Oksywie
| Dzielnica Gdyni | |
 Komenda Portu Wojennego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Gdyni | |
| Powierzchnia |
4,37 km² |
| Populacja (2019) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
3373 os./km² |
Położenie na mapie Gdyni
| |
Oksywie (kaszb. Òksëwié, niem. Oxhöft) – nadmorska dzielnica Gdyni granicząca z następującymi dzielnicami tegoż miasta: Babie Doły (od północy), Obłuże (od zachodu) oraz Śródmieście (od południa), a także z Morzem Bałtyckim od wschodu. Granica przebiega od północy ul. Zieloną do skrzyżowania z ul. płk. Dąbka, następnie ul. płk. Dąbka do ul. Benisławskiego, od zachodu ul. Benisławskiego do ul. Śmidowicza, od południa ul. Śmidowicza do brzegu morza, od wschodu brzegiem morza.
Wieś duchowna Oksywa położona była w II połowie XVI wieku w powiecie puckim województwa pomorskiego[4].
Geneza nazwy
[edytuj | edytuj kod]Nazwa Oksywie występowała od XII w. Wywodzi się prawdopodobnie od staroskandynawskiego słowa oxihoved, oznaczającego głowę wołu, co mogło być nawiązaniem do kształtu Kępy Oksywskiej. Zachowały się następujące zapisy nazwy: Oxsiua, Oxive, Okciua, Oxue, Oxivia, Oxiuia, Oxiwia, Oxiew, Oxivija.
Inną teorią pochodzenia nazwy jest „okno solne”, z uwagi na występujące pod ziemią pokłady soli domniemuje się, że istnieć tu mogło solne źródło.
Charakterystyka ogólna i historia
[edytuj | edytuj kod]Oksywie jest najstarszą osadą mieszczącą się na terenie dzisiejszej Gdyni. Niegdyś jej obszar zajmowały m.in. ciałopalne cmentarzyska pogańskie.
W późniejszych wiekach dzielnica była także świadkiem ważnych wydarzeń historycznych, bowiem to tu w pierwszych dniach II wojny światowej (10 września–19 września 1939) odbywała się obrona Kępy Oksywskiej. Niemcy zmienili nazwę dzielnicy na Oxhöft[5]. W dniach 28 marca–5 kwietnia 1945 Oksywie stanowiło ostatni punkt oporu Niemców w znajdującej się pod okupacją Gdyni przed nacierającą Armią Czerwoną. W 2015 wzdłuż wybrzeża morskiego kosztem 19 mln zł zbudowano opaskę brzegową pełniącą również funkcje promenady o długości 1,7 km, z dostępem od Kolonii Rybackiej (wejście nr 5)[6][7].
W dzielnicy znajdują się lub znajdowały takie obiekty, jak np.:
- poniemiecka torpedownia „Formoza”
- Akademia Marynarki Wojennej mieszcząca się w klasycystycznych budynkach Zespołu Dowództwa Floty (bud. 1924–1930)[8]
- najstarsza budowla w Trójmieście jaką jest Kościół św. Michała Archanioła. Ufundowany przez Świętopełka, pochodzący z 1224; z najstarszej części świątyni do dziś zachowała się ściana zachodnia. Otoczony cmentarzem wzmiankowanym po raz pierwszy w 1687[9]
- dwie koleje linowo-terenowe na klifie oksywskim – pierwsza kolej przy zejściu na plażę koło pętli autobusu 152 (z jednym wagonikiem, bez mijanki, na torze szerokości 620 mm, wykorzystywana regularnie do transportu ryb i sprzętu, nie przewozi ludzi), druga kolej znajduje się ok. 1,4 km na północ, na terenie tzw. Kolonii Rybackiej w Babich Dołach (nieczynna)[10]
- Mauzoleum Gustawa Orlicz-Dreszera
- Centrum Techniki Morskiej
- zabytkowy betonowy schron (bunkier) T-750 z czasów II wojny światowej u zbiegu ulic płk. Dąbka, Dickmana i Bosmańskiej (identyczny znajduje się przy ul. Polskiej, jest własnością Zarządu Morskiego Portu Gdynia i od lat wykorzystywany jest jako strzelnica)[11].
Imię dzielnicy nosił m.in. polski okręt rakietowy ORP Oksywie.
W 2020 rozpisano przetarg na projekt i wykonanie hali sportowej oraz 2 boisk przy Szkole Podstawowej nr 33 przy ul. Godebskiego[12].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 21, poz. 127
- ↑ 9 stycznia 1926 zniesiono gminę Oksywie włączając ją do wiejskiej gminy Gdynia (Dz.U. z 1926 r. nr 1, poz. 7), którą 4 marca 1926 przekształcono w miasto Gdynia
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Gdyni.
- ↑ Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku : suplement. Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2021, k. 1.
- ↑ www.gotenhafen.com.pl. gotenhafen.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-13)]..
- ↑ Zobacz, jak powstaje drugi gdyński bulwar.
- ↑ Wolna niedziela. Spacer oksywskim bulwarem.
- ↑ Od rybackiej wsi do nowoczesnego miasta. Migawki z przedwojennej Gdyni
- ↑ Anna, Krzysztof Jakubowscy Pomorskie cmentarze, Gdańsk 2012, s. 54. ISBN 978-83-62129-73-7.
- ↑ Lokalizację obydwu można znaleźć w Wikimapii: 1, 2.
- ↑ Deweloper sprzedaje schron za złotówkę. Ma 500 m kw. powierzchni użytkowej i trzy kondygnacje.
- ↑ Gdynia. Na Oksywiu przy SP 33 powstanie hala sportowa.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oksywie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 437.
