Morze Egejskie

Morze Egejskie
	; Obraz satelitarny Morza Egejskiego
Kontynent	Europa i Azja
Państwa	Grecja; Turcja
Powierzchnia	196 350 km²
Średnia głębokość	377 m
Największa głębia	2529 m
Zasolenie	od 33 do 39‰
Temperatura	w zimie 11 do 16 °C; w lecie 22 do 27 °C
Wyspy	Cyklady, Dodekanez, Sporady i wiele innych
	Położenie na mapie Grecji Morze Egejskie
	39°N 25°E/39,000000 25,000000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, Azją Mniejszą a wyspami Kretą, Karpatos i Rodos. Poprzez cieśninę Dardanele łączy się z Morzem Marmara i Morzem Czarnym, a przez Kanał Koryncki z Morzem Jońskim.

Geografia

Topografia^[1]

Linia brzegowa tego morza jest bardzo rozwinięta (liczne półwyspy i zatoki), a powierzchnię urozmaicają Wyspy Egejskie – archipelagi Cyklad, Dodekanezu, Sporad Północnych, pojedyncze wyspy: Kreta, Eubea, Chios, Limnos, Lesbos, Samotraka, Imroz i inne. Z tego powodu wewnątrz wyróżnia się liczne mniejsze akweny: morza, zatoki i cieśniny. Na północy leży Morze Trackie, na zachodzie Morze Mirtejskie, na południu Morze Kreteńskie, a na wschodzie Morze Ikaryjskie. Pod względem budowy geologicznej Morze Egejskie leży na obszarze płyty tektonicznej (mikropłyty) egejskiej. Występuje wiele rowów (m.in. Kreteński, Anatolijski) i basenów. Czynne 2 wulkany: Kajmeni (na wyspie Santoryn) i Nisiros.

Informacje ogólne

długość: 649 km
szerokość: 320 km
duże porty morskie: Pireus, Saloniki, Eleusis (Grecja), Izmir (Turcja)
główne rzeki uchodzące do Morza: Wardar, Struma, Marica, Menderes
zasoby geologiczne: bogate złoża gazu ziemnego, nieeksploatowane.
temperatura wód powierzchniowych: lato 22–27 °C, zima 12–15,5 °C
zasolenie 38–39‰

Przynależność polityczna

Obszar Morza Egejskiego podzielony jest pomiędzy Grecję i Turcję. Pomiędzy tymi państwami istnieje poważny spór dotyczący zarówno przynależności państwowej niektórych wysp Morza Egejskiego (powstały wskutek pewnych nieścisłości w traktatach międzynarodowych z początku XX w.), jak i interpretacji przepisów prawa międzynarodowego dotyczących zasięgu wód terytorialnych i szelfu kontynentalnego i związanych z tym praw do eksploatacji zasobów ekonomicznych morza (Turcja m.in. sprzeciwia się poszerzeniu przez Grecję pasa wód terytorialnych do 10 mil morskich)^[2]. Spór ten jest jednym z czynników wpływających na pojawianie się napięć w stosunkach grecko-tureckich, w jego trakcie dochodziło do szeregu incydentów międzynarodowych, niekiedy skutkujących ofiarami w ludziach^[3].

Miasta nad Morzem Egejskim^[4]

Wolos
Dimini
Sesklo
Agnia
Pinkates
Kala
Nera
Marathos
Velanidia
Chania
Anakazis
Koropi
Afissos
Kalamos
Argalasti
Chorto
Lavkos
Milina
Alatas
Palatio
Trikeri
Korfalki
Almiros
Platanos
Amaloapoli
Sourpi
Limnos
Izmir
Chlos
Ateny
Rodos
Kos
Saloniki
Kawala

Fauna

W morzu poławia się makrele i sardynki, krewetki, gąbki. Morze Egejskie zamieszkuje około 35 gatunków rekinów^[5].

Etymologia

Pochodzenie nazwy jest najczęściej wiązane z postacią Egeusza, mitycznego króla Aten.

Zobacz też

Przypisy

↑ Egejskie, Morze, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-11-10] .
↑ Por. m.in.: John C. K. Daly: Greece and Turkey Spar over Offshore Oil Exploration. [w:] Eurasia Daily Monitor Volume: 5 Issue: 222 [on-line]. The Jamestown Foundation, 2008-11-19. [dostęp 2010-12-02].; William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126–130. ISBN 1-85043-580-4.; Constantinos Stephanopoulos: Aegean peace: international law and the Greek-Turkish conflict. [w:] Harvard International Review [on-line]. AllBusiness.com, 1998-12-22. [dostęp 2010-12-02].; Deniz Bölükbaşı: Turkey and Greece: The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law. London/Portland: Cavendish Publishing, 2004. ISBN 1-85941-953-4.
↑ Np.: William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126. ISBN 1-85043-580-4.; Greek, Turkish jetfighters collide over Aegean Sea. Embassy of Greece, Press Office, 2006-05-24. [dostęp 2010-12-02].
↑ Morze Egejskie [online], www.travelin.pl [dostęp 2020-11-10] .
↑ Rekiny Morza Egejskiego – forum.gazeta.pl.

[1] Egejskie, Morze, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-11-10] .

