Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich
Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich tzw. „Parasol” – odznaka upamiętniająca ukończenie tajnej szkoły oficerskiej Związku Strzeleckiego przed I wojną światową i nadawana przez Józefa Piłsudskiego jej słuchaczom.
Była produkowana przez firmę rytowniczą W. Micińskiego, według projektu Włodzimierza Przerwy-Tetmajera.
Odznaka była srebrna, oksydowana i ażurowa o średnicy 28 mm.
Odznaczeni
[edytuj | edytuj kod]Jesienią 1928 w Wojskowym Biurze Historycznym płk Artur Załęcki dokonał skontrolowania akt „Parasolników” w celu planowanego umieszczenia ich nazwisk na tablicy upamiętniającej w Oficerskiej Szkole Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, zaś w późniejszym czasie opublikowano łączną listę 69 nazwisk[1].
Członkowie Związku Strzeleckiego (ZS) i Polskich Drużyn Strzeleckich (PDS) odznaczeni znakiem oficerskim tzw. Parasolem:
- Józef Piłsudski
- Zbigniew Barzykowski
- Stefan Dąb-Biernacki z PDS, 25 VII 1916
- Wacław Kostek-Biernacki
- Alfred Biłyk
- Ottokar Brzoza-Brzezina
- Stanisław Burhardt-Bukacki z PDS, 25 VII 1916
- Roman Dunin z PDS, 25 VII 1916 – porucznik 1 pp Leg.
- Leopold Endel-Ragis z PDS, 25 VII 1916
- Kazimierz Fabrycy
- Albin Fleszar ps. „Satyr” dowódca 7 pp Leg.
- Tadeusz Furgalski ps. „Wyrwa”
- Janusz Gąsiorowski
- Janusz Głuchowski
- Jan Górski z PDS, 25 VII 1916
- Franciszek Grudziński z PDS, 25 VII 1916
- Jan Iwanicki z PDS, 25 VII 1916
- Marian Januszajtis-Żegota
- Czesław Jarnuszkiewicz
- Rajmund Jaworowski
- Zygmunt Karol Karwacki ps. „Stanisław Bończa” z PDS, 25 VII 1916
- Tadeusz Kasprzycki
- Julian Leopold Kelm-Koperczyński ps. „Witold Jurski” z PDS, 25 VII 1916
- Władysław Kędzierski z PDS, 25 VII 1916
- Adam Koc
- Tadeusz Kossakowski
- Stanisław Krynicki
- Zygmunt Kuczyński
- Marian Kukiel
- Bogusław Kunc
- Aleksander Narbut-Łuczyński z PDS, 25 VII 1916
- Kazimierz Łukoski z PDS, 25 VII 1916
- Stanisław Machowicz
- Tadeusz Manasterski
- Mieczysław Nachajski z PDS, 25 VII 1916
- Aleksy Nehring
- Mieczysław Norwid-Neugebauer z PDS, 25 VII 1916
- Jerzy Ołdakowski
- Antoni Ostrowski z PDS, 25 VII 1916
- Kazimierz Jan Piątek ps. „Herwin”
- Tadeusz Piskor
- Władysław Belina-Prażmowski
- Jan Berlinerblau ps. „Prot”
- Leon Protasewicz
- Aleksander Prystor
- Zdzisław Wincenty Przyjałkowski z PDS, 25 VII 1916
- Włodzimierz Maxymowicz-Raczyński z PDS, 25 VII 1916
- Józef Rybka z PDS, 25 VII 1916
- Edward Śmigły-Rydz
- Stanisław Skwarczyński
- Jerzy Sladki
- Modest Słoniowski z PDS, 25 VII 1916
- Stanisław Sosabowski
- Kazimierz Sosnkowski
- Julian Stachiewicz
- Stefan Stokowski
- Stanisław Strzelecki
- Tadeusz Alf-Tarczyński z PDS, 25 VII 1916
- Stanisław Tessaro
- Michał Tokarzewski-Karaszewicz
- Aleksander Tomaszewski z PDS, 25 VII 1916
- Mieczysław Ryś-Trojanowski
- Ryszard Warski z PDS, 25 VII 1916
- Wacław Scewola-Wieczorkiewicz z PDS, 25 VII 1916
- Józef Olszyna-Wilczyński z PDS, 25 VII 1916
- Władysław Wilk
- Kordian Józef Zamorski
- Stanisław Zwierzyński ps. „Sław”
- Tadeusz Żuliński
- Marian Dąbrowski
- Michał Żymierski z PDS, 25 VII 1916[2]
Spośród 73 odznaczonych „Parasolem” awansowało w Wojsku Polskim II RP do stopnia:
- Marszałka Polski – 2 (Józef Piłsudski, Edward Rydz-Śmigły)
- generała broni – 2 (Kazimierz Sosnkowski, Michał Tokarzewski-Karaszewicz)
- generała dywizji – 12 (Stefan Dąb-Biernacki, Stanisław Burhardt-Bukacki, Kazimierz Fabrycy, Janusz Głuchowski, Marian Januszajtis-Żegota, Tadeusz Kasprzycki, Tadeusz Kossakowski, Marian Kukiel, Kazimierz Łukoski, Mieczysław Norwid-Neugebauer, Tadeusz Piskor, Kordian Józef Zamorski)
- generała brygady – 14 (Janusz Gąsiorowski, Czesław Jarnuszkiewicz, Aleksander Narbut-Łuczyński, Zdzisław Wincenty Przyjałkowski, Włodzimierz Maxymowicz-Raczyński, Stanisław Skwarczyński, Stanisław Sosabowski, Julian Stachiewicz, Tadeusz Alf-Tarczyński, Stanisław Tessaro, Mieczysław Ryś-Trojanowski, Wacław Scewola-Wieczorkiewicz, Józef Olszyna-Wilczyński, Michał Żymierski)
- pułkownika – 6 (Wacław Kostek-Biernacki, Ottokar Brzoza-Brzezina, Leopold Endel-Ragis, Adam Koc, Władysław Belina-Prażmowski, Aleksander Prystor)
- podpułkownika – 1 (Tadeusz Wyrwa-Furgalski)
- majora – 4 (Alfred Biłyk, Albin Fleszar, Władysław Rudolf Wilk, Modest Słoniowski)
- kapitana – 2 (Kazimierz Jan Piątek, Stanisław Zwierzyński)
Jeden ze słuchaczy Wyższego Kursu (Aleksander Prystor) piastował funkcję premiera, trzech otrzymało tekę ministra (Mieczysław Norwid-Neugebauer, Aleksander Prystor, Kazimierz Sosnkowski), a kolejnych trzech zajmowało stanowiska wojewody (Wacław Kostek-Biernacki, Alfred Biłyk, Władysław Belina-Prażmowski).
Z tym tematem związana jest kategoria:Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Od redakcji. „Niepodległość”. Tom IX, s. 160, 1931.
- ↑ 25 lipca 1916 odznakę „Parasola” otrzymało 25 oficerów Drużyn Strzeleckich, Nadanie „Parasola” w 1916 r. Rozkaz Komendanta, „Panteon Polski” nr 46/47, Lwów lipiec-sierpień 1928, s. 13.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stefan Oberleitner: Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990. Tom I. Zielona Góra: Kanion, 1992, s. 177. OCLC 180592184.
- Wacław Lipiński: Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905–1918. Warszawa: Volumen, 1990, s. 41–42. ISBN 83-85218-00-9.