Leon Stapf
 Leon Stapf w mundurze majora korpusu kontrolerów | |
 major saperów
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Leon Benedykt Stapf |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
21 marca 1888 |
| Data i miejsce śmierci |
16–19 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
członek grupy |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
Leon Benedykt Stapf, ps. „Niebieski” (ur. 21 marca 1888 w Bliżynie, zm. 16–19 kwietnia 1940 w Katyniu) – major saperów Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 21 marca 1888 w Bliżynie, w ówczesnym powiecie koneckim guberni radomskiej, w rodzinie Edwarda i Antoniny z Ostaszewiczów[1][2][3]. Był starszym bratem Józefa (ur. 1895), majora kawalerii, kawalera Orderu Virtuti Militari.
Absolwent szkoły realnej we Lwowie i szkoły Rotwanda i Wawelberga w Warszawie. Był członkiem PPS[4]. W 1906 aresztowany przez władze carskie[4]. Po wyjściu na wolność działał w Związku Strzeleckim we Lwowie[4].
W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był żołnierzem 1 i 4 pułku piechoty oraz kompanii technicznej[4]. Od 1 lutego do 18 lipca 1918 był uczniem klasy B Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej[5][4].
W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Po ukończeniu Oficerskiej Szkoły Saperów w Modlinie przydzielony do XVIII batalionu saperów i wysłany na front wojny 1920[4][6].
1 marca 1920 otrzymał przeniesienie z Inspektoratu Saperów i Inżynierii do Kompanii Zapasowej Saperów Nr III w Grodnie[7]. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika „w inżynierii i saperach, z grupy b. Legionów Polskich”[8]. 1 czerwca 1921 służył w XVIII batalionie saperów, pozostając w ewidencji 3 pułku saperów[9].
3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 118. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[10]. W 1923 pełnił służbę w 8 pułku saperów w Toruniu[11], a w następnym roku w batalionie maszynowym w Nowym Dworze Mazowieckim[12], jako dowódca kompanii elektrotechnicznej. 18 lutego 1928 został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 20. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów. W latach 1928–1933 był oficerem Wojskowego Instytutu Badań Inżynierii w Warszawie[13][14]. 1 stycznia 1933 został przeniesiony do Korpusu Kontrolerów na okres sześciu miesięcy[15]. 1 lipca 1933 został przeniesiony z korpusu oficerów inżynierii i saperów do korpusu oficerów kontrolerów[16]. Z dniem 30 czerwca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku i przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I[17]. W marcu 1937 był z powrotem w korpusie oficerów inżynierii i saperów[18].
W sierpniu 1939 został powołany do służby czynnej i przydzielony do grupy fortyfikacyjnej[19]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do sowieckiej niewoli i został osadzony w obozie w Kozielsku. Między 15 a 17 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego (lista nr 029/1 z 13 kwietnia 1940, poz. 93)[19][6]. Między 16 a 19 kwietnia 1940 zamordowany w Katyniu i tam pogrzebany[19]. Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[20]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[21].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Leon Benedykt Stapf był żonaty z Marią Rothenburg-Rościszewską, z którą miał trzy córki: Krystynę (ur. 20 listopada 1925), Bożenę (ur. 4 maja 1928, zm. 21 lutego 2014) i Grażynę (ur. 3 maja 1930)[22][23].
Bożena i Grażyna walczyły w powstaniu warszawskim. Bożena ps. „Kotka” w stopniu starszego strzelca była łączniczką w Zgrupowaniu AK Sienkiewicz[24]. Grażyna ps. „Petek” była łączniczką w batalionie AK Pięść[25].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5937 – 17 maja 1922[26]
- Krzyż Niepodległości – 29 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[27]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie (po raz pierwszy w 1921[28])
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1937 „za całokształt zasług w służbie wojskowej”[29][18]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[30]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[30]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
- zbrodnia katyńska
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ W 1947 Maria Stapf zamieszkała w Zalesiu Górnym koło Warszawy złożyła w Sądzie Grodzkim w Warszawie wniosek o uznanie Leopolda Stapfa za zmarłego, podając jako miejsce urodzenia Bliżyn, w powiecie koneckim. Monitor Polski z 2 kwietnia 1947, s. 4.
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 592, tu urodzony w Warszawie.
- ↑ a b c d e f Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 432, jako Shapf Leon.
- ↑ a b Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 270.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 13 marca 1920, s. 206.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1921, s. 204.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 338, 887.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 233.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 888, 908.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 819, 830.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 583, 594.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 249, 839.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933, s. 93.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933, s. 194.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 145.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1937, s. 3.
- ↑ a b c Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 711.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-05-05].
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 2.
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 592.
- ↑ Bożena Stapf. Powstańcze biogramy.
- ↑ Grażyna Stapf. Powstańcze biogramy.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 23 grudnia 1922, s. 962.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 23 listopada 1921, s. 1558.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96.
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stapf Leon. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.8-585 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-03].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1910–1914)
- Ludzie urodzeni w Bliżynie
- Majorowie korpusu kontrolerów II Rzeczypospolitej
- Majorowie saperów II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 8 Pułku (batalionu) Saperów (II RP)
- Oficerowie batalionu elektrotechnicznego
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Katyniu
- Pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu
- Politycy Polskiej Partii Socjalistycznej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918
- Urodzeni w 1888
- Zmarli w 1940
- Żołnierze Polnische Wehrmacht