[2] Por. m.in.: John C. K. Daly: Greece and Turkey Spar over Offshore Oil Exploration. [w:] Eurasia Daily Monitor Volume: 5 Issue: 222 [on-line]. The Jamestown Foundation, 2008-11-19. [dostęp 2010-12-02].; William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126–130. ISBN 1-85043-580-4.; Constantinos Stephanopoulos: Aegean peace: international law and the Greek-Turkish conflict. [w:] Harvard International Review [on-line]. AllBusiness.com, 1998-12-22. [dostęp 2010-12-02].; Deniz Bölükbaşı: Turkey and Greece: The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law. London/Portland: Cavendish Publishing, 2004. ISBN 1-85941-953-4.

[3] Np.: William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126. ISBN 1-85043-580-4.; Greek, Turkish jetfighters collide over Aegean Sea. Embassy of Greece, Press Office, 2006-05-24. [dostęp 2010-12-02].

[4] Morze Egejskie [online], www.travelin.pl [dostęp 2020-11-10] .

[5] Rekiny Morza Egejskiego – forum.gazeta.pl.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Ocean Arktyczny	Cieśnina Fram Morze Baffina Morze Barentsa Morze Beauforta Morze Beringa Morze Białe Morze Czukockie Morze Grenlandzkie Morze Karskie Morze Łaptiewów Morze Lincolna Morze Księcia Gustawa Adolfa Morze Peczorskie Morze Wandela Morze Wschodniosyberyjskie Zatoka Amundsena Zatoka Boothia
Ocean Atlantycki	Basen Foxe’a Cieśnina Davisa Cieśnina Duńska kanał La Manche Kattegat Morze Adriatyckie Morze Alandzkie Morze Alborańskie Morze Azowskie Morze Archipelagowe Mar Argentino Morze Balearskie Morze Bałtyckie Morze Botnickie Morze Celtyckie Morze Czarne Morze Egejskie Morze Grenlandzkie Morze Hebrydzkie Morze Irlandzkie Basen Irmingera Morze Jońskie Morze Karaibskie Morze Korsyki Morze Kreteńskie Morze Labradorskie Morze Lewantyńskie Morze Libijskie Morze Liguryjskie Morze Marmara Morze Mirtejskie Morze Norweskie Morze Północne Morze Sardynii Morze Sargassowe Morze Sycylijskie Morze Śródziemne Morze Trackie Morze Tyrreńskie Morze Wattowe Skagerrak Zatoka Biskajska Zatoka Botnicka Zatoka Campeche Zatoka Fińska Zatoka Fundy Zatoka Hudsona Zatoka Jamesa Zatoka Gwinejska Zatoka Lwia Zatoka Maine Zatoka Meksykańska Zatoka Świętego Wawrzyńca Zatoka Wenezuelska Zatoka Wielorybia
Ocean Indyjski	Cieśnina Malakka Kanał Mozambicki Morze Andamańskie Morze Arabskie Zatoka Omańska Morze Czerwone Morze Lakkadiwskie Morze Timor Zatoka Adeńska Zatoka Akaba Zatoka Bengalska Zatoka Kaććh Zatoka Kambajska Zatoka Perska Zatoka Sueska
Ocean Spokojny	Cieśnina Makasarska Morze Arafura Morze Balijskie Morze Banda Morze Beringa Morze Nowogwinejskie Morze Camotes Morze Celebes Morze Chilijskie Morze Filipińskie Morze Koralowe Morze Wschodniochińskie Morze Flores Morze Halmahera Morze Jawajskie Morze Koro Morze Mindanao Morze Moluckie Salish Sea Morze Sawu Morze Seram Morze Japońskie Morze Ochockie Morze Sibuyan Morze Salomona Morze Południowochińskie Morze Samar Morze Sulu Morze Tasmana Morze Visayan Morze Wewnętrzne Morze Żółte Zatoka Alaska Zatoka Anadyrska Zatoka Kalifornijska Zatoka Karpentaria zatoka Fonseca Zatoka Moro Zatoka Panamska Zatoka Pohaj Zatoka Tajlandzka Zatoka Tokijska Zatoka Tonkińska
Ocean Południowy	Morze Amundsena Morze Bellingshausena Morze Davisa Morze Dumont d’Urville’a Morze Kosmonautów Morze Króla Haakona VII Morze Łazariewa Morze Riiser-Larsena Morze Mawsona Morze Rossa Morze Scotia Morze Somowa Morze Weddella Morze Wspólnoty

Odgałęzienia	Morze Alborańskie Morze Balearskie Morze Liguryjskie Morze Tyrreńskie Morze Sycylijskie Morze Jońskie Morze Adriatyckie Morze Egejskie Morze Ikaryjskie Morze Trackie Morze Mirtejskie Morze Kreteńskie Morze Cypryjskie Morze Lewantyńskie Morze Libijskie Morze Marmara Morze Czarne Morze Azowskie Morze Sardynii Morze Korsyki
Cieśniny i kanały	Cieśnina Świętego Bonifacego Bosfor Kanał Koryncki Cieśnina Otranto Cieśnina Sardynii Kanał Sueski Cieśnina Sycylijska Cieśnina Maltańska Dardanele Cieśnina Gibraltarska Cieśnina Mesyńska
Wyspy	Sycylia Sardynia Malta Cypr Korsyka Kreta Eubea Majorka