Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Park linearny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Park High Line w Nowym Jorku
Wizualizacja parku linearnego Sports Boulevard w Rijadzie w Arabii Saudyjskiej

Park linearny – rodzaj parku, który wyróżnia się od innych terenów zieleni kilkoma cechami: formą przestrzenną – wydłużony, linearny kształt; lokalizacją – często bezpośrednio powiązaną z formą liniową elementów, którym towarzyszą, lub tych, które zastępują: kanałów, rzek, strumieni, murów obronnych, linii elektrycznych, linii kolejowych lub autostrad i linii brzegowych[1][2][3].

Przykłady parków linearnych, oddając najszersze znaczenie tego słowa, obejmują od korytarzy dzikiej przyrody przez drogi rzeczne po szlaki[4]. Planowo powstają one względnie rzadko, a znacznie częściej w wyniku przebudowy dotychczasowej infrastruktury. Pierwsze tego typu koncepcje sięgają XIX wieku. Ich echo można też znaleźć u tzw. decentrystów na czele ze słynną utopijną, miejską wizją, czyli w miastach-ogrodach jutra Ebenezera Howarda[5]. W praktyce urbanistycznej XX wieku parki linearne zaczęły powstawać pod koniec stulecia, a największe natężenie ich powstawania przypada na ostatnie lata wieku. W coraz większej liczbie miasta przebudowywały lub adaptowały istniejącą infrastrukturę tak, by pełniła rolę parkową i – tym samym – stawała się zieloną infrastrukturą[5]. Reprezentatywnym przykładem w tym przypadku są szlaki pokolejowe(inne języki) (ang. rails to trails), zlokalizowane na nieużywanych torowiskach dawnych linii kolejowych, przekształconych do użytku rekreacyjnego poprzez usunięcie szyn i konstrukcji służących transportowi kolejowemu. Często wymienianym przykładem takiego przekształcenia jest High Line w Nowym Jorku – zbudowany w miejscu dawnej linii kolejowej, umiejscowiony ponad ulicami[6].

Parki linearne można również zaliczyć do infrastruktury nazywanej zielonymi szlakami (zielone ścieżki lub zielone trasy), ale w obrębie miast, łączących poszczególne ich części, którymi można przemieszczać się w całkowitej izolacji od ruchu samochodowego i związanych z tym dyskomfortem powodowanym przez spaliny i hałas. Tego typu parki często planowane są w połączeniu z trasami rowerowymi, żeby zapewnić rowerzystom bezpieczną i pozbawioną dyskomfortu komunikację[1][6].

W Warszawie powstaje park linearny na Służewcu w okolicy ulicy Suwak, którego przestrzeń wyznaczona została poprzez nieużytki powstałe między linią biurowców i budynków mieszkalnych a torami kolejowymi[7][a]; pierwotne plany powstały w 2021 roku i zakładały także budowę velostrady[8]. W postaci parku linearnego zagospodarowana zostanie też przestrzeń na Ursynowie znajdująca się nad tunelem Południowej Obwodnicy Warszawy[9][b]. W Poznaniu na park linearny zostanie zaadaptowany teren po zlikwidowanych torach tzw. kolei berlińskiej[10]. W latach 50. XX w. w ramach regulacji koryta rzek Brynica i Czarna Przemsza w Sosnowcu powstał park biegnący wzdłuż całego przebiegu rzek przez miasto i łączący wcześniej istniejące parki; w latach 2018 - 2024 teren został częściowo zrewitalizowany z przywróconą funkcją parkową[11].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  1. zakończenie prac zaplanowane na III kwartał 2024
  2. zakończenie prac zaplanowane do 2026

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Parki linearne – urbanistyczna rewolucja czy greenwashing? Rozmowa z Kingą Kimic [online], www.architekturaibiznes.pl [dostęp 2024-03-13] (pol.).
  2. Parks and Recreation Programming Master Plan, Hurst, Tx City Council. [zarchiwizowane 2007-10-07].
  3. Appendix A. Study Trail Profiles – Shared-Use Path Level of Service Calculator (FHWA-HRT-05-138), tfhrc.gov, 10 maja 2009 [zarchiwizowane 2009-05-10].
  4. International Linear Parks Conference, Parkways: Past, Present, and Future, Appalachian State University, 1 listopada 2017, DOI10.2307/j.ctt1xp3kv8, ISBN 978-1-4696-4205-5, JSTORj.ctt1xp3kv8.
  5. a b Robert Łuczak Blog » Zielone korytarze, czyli parki linearne 2.0 [online] [dostęp 2024-03-13] (pol.).
  6. a b Domi-Redakcja Inspekty, Parki linearne to kolejny sposób na więcej zieleni w miastach [online], Inspekty, 14 lipca 2018 [dostęp 2024-03-13] (pol.).
  7. Park linearny między biurowcami a linią kolejową. Jak idzie budowa Suwaka? [online], Park linearny między biurowcami a linią kolejową. Jak idzie budowa Suwaka? - Radio dla Ciebie [dostęp 2024-04-03] (pol.).
  8. Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2024-04-03].
  9. Coraz bliżej budowy parku linearnego nad tunelem Południowej Obwodnicy Warszawy [online], www.muratorplus.pl [dostęp 2024-04-03] (pol.).
  10. j, W Poznaniu powstanie nowy park. Taki jak w Nowym Jorku [online], epoznan.pl [dostęp 2024-04-03] (pol.).
  11. Bulwar Czarnej Przemszy – WikiZagłębie [online], wikizaglebie.pl [dostęp 2024-04-03] (pol.).