Plener
Plener (fr. en plein air – na świeżym powietrzu) – twórczość na zewnątrz, w bezpośrednim kontakcie z naturą, polegająca na utrwalaniu w twórczości malarskiej krajobrazu[1], otwarta przestrzeń pod gołym niebem jako miejsce i temat pracy artysty[2], pobyt grupy artystów w jakiejś miejscowości, poświęcony pracy twórczej[3].
Twórczość plenerowa, malowanie krajobrazu bezpośrednio z natury w przestrzeni otwartej[4], stała się popularna w XIX wieku dzięki francuskim malarzom barbizończykom i impresjonistom. Przyczyniły się też do tego dwa wynalazki: przenośne, lekkie sztalugi plenerowe i farby w tubkach. Obrazu niekiedy dopełniał mniejszy lub większy biały parasol, dający równo rozproszone światło na płaszczyznę płótna. Propagatorami malarstwa plenerowego we Francji byli Camille Corot, Claude Monet, Camille Pissarro, Pierre-Auguste Renoir, Vincent van Gogh. Odświeżyli sztukę, uwolnili ją z historycznych rekwizytów, wprowadzili światło, blask i powietrze.
W Polsce w tym czasie malowali w plenerze Julian Fałat, Stanisław Masłowski[5], Józef Pankiewicz, Leon Wyczółkowski, Wojciech Weiss, Jan Stanisławski.
Kolebką polskiego pleneryzmu jest Kazimierz Dolny[6].
Dziś plener, podczas którego malarze (ale też na przykład rysownicy) tworzą w otwartej przestrzeni, choć ma to samo znaczenie, bywa również zorganizowanym wyjazdem grupy artystów[2], naukowców, teoretyków sztuki w odległe, niejednokrotnie egzotyczne miejsca, w których odizolowani od zgiełku cywilizacji, inspirowani przez naturę, tworzą swoje dzieła.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ IV Międzynarodowy Plener Malarski „Dolina Łosośny” [online], Wilnoteka [dostęp 2024-07-11] (pol.).
- ↑ a b plener [online], Słownik języka polskiego PWN [dostęp 2020-05-30] (pol.).
- ↑ Doświadczenie pleneru [online], Linia Prosta, 15 grudnia 2017 [dostęp 2024-07-15] (pol.).
- ↑ Plener – Czytanie Obrazow [online] [dostęp 2024-07-12] (pol.).
- ↑ Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975 (wyd. Polska Akademia Nauk – Zakład Narodowy im. Ossolińskich), t. XX/1? s. 129 – hasło: „Stanisław Masłowski”
- ↑ Kolebka polskiego pleneryzmu. Kazimierz Dolny w malarstwie i grafice przed 1918 rokiem » Niezła sztuka [online], Niezła sztuka, 29 kwietnia 2022 [dostęp 2024-07-16] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- Ian Chilvers: Oksfordzki leksykon sztuki. Warszawa: Arkady , 2002, s. 519. ISBN 83-213-4157-8.