Piramida Słońca
 Widok frontalny na piramidę | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wysokość całkowita |
65,5 m |
| Ukończenie budowy |
200 r. n.e. |
Położenie na mapie Meksyku  | |
 19°41′34,8″N 98°50′38,4″W/19,693000 -98,844000
| |
Piramida Słońca (hiszp. Pirámide del Sol) – jedna z największych i najstarszych piramid w Mezoameryce. Znajduje się przy Alei Zmarłych w starożytnym mieście Teotihuacán w Meksyku. Razem z pobliską Piramidą Księżyca oraz Cytadelą otoczoną licznymi mniejszymi świątyniami tworzy centrum kultowe miasta. Jej wygląd, podobnie jak Piramidy Księżyca, przypomina kształt masywu Cerro Gordo, który otacza pobliską dolinę[1].
Obecną nazwę nadali jej Aztekowie, którzy przybyli do Teotihuacán kilka wieków po jego opuszczeniu przez pierwszych mieszkańców. Oryginalna nazwa budowli nie jest znana[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Nie wiadomo kto jest twórcą piramidy, podobnie jak całego Teotihuacán, ale przypuszcza się, że budowniczymi mogły być ludy Nahua, Otomi lub Totonac. Prace przy jej budowie rozpoczęły się prawdopodobnie w I wieku n.e. i odbywały się w dwóch fazach. W pierwszym etapie zakończonym około 100 roku wzniesiono konstrukcję, mniej więcej obecnej wielkości[3]. Do jej budowy użyto suszonych cegieł i ziemi, a ściany obłożono kamiennymi płytami. Połączone płaszczyzny skośne i poziome ozdobiono rzeźbami. Etap drugi polegał na jej nieznacznym powiększeniu, dzięki czemu osiągnęła ona wymiary 225×222 m u podstawy i 75 m wysokości, stając się w ten sposób trzecią co do wielkości piramidą na świecie[4]. Wtedy też na jej szczycie zbudowano świątynię jednak nie przetrwała ona do czasów obecnych. Nie wiadomo czy uległa zniszczeniu w sposób naturalny, czy też celowy, ale jej brak uniemożliwił archeologom określenie jakiemu bóstwu została poświęcona piramida. Na początku III wieku, czyli w czasie gdy powstawała Cytadela oraz Świątynia Pierzastego Węża, do piramidy dobudowano jeszcze platformę Adosada. Gotową budowlę pokryto wapiennym tynkiem, na którym namalowano fresk wojowników i zwierząt[5].
Po upadku Teotihuacánu w VIII wieku, miasto naprzemiennie zamieszkiwały różne ludy. W czasach Azteków stało się miejscem pielgrzymek, gdyż utożsamiano je z mitem o powstaniu świata. Wówczas też nadali piramidzie obecną nazwę.
Pod koniec XVII wieku Carlos de Sigüenza y Góngora przeprowadził w pobliżu budowli pierwsze wykopaliska[6]. Kolejne, choć na mniejszą skalę, odbyły się w XIX wieku. W 1905 roku archeolog Leopoldo Batres objął kierownictwo nad projektem badawczym i rewitalizacyjnym, w ramach którego odrestaurowano cały obiekt. Jego obecny wygląd jest wynikiem tych działań[7].
W 1971 roku podczas prac wykopaliskowych odkryto pod piramidą tunel oraz komory, w których odprawiano rytuały ognia i wody[8]. Początkowo sądzono, że to naturalne jaskinie, ale dokładniejsze badania wykazały, że są to sztuczne twory, które mogły pełnić rolę królewskiego grobowca. Możliwe również, że było to Chicomoztoc, czyli „miejsce powstania”, w którym według azteckiej mitologii mieli się narodzić pierwsi ludzie w Mezoameryce. Z uwagi na położenie i symbolikę, miejsce to mogło być bodźcem do wzniesienia tu Piramidy Słońca[9].
Artefakty
[edytuj | edytuj kod]W piramidzie oraz jej pobliżu odnaleziono niewiele artefaktów. Głównie były to obsydianowe groty strzał i figurki ludzi. Podobne przedmioty odkryto w pobliskiej Piramidzie Księżyca i Świątyni Pierzastego Węża, więc prawdopodobnie były to dary ofiarne. W narożnikach budowli znajdowały się pochówki dzieci, które jak się uważa stanowiły część rytuału poświęcenia piramidy[10].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Teotihuacan, Mexico. ancient-wisdom.co.uk. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Dean R. Snow: Archaeology of Native North America. Prentice Hall, 2010.
- ↑ René Millon: The Place Where Time Began: An Archaeologist's Interpretation of What Happened in Teotihuacan History. Nowy Jork: Thames and Hudson, 1993, s. 24. ISBN 0-500-23653-4.
- ↑ Michael Aston, Tim Taylor: Atlas of Archaeology. Dorling Kindersley, 1998, s. 43. ISBN 978-0-7894-3189-9.
- ↑ Teotihuacán, Mexico City. sacred-destinations.com. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Tunnel under Pyramid of the Feathered Serpent under exploration in 2010. milenio.com. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Pre-Hispanic City of Teotihuacan. whc.unesco.org. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Doris Heyden. An Interpretation of the Cave underneath the Pyramid of the Sun in Teotihuacan, Mexico. „American Antiquity”. 40 (2), s. 131, 1975. Menasha. DOI: 10.2307/279609. OCLC 1479302. (ang.).
- ↑ Teotihuacan: Pyramids of the Sun and the Moon. metmuseum.org. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Under the Pyramid of the Sun. archaeology.org. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).