Pistolet maszynowy Uzi

Uzi

Państwo	Izrael
Producent	IMI, IWI
Rodzaj	pistolet maszynowy
Historia
Prototypy	1951 – 1956
Produkcja	od 1956
Dane techniczne
Kaliber	9 mm
Nabój	9 mm Parabellum
Magazynek	pudełkowy, 25, 32, 40 nab.
Wymiary
Długość	650 mm (z kolbą stałą) 650/470 mm (z kolbą składaną)
Długość lufy	260 mm
Długość linii celowniczej	309 mm
Masa
broni	3,5 kg (z kolbą składaną) 3,6 kg (z kolbą stałą)
Inne
Prędkość pocz. pocisku	400 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna	600 strz./min
Zasięg skuteczny	200 m

Pistolet maszynowy Uzi

Uzi – izraelski pistolet maszynowy produkowany przez Israel Military Industries (IMI), Israel Weapon Industries (IWI).

Historia konstrukcji

Pistolet maszynowy Uzi

W 1951 roku izraelski konstruktor Uziel Gal zaprojektował pistolet maszynowy, który nazwano Uzi (od jego imienia), a prace nad jego ostatecznym opracowaniem trwały do 1956 roku. Od 1956 roku pistolet ten był produkowany w zakładach Israel Military Industries (IMI), a później także na licencji w belgijskiej wytwórni Farbrique Nationale d'Armes de Guerre (FN). Jest przystosowany do strzelania nabojem pistoletowym 9 × 19 mm Parabellum.

Uzi jest bronią samoczynno-samopowtarzalną (na ogień pojedynczy i ciągły) strzelającą z zamka otwartego. Działa na zasadzie wykorzystania energii zamka swobodnego a nakłucie spłonki następuje, gdy zamek znajduje się w końcowej fazie ruchu do przodu. To rozwiązanie pozwala na wykorzystanie efektu tzw. wyrzutu zamka, polegającego na tym, że w końcowej fazie powrotu zamek nie uderza w tylne ścięcie lufy, lecz wyhamowywany jest przez wysuwającą się z komory nabojowej łuskę, a następnie pod wpływem dalszego wzrostu ciśnienia – odrzucony w tylne położenie. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwoliło na wydłużenie lufy do 260 mm, przy zachowaniu warunków niezawodnego działania i bezpieczeństwa jej użytkowania. Natomiast wydłużenie lufy zwiększyło prędkość początkową pocisku do 400 m/s i jego energii do 640 J. Przez zastosowanie zamka nasuwającego się i obejmującego lufę, skrócono długość broni i zabezpieczono użytkownika przed skutkami rozerwania się łuski przy przedwczesnym lub opóźnionym zapłonie. Dźwignia do napinania zamka która nie porusza się podczas strzelania umieszczona jest w wycięciu pokrywy komory zamkowej w jej górnej części, posiada także własną sprężynę powrotną. Zamek wyposażono w iglicę stałą, wystającą, podparty jest sprężyną powrotną, spełniającą rolę funkcji sprężyny uderzeniowej. Przełącznik rodzaju ognia jest równocześnie bezpiecznikiem przed przypadkowym wystrzałem, dodatkowo posiada on bezpiecznik samoczynny umieszczony w chwycie, który wyłącza się przy ujęciu chwytu ręką. Broń zasilana jest z magazynków pudełkowych o pojemności 25 i 32 nabojów umieszczonych w chwycie. Naboje w magazynku umieszczone są pod kątem w stosunku do osi lufy, dzięki czemu iglica może uderzyć w spłonkę dopiero po wprowadzeniu naboju do komory nabojowej. Uzi wyposażony jest w przeziernikowy celownik przerzutowy z nastawami na 100 i 200 m. Broń produkowana jest ze składaną kolbą metalową lub stałą kolbą drewnianą. Większość elementów wykonywanych jest metodą tłoczenia.

Pistolet maszynowy Mini Uzi

Produkcję nowego modelu pistoletu maszynowego Uzi oznaczonego jako Mini Uzi rozpoczęto w październiku 1982 roku w firmie Israel Military Industries (IMI). Jest skróconą i lżejszą wersją pistoletu maszynowego Uzi.

