Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Pustułka stepowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pustułka stepowa
Falco rupicoloides[1]
A. Smith, 1829
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

sokołowe

Rodzina

sokołowate

Podrodzina

sokoły

Plemię

Falconini

Rodzaj

Falco

Gatunek

pustułka stepowa

Podgatunki
  • F. r. fieldi (Elliot, 1897)
  • F. r. arthuri (Gurney, 1884)
  • F. r. rupicoloides A. Smith, 1829
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Pustułka stepowa[3] (Falco rupicoloides) – gatunek średniej wielkości ptaka drapieżnego z rodziny sokołowatych (Falconidae). To jedna z największych pustułek zasiedlająca otwarte przestrzenie południowej i wschodniej Afryki.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniono trzy podgatunki F. rupicoloides[4][5]:

  • Falco rupicoloides fieldi
  • Falco rupicoloides arthuri
  • Falco rupicoloides rupicoloides

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]
Osobnik młodociany w Parku Narodowym Serengeti w Tanzanii

Ubarwienie dorosłej pustułki stepowej jest w większości jasnordzawe, zarówno w spodniej, jak i górnej części ciała. Grzbiet, górna strona pokryw skrzydłowych i boki ciała są czarno prążkowane. Na klatce piersiowej widać ciemne pręgi, na głowie są również obecne, ale pomijając policzki w przeciwieństwie do pustułki Falco tinnunculus i pustułeczki. Kuper i ogon są szare z czarnymi paskami. Ogon jest w dodatku biało zakończony. W locie biała spodnia część pokryw skrzydłowych kontrastuje z ciemniejszą resztą ciała. Tęczówka oka jest biaława w odróżnieniu od innych blisko spokrewnionych gatunków. Większość dzioba jest niebiesko-szara, a nogi i woskówka żółta. Ptak młodociany ma rudy ogon, zamiast szarego, prążkowania po jego bokach i ciemne oczy.

Ptak ma 29–37 cm długości i 68–84 cm rozpiętości skrzydeł. Południowy podgatunek F. r. rupicoloides waży około 181–334 gramów. Natomiast podgatunek F. r. arthuri jest mniejszy i waży 165–252 gramów. Północny podgatunek F. r. fieldi również ma mniejsze rozmiary i ma jaśniejsze upierzenie niż pozostałe.

Pustułki stepowe zwykle zachowują ciszę, ale potrafią wydać przenikliwe, powtarzane dźwięki.

Występowanie i środowisko

[edytuj | edytuj kod]

Ptak zamieszkuje otwarte, suche obszary, na których znajdują się użytki zielone, sawanny i półpustynie. Często pustułki związane są z akacjami. Najchętniej czują się na obszarach porośniętych roślinnością poniżej 50 cm. Spotyka się je od poziomu morza po 2150 metrów n.p.m., najczęściej pomiędzy 800 a 1800 metrów.

To dość pospolity i szeroko rozpowszechniony ptak w południowych areałach swojego występowania, ale jego rozmieszczenie na bardziej północnych terenach jest rzadsze i nieciągłe. Podgatunek F. r. rupicoloides gnieździ się w Namibii, Botswanie, Zimbabwe, częściowo w Angoli i Zambii oraz w większej części Południowej Afryki oprócz bardziej wilgotnych południowych i wschodnich regionów. Podgatunek F. r. arthuri spotyka się w Kenii i północnej Tanzanii, a F. r. fieldi występuje w Etiopii, Erytrei, północnej Somalii i prawdopodobnie również w północnej Kenii.

Całkowity zasięg pustułki stepowej obejmuje 3,5 mln km². Jej populacja jest stabilna, a jej wielkość szacuje się na 100 000 do 200 000 par lęgowych. Większość osobników jest osiadła, ale niektóre koczują lub są rozproszone.

Pożywienie

[edytuj | edytuj kod]

Pustułka stepowa poluje zwykle z dobrze wyeksponowanego obiektu, jak drzewo lub skały. Podobnie jak parę innych gatunków pustułek, zdarza się jej w locie zawisać w powietrzu. Karmi się przede wszystkim bezkręgowcami, np. konikami polnymi, termitami, chrząszczami i solfugami. Chwyta również jaszczurki, a niekiedy nawet małe ptaki, ssaki i węże.

Przeważnie polują na zdobycz na ziemi. Zwraca uwagę na lokalne pożary, gdzie może złowić owady i inne ofiary uciekające od płomieni. Gdy zgromadzonego pokarmu jest za dużo, może go ukrywać pod roślinami lub kamieniami.

Okres lęgowy

[edytuj | edytuj kod]

Miesiące, w których odbywa rozród, różnią się w konkretnych regionach. Na południu trwa od lipca do kwietnia z największą częstością przypadającą na wrzesień i grudzień. W Kenii i Tanzanii pustułki mogą rozmnażać się przez cały rok, choć najczęściej robią to między kwietniem a lipcem. W Somalii gniazdowanie odbywa się natomiast od kwietnia do sierpnia.

Pustułki stepowe wykorzystują stare gniazda innych ptaków, takich jak wrona przylądkowa czy kruk srokaty, aby w nich wydać na świat potomstwo. Przeważnie znajdują się one od 2 do 20 metrów nad ziemią na drzewie, a czasem słupie telefonicznym lub elektrycznej konstrukcji wsporczej.
Samica składa od 2 do 7 jaj (najczęściej 3–4). To głównie ona wysiaduje je przez 22–23 dni. Młode stają się w pełni opierzone po 30–34 dniach i pozostają zależne od swych rodzicieli przez przynajmniej kolejne 26 dni.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Falco rupicoloides, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Falco rupicoloides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Falconