Nakaz misyjny Jezusa
Nakaz misyjny Jezusa – słowa zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa zapisane w Ewangelii Mateusza 28,19, zawierające polecenie, by uczniowie chrzcili wszystkie narody „w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. Według większości chrześcijan oznaczają one chrzest w imię Trójcy Świętej. Egzegeci uznają, że samo wyrażenie może być pochodzenia nieco późniejszego, jednak jest ono interpretacją słów samego Jezusa[1][2][3]. Polecenie to było i jest jednym z argumentów w polemice Kościoła z doktrynami, które negują chrześcijański dogmat o Trójcy, np. z arianizmem.
Perykopa
[edytuj | edytuj kod]Jedenastu zaś uczniów udało się do Galilei na górę, tam gdzie Jezus im polecił. A gdy Go ujrzeli, oddali Mu pokłon. Niektórzy jednak wątpili. Wtedy Jezus podszedł do nich i przemówił tymi słowami: Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata.
Interpretacje
[edytuj | edytuj kod]Ojcowie Kościoła
[edytuj | edytuj kod]Nakaz misyjny Jezusa było jednym z podstawowych argumentów Atanazego Wielkiego przeciw arianizmowi za boskością Syna i Ducha Świętego. Atanazy wykazywał, że gdyby uznać, iż arianie mają rację, wówczas sama formuła chrztu byłaby poleceniem się, jednocześnie, Stwórcy i dwom stworzeniom, co z chrztu robiłoby hybrydę. „Nie powinniśmy być chrzczeni w imię Niepowstałego i Powstałego (…), lecz w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”. Jak zauważył Michael Fiedorowicz, ponieważ trynitarna formuła chrztu powstała jeszcze przed kontrowersją wywołaną przez Ariusza, dlatego argument ten miał dużą siłę dowodową jako świadek wiary Kościoła[5].
Egzegeza współczesna
[edytuj | edytuj kod]Według New Jerome Biblical Comentary trynitarna formuła mogła mieć korzenie Starotestamentalne w apokaliptyce Księgi Daniela 7 oraz Ezechiela 1, jak również w niekanonicznej 1 Księdze Henocha, 14. Gdzie występuje triada: Bóg, Syn Człowieczy albo Wybraniec, oraz Anioł[6][7][8][9].
Według Józefa Kudasiewicza fragment Ewangelii Mateusza 28,19 jest wynikiem interpretacji słów Jezusa, a nie zapisem sformułowania, użytego przez Jezusa: „należy odróżnić autentyczne, pierwotne słowa Pana (ipsissima verba Jesu) od elementów interpretacyjno-redakcyjnych”[10]. Również przypis do tego wersu w wydaniu Biblii jerozolimskiej opowiada się, że możliwa jest interpretacja, iż „ta formuła ... jest odbiciem liturgicznego używania, którą ustalono później w prymitywnej społeczności”.
Teolodzy z nurtu modernistycznego i liberalnego w teologii wysuwali wątpliwości, powołując się na metodę historii form, że tekst Ewangelii jest późniejszą wstawką redakcyjną ewangelisty.
W odpowiedzi na te interpretacje, uczeni głównego nurtu teologii katolickiej wykazywali, że nie stoją za nimi żadne argumenty z dziedziny historii form[2]. Według R. Schnackenburga, pewność, z jaką pierwotny Kościół rozwijał swe nauczanie o chrzcie w imię Trójcy, musi świadczyć o tym, że za formułą Mateuszowego nakazu misyjnego Jezusa, musiał stać sam Jezus[3]. Według B. Neunheusera, nie ma zasadniczej sprzeczności pomiędzy nakazem chrztu w imię Trójcy z Ewangelii Mateusza a innymi biblijnymi opisami chrztu, jak np. w 1 Liście do Koryntian 1,13c, gdzie mowa jest o chrzcie nie w imię Trójcy lecz, w domyśle, w imię Chrystusa (dosł. nie w imię Pawła). Każde wyznanie wiary w Jezusa przez pierwszych chrześcijan zawierało przynajmniej domyślnie, a w większości przypadków prawdopodobnie także wprost, pierwsze formy wyznania wiary w Ojca, który posłał Jezusa, oraz wyznania wiary w Ducha, którego Ojciec posyła w imię Jezusa[2]. Przypuszczenie, że Mt 28,19 miał początkowo inne brzmienie niż obecnie nie jest uzasadnione. Podobnie, jak sam fakt powszechności misji w nakazie Jezusa nie jest, jak niektórzy twierdzili, dowodem sam z siebie, że nakaz misyjny nie mógł wyjść z ust Jezusa. W wizji bowiem pewnego nurtu liberalnej egzegezy XIX w., Jezus historii był kimś znacznie mniejszym, bardziej ograniczonym niż Jezus wiary. Twierdzenia te jednak nie mają za sobą żadnego poparcia w wynikach studiów egzegetycznych[2][11][12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ A. Stenzel, Cyprian und die Taufe im Namen Jesu, w: "Scholastik" /FbB/ 30 (1955) s.372-87
- ↑ a b c d B. Neunheuser, Sacraments of Baptism and Confirmation, Londyn 1964, s.13n
- ↑ a b Rudolf Schnackenburg, Baptism in the Thought of St. Paul. A Study in Pauline Theology, Oxford: Basil Blackwell, 1964, s. 9
- ↑ Mt 28,16-20 w przekładach Biblii.
- ↑ Por. Michael Fiedorowicz: Teologia Ojców Kościoła. Podstawy wczesnochrześcijańskiej refleksji nad wiarą. s. 259.
- ↑ The Gospel of Matthew, [w:] O.P., New Jerome Biblical Comentary, s. 674.
- ↑ B.J. Hubbard, The Matthean Redaction of a Primitive Apostolic Commissioning, Missoula: SBLDS 19, 1974.
- ↑ J. Lange, Das Erscheinen des Auferstandenen, Würzburg 1973.
- ↑ J. Schaberg, The Father, the Son and the Holy Spirit, Chicago: Society of Biblical Literature – Dissertation Series 61, 1982.
- ↑ Jezus historii a Chrystus wiary, [w:] Jak zrozumieć Pismo Święte, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1987, s. 106, 107.
- ↑ Por. W. Koch, Die Taufe im Neuen Testament, Bibl. Zeitfragen III, Münster 1921 (3 wyd.), s. 29-40
*M. Meinertz, Theologie des Neuen Testaments, Bonn 1950, s. 122, przypis 2. - ↑ G. Ongaro, L'autenticità e integrità del commando trinitario in Matt. 28:19, „Biblica”, 19, 1938, s. 267-79.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Fiedorowicz, Michael: Teologia Ojców Kościoła. Podstawy wczesnochrześcijańskiej refleksji nad wiarą. W. Szymona OP (przekład). Kraków: Wydawnictwo UJ, 2009, s. 465, seria: Mysterion. ISBN 978-83-233-2774-5.
- Neunheuser, Burghard OSB: Sacraments of Baptism and Confirmation. Londyn-Fryburg Bryzg.: Herder; Burns&Oates, 1964, s. 252, seria: The Herder History of Dogma.
- Viviano, Benedict T. O.P.: The Gospel of Matthew. W: New Jerome Biblical Comentary. R.E. Brown, SS, J. A. Fitzmyer SJ, R. E. Murphy O.Carm (redaktorzy). Englewood Cliffs, New Jersey: Geoffrey Chapman, 2000.
- Ongaro, G.. L'autenticità e integrità del commando trinitario in Matt. 28:19. „Biblica”. 19 (1938). s. 267-79..