Mały Nefud
24°06′N 45°26′E/24,100000 45,433333 Mały Nefud, zdjęcie satelitarne NASA, 2006 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Powierzchnia |
34 390 km² |
| Rodzaj obiektu |
Pustynia |
Położenie na mapie Arabii Saudyjskiej  | |
| 24°06′N 45°26′E/24,100000 45,433333
| |
Mały Nefud[1] (arab. الدهناء, Ad-Dahnāʾ) – pustynia piaszczysta w środkowej części Półwyspu Arabskiego na terytorium Arabii Saudyjskiej.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Mały Nefud to pustynia piaszczysta w środkowej części Półwyspu Arabskiego[2]. Rozciąga się w obniżeniu przed Dżabal Tuwajk na długości ok. 1200 km; jej szerokość sięga 25–80 km[3][a]. Jej powierzchnia szacowana jest na ok. 34 390 km², nie licząc sąsiadujących obszarów piaszczystych koło Burajdy[4].
Pustynia tworzy łuk łączący pustynie Wielki Nefud na północy i Ar-Rab al-Chali na południu[2]. Obejmuje siedem większych grzbietów wydm podłużnych (uruk) oddzielonych od siebie równinnymi, szerokimi korytarzami (szukuk) pokrytymi często piaskiem i trawą[2][4][5]. Największe wydmy podłużne to: Irk as-Simam, Irk al-Humrani, Irk Imir, Irk ar-Ruwajkib, Irk Dżaham, Irk al-Kahhab, Irk Huwajmil i Irk Hiruri[5]. Grzbiety zajmują jedną trzecią powierzchni pustyni[4]. W środkowej części grzbiety wznoszą się na wysokość 30–120 m i są szerokie na ok. 1,5 km; korytarze pomiędzy nimi mają 3–8 km szerokości[4]. W części północnej grzbiety ciągną się na długości 10–100 km w odległości 3–10 km od siebie[4]. Wydmy w części południowej są mniejsze i mają 10–20 km długości[4]. Występują tu wydmy wędrujące[3]. W okolicach Haumat an-Nakajan występują duże wydmy gwiaździste (ok. 100 m wysokości)[4].
Wydmy Małego Nefudu zbudowane są z miałkiego piasku kwarcowego o zabarwieniu żółto-czerwonym z uwagi na dużą zawartość tlenku żelaza[4].
Na zachód od Churajs znajdują się dwie warstwy gleb kopalnych, które świadczą o przynajmniej dwóch okresach wilgotnych ok. 20–30 tys. BP i we wczesnym holocenie[4]. Wydmy pustyni powstały najprawdopodobniej ok. 160 tys. BP, formując się podczas suchych i zimnych okresów czwartorzędu[4].
Wiosną i zimą na pustyni wypasane są zwierzęta[2][5]. Mały Nefud przecinają drogi łączące Kuwejt z Az-Zulfi i Rijadem oraz Rijad z Al-Ahsą[2].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Edgell (2006) podaje długość prawie 1300 km i szerokość od 10 do 70 km.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazewnictwo Geograficzne Świata. Zeszyt 2. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych, 2004, s. 21. ISBN 83-239-7552-3. [dostęp 2017-07-30]. (pol.).
- ↑ a b c d e Al-Dahnāʾ, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-07-30] (ang.).
- ↑ a b Nefud, Mały, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-07-30].
- ↑ a b c d e f g h i j H. Stewart Edgell: Arabian Deserts: Nature, Origin and Evolution. Springer Science & Business Media, 2006, s. 150–154. ISBN 978-1-4020-3970-6. [dostęp 2017-07-30]. (ang.).
- ↑ a b c David Watts, Abdulatif H. Al-Nafie: Vegetation & Biogeographyof The Sand Seas Of Arabia. Routledge, 2014. ISBN 978-1-317-84784-7. [dostęp 2017-07-30]. (ang.).