Zasada działania i główne mechanizmy pozostały takie same, zmieniono natomiast kolbę, wprowadzono także trzeci rodzaj magazynka o pojemności 20 nabojów. Wprowadzono również do wyposażenia broni tłumik ognia, nasadkę do miotania granatów oraz lunetę ze wzmacniaczem obrazu. Nowa kolba składa się na prawą stronę. Nastawy celownika 50 i 100 m.

Pistolet maszynowy Micro Uzi

W połowie lat osiemdziesiątych opracowano jeszcze mniejszą wersję pistoletu maszynowego i oznaczono ją jako Micro Uzi. Jest to skrócona i lżejsza wersja Mini Uzi. Działanie i główne mechanizmy pozostały takie same, zasilanie odbywa się tylko z magazynka pudełkowego 20-nabojowego. Micro Uzi produkowany jest również w wersji przystosowanej do strzelania 11,43 × 23 mm nabojem pistoletowym Colt (0,45 cala ACP)

Zastosowanie

Pistolet maszynowy Uzi znajdował się na wyposażeniu wojsk lądowych Izraela (wycofany z uzbrojenia w 2004 roku, zastąpiony przez karabiny MTAR-21) oraz wciąż jest używany przez armie Belgii, Niemiec, Holandii, Iranu, Tajlandii i Wenezueli. Zostały też w niewielkiej ilości zakupione przez polską policję. Można je oglądać m.in. w rękach policjantów strzegących ambasady USA w Warszawie.

Wersje pistoletu oznaczone jako Mini Uzi i Micro Uzi są stosowane przez siły policyjne, służby bezpieczeństwa i oddziały specjalne.

Dane taktyczno-techniczne modeli pistoletów maszynowych Uzi

Model	Uzi	Mini Uzi	Micro Uzi
Kaliber (mm)	9	9	9 lub 11,43
Masa broni bez magazynka (kg)	3,5 (z kolbą drewnianą) 3,6 (z kolbą metalową)	2,65	1,95
Masa pustego magazynka (g)	200 (25-nabojowy) 220 (32-nabojowy)
Masa załadowanego magazynka (g)	490 (25-nabojowy) 600 (32-nabojowy)	450 (20-nabojowy) 490 (25-nabojowy) 600 (32-nabojowy)
Długość broni z kolbą stałą (metalową rozłożoną) (mm)	650	600	460
Długość broni z kolbą złożoną (mm)	470	360	250
Długość linii celowania (mm)	309	235
Długość lufy (mm)	260	197	117
Prędkość początkowa pocisku (m/s)	400	350	350 (pocisk 9 mm) 240 (pocisk 11,43 mm)
Szybkostrzelność teoretyczna (strz./min.)	600	1200	1250
Donośność skuteczna (m)	200	150
Pojemność magazynka (szt.)	25, 32	20, 25, 32	20

Wpływy kulturowe

Charles Bronson z pistoletem maszynowym Uzi w filmie Atak na Entebbe (1977)

Pistolet maszynowy Uzi można zobaczyć w wielu znanych filmach, zwłaszcza tych z gatunku kina akcji jako broń głównych bohaterów (i nie tylko). Posługiwał się nim m.in. Arnold Schwarzenegger w filmie Terminator (w scenie masakry w barze „Tech-Noir”) i Komando (w scenie ataku na rezydencję Ariusa) oraz Bryan Brown i Jerry Orbach w F/X. Chuck Norris w filmach ze swoim udziałem często używał różnych odmian tej broni. Uzi był podstawową bronią najemników w filmie Psy wojny (chociaż w literackim pierwowzorze był to niemiecki MP-40). Pojawia się w ostatnich scenach filmu przygód o Jamesie Bondzie pt. Tylko dla twoich oczu.

Bibliografia

• CH. P.M. Uzi (1). Czeski trop.... „Komandos”. 1994. nr 9(30). s. str. 23-25. ISSN 0867-8669. 
• CH. P.M. Uzi (2). Jadowite maleństwo. „Komandos”. 1994. nr 10(31). s. str. 22-23. ISSN 0867-8669. 

Zobacz też

• Pistolet maszynowy Sa vz. 48
• Siły Obronne Izraela