Miesiąc synodyczny
Miesiąc synodyczny[a], lunacja[1] – średni czas pomiędzy kolejnymi nowiami[b] Księżyca[2]. Przyjmuje się, że miesiąc synodyczny trwa 29 dni 12 godzin 44 minuty i 3 sekundy[3] (co daje ok. 29,531[c] średniej doby słonecznej).
Miesiąc synodyczny jest o ponad 2 dni dłuższy od miesiąca syderycznego. Czas ten jest potrzebny, by Księżyc ponownie znalazł się w tym samym położeniu względem prostej Słońce-Ziemia. Wychodząc od Księżyca w nowiu, po upływie jednego miesiąca gwiazdowego zobaczymy, że Księżyc okrążył Ziemię o 360°, ale w tym czasie Ziemia przesunęła się po swojej orbicie. Prosta Słońce-Ziemia obróciła się w tym czasie o ok. 30°, czyli Księżyc dla obserwatora ziemskiego nie wrócił jeszcze do wyjściowego położenia względem Słońca. Potrzeba na to właśnie około 2 dodatkowych dni (Księżyc przesuwa się na tle gwiazd w ciągu doby o kąt ok. 13° w kierunku z zachodu na wschód, to jest w kierunku przeciwnym do ruchu dobowego wszystkich innych ciał niebieskich[4]).
W rzeczywistości długość okresu synodycznego wynosi od 29,25 do 29,83 doby. Wskutek ruchu obiegowego Ziemi, prosta Słońce-Ziemia obraca się względem gwiazd w płaszczyźnie ekliptyki w średnim tempie jednego obrotu na rok. Z powodu ciągłych zmian odległości Ziemia-Słońce (orbita ziemska jest spłaszczona) oraz zmian prędkości Ziemi na orbicie, tempo obracania się prostej Ziemia-Słońce w przestrzeni nie jest stałe (patrz: prawa Keplera). Skutkiem tego droga, jaką musi przebyć Księżyc, aby ponownie znaleźć się w wyjściowym położeniu, jest zmienna.
W czasie miesiąca synodycznego zachodzi cały cykl zjawisk astronomicznych – rozpoczyna się on w nowiu, następnie pierwsza kwadra (1/4 lunacji), pełnia i wreszcie ostatnia kwadra.
Miesięczny cykl faz Księżyca (czyli cykl ciemnych i jasnych nocy) ma wpływ na różne cykle biologiczne.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- synodyczny okres obiegu
- kalendarz księżycowy
- zobacz więcej w artykule Orbita Księżyca w sekcji Miesiąc księżycowy
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Z gr. σύνοδος sýnodos 'zebranie' od σύν syn- 'współ-' i ὁδός hodos 'droga'.
- ↑ lub innymi takimi samymi fazami Księżyca
- ↑ (29·24·60·60+12·60·60+44·60+3)/86400 ≈ 29,530590 ≈ 29,5306 ≈ 29,531
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ lunatio: łac. luno 'zakrzywiać (na podobieństwo Księżyca tuż po lub przed nowiem)' od Luna 'Księżyc' i -tio (przyrostek dodawany do czasowników, używany do tworzenia rzeczowników odczasownikowych rodzaju żeńskiego oznaczających czynności).
- ↑ miesiąc synodyczny, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02].
- ↑ Fred Espenak: Eclipses and the Moon's Orbit. NASA. [dostęp 2014-07-16]. (ang.).
- ↑ J.M. Kreiner Astronomia z astrofizyką, rozdział 3.3. „Ruchy Księżyca”, wyd. PWN, Warszawa 1988
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Irv Bromberg: The Length of the Lunar Cycle. [dostęp 2020-09-03]. (ang.). - szczegółowa analiza długości miesiąca synodycznego (kopia Internet Archive)