Mikrotom

Mikrotom – przyrząd służący do cięcia preparatów biologicznych na bardzo cienkie skrawki do obserwacji mikroskopowej. Mikrotomy mogą być całkowicie mechaniczne, lub półautomatyczne, gdzie wszelkie ustawienia i ruch ostrza są kierowane przez operatora, lub też bardzo zaawansowane, sterowane komputerowo, gdzie wszystkim zawiadują podzespoły elektroniczne. Większość mikrotomów ma stalowe ostrza, ale są też mikrotomy z ostrzem szklanym, powstałym z przełamania bloczku szklanego czy z ostrzem diamentowym. W mikrotomach stosuje się też cięcie laserem.

Najpopularniejsze typy i zastosowania dla mikrotomów to:

Techniki histologiczne, w których tkanka podlegająca cięciu jest utwardzana poprzez wymianę w niej wody na parafinę. Następnie jest ona cięta na skrawki o grubości od 2 do 25 mikrometrów. Taki skrawek może być obserwowany bezpośrednio pod mikroskopem lub odpowiednio barwiony, zależnie od przeznaczenia.
Kriosekcja, podczas której bogate w wodę próbki zamraża się (często w obecności krioprotektantów lub po zamianie w nich wody na podobne związki, w celu uniknięcia zniszczenia tkanki przez kryształy lodu), a następnie tnie na skrawki. Ta technika jest szybsza niż opisana histologiczna i często używa się jej jako szybkiej metody przygotowania próbki do natychmiastowej diagnozy. Kriosekcja może też być używana w immunohistochemii, jako że tak spreparowane próbki zachowują swoje właściwości biologiczno-chemiczne i mogą na przykład dawać reakcję z przeciwciałami.
Mikroskopia elektronowa, do której próbki utrwala się w żywicy epoksydowej i później tnie na mikrotomie wyposażonym w szklane lub diamentowe ostrze na niezwykle cienkie skrawki (grubość od 60 do 100 nanometrów). Skrawki są zwykle barwione i badane w transmisyjnej mikroskopii elektronowej. Mikrotom do takich zastosowań nazywa się często ultramikrotomem.
Mikrotom botaniczny, którego się używa dla twardych materiałów jak drewno, ale też kość czy skóra. Ostrza są tutaj bardziej masywne i nie uzyskuje się tak cienkich skrawków.
Mikrotom laserowy

Bibliografia

Mała encyklopedia medycyny. Wyd. IX. T. II. Warszawa: PWN, 1991. ISBN 83-01-06177-4.
Słownik tematyczny. Biologia, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 91–92, ISBN 978-83-01-16530-7 .