Mercedariusze
| |
| Pełna nazwa |
Zakon Najświętszej Marii Panny Łaskawej |
|---|---|
| Nazwa łacińska |
Ordo Beatae Mariae Virginis de Mercede |
| Skrót zakonny |
O.de.M. |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Założyciel | |
| Data założenia |
1218 |
| Data zatwierdzenia |
1235 |
| Liczba członków |
1570 (2002) |
| Strona internetowa | |
Zakon Najświętszej Marii Panny Łaskawej, skr. mercedariusze, mercedyści (łac. Ordo Beatae Mariae Virginis de Mercede lub Ordo de Mercede, O.de.M.) – zakon rycerski założony w Barcelonie w 1218 przez Piotra Nolasco i zaaprobowany przez króla Aragonii Jakuba 10 sierpnia tego roku. Zakon został zatwierdzony przez papieża Honoriusza III, a następnie zaaprobowany przez papieża Grzegorza IX w 1230, który też 17 stycznia 1235 ostatecznie go zatwierdził i nadał mu regułę augustiańską.
Głównym celem tego zgromadzenia zakonnego było uwolnienie chrześcijańskich niewolników z rąk muzułmańskich. Posiadał dwie gałęzie: duchowną i rycerską. Bracia-rycerze, oddzielnym ślubem zobowiązywali się do walki z Maurami aż do uwolnienia z ich rąk całej Hiszpanii. Duchowni natomiast, oprócz ślubów zwykłych, składali zobowiązanie oddania się w razie potrzeby w niewolę w zamian przetrzymywanych przez muzułmanów niewolników.
Dzięki licznym przywilejom zakon szybko się rozwijał. Jego domy powstały, oprócz Hiszpanii, również we Francji, Anglii, Niemczech i Portugalii. Ocenia się, że pomiędzy XIII a XVII w. zakonowi udało się uwolnić blisko 500 000 niewolników i jeńców chrześcijańskich w północnej Afryce. Stopniowo coraz większe znaczenie odgrywała gałąź duchowna, czego zwieńczeniem były decyzja papieża Jana XXII, że wielkim mistrzem może być tylko osoba duchowna oraz wybory mistrza generalnego w Walencji w 1317. Spowodowało to przejście rycerzy do świeżo powstałego rycerskiego zakonu z Montesy. Po odkryciu Ameryki Krzysztof Kolumb sprowadził członków zakonu do Nowego Świata. Powstały tam nowe prowincje zakonne, a zakonnicy tamtejsi mieli duży udział w nawracaniu Indian na chrześcijaństwo. Gałąź żeńska zakonu została utworzona w Sewilli w 1568. Na przestrzeni wieków zakon przeszedł liczne przemiany.
W 1926 mistrz generalny zmienił konstytucję zakonu i odrestaurował gałąź świecką zakonu jako pięcioklasowy order rycerski. Jednym z odznaczonych był gen. Kazimierz Dzierżanowski, który otrzymał order II klasy (krzyż komandorski z gwiazdą), zatwierdzony do noszenia na mundurze przez Prezydenta RP w 1927 jako odznaczenie papieskie[1]. Stolica Apostolska w 1935 nie zaaprobowała jednak zmiany konstytucji zakonu, a w 1946 uznała wszystkie nadania za niemające mocy prawnej.
Zakon nadal istnieje jako zgromadzenie duchownych. Posiada klasztory głównie w Hiszpanii i Ameryce Łacińskiej, ale także w Irlandii i USA. Obejmuje 2 gałęzie męskie, skupiające łącznie 541 księży, 730 zakonników i 161 domy, oraz 2 gałęzie żeńskie, do których należy ok. 300 sióstr przebywających w 14 klasztorach (stan na 2002).
