1945 r. powrócił do kraju, gdzie wraz z innymi działaczami podjął próbę zalegalizowania działalności Stronnictwa Narodowego; wobec odmowy ze strony władz rozpoczął działalność konspiracyjną. Od października 1945 był w Zarządzie Głównym SN. W grudniu przybyły z Londynu Edward Sojka powołał Prezydium SN, którego przewodniczącym został Leon Dziubecki, a członkami: ks. Władysław Matus, Lech Hajdukiewicz i Marian Podymniak^[1].

13 grudnia 1946 aresztowany tymczasowo w Alejach Jerozolimskich na podstawie postanowienia podprokuratora NPW Adama Maasa. Areszt tymczasowy przedłużany był przez Jana Hryckowiana, Jerzego Biedrzyckiego, Jana Grynkiewicza, Antoniego Górskiego i Tadeusza Przesmyckiego. Podczas śledztwa był torturowany^[2]. Przesłuchującymi byli: Jan Śliwiński, Józef Dusza, Jan Goca, Bohdan Janosiewicz i Bolesław Wydrzyński.

Oskarżony przez prokuratorów mjr. Maksymiliana Lityńskiego i mjr. Jana Kuczyńskiego o współdziałanie z okupantem, szpiegostwo, próbę obalenia ustroju, przyjmowanie korzyści majątkowych i działalność podziemną. Po długotrwałym śledztwie skazany został w procesie 7-22 maja 1948 przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w składzie: ppłk dr Romuald Klimowiecki, por. Henryk Szczepański, mjr Mieczysław Iwanicki, na dożywotnie więzienie^[3]. Dowodów winy nie przedstawiono.

23 czerwca 1948 Najwyższy Sąd Wojskowy w składzie: płk Kazimierz Drohomirecki, Alfred Janowski, ppłk Leo Hochberg, odrzucił rewizję, utrzymując w mocy wyrok dożywocia. Następnego dnia zmarł w więzieniu mokotowskim w niewyjaśnionych okolicznościach, oficjalnie z powodu pęknięcia wrzodu żołądka. Pochowany został na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 34D-2-16). Jego grób symboliczny znajduje się także w Kwaterze na Łączce Cmentarza Wojskowego.

W 1990 wyrok został unieważniony.

Bibliografia

Tadeusz Swat, Niewinnie Straceni 1945-56, Warszawa: Fundacja Ochrony Zabytków, 1991.
Jan Żaryn: Karta 348/48 indeksu represjonowanych Instytutu Pamięci Narodowej. [dostęp 2018-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-23)].
Archiwum Państwowe s.st. Warszawy (APW), WSR Warszawa, Sr.248/48, t.1-6
Konspiracja i opór społeczny, t.2, Warszawa 2004 [W. Muszyński, L. Dziubecki].
Jan Radożycki, Aby o nich nie zapomniano. Wspomnienia, Szczecin 2007.

Przypisy

↑ Stanisław Bulza: Chwała i Cześć Bohaterskim Żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych. [dostęp 2009-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-19)].
↑ Jan Radożycki: Przeżyłem, aby dać świadectwo prawdzie.
↑ zdjęcia agencji PAP z procesu przywódców Stronnictwa Narodowego. [dostęp 2009-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-28)].

[1] Stanisław Bulza: Chwała i Cześć Bohaterskim Żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych. [dostęp 2009-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-19)].

[2] Jan Radożycki: Przeżyłem, aby dać świadectwo prawdzie.

[3] zdjęcia agencji PAP z procesu przywódców Stronnictwa Narodowego. [dostęp 2009-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-28)].

[1]

[2]

[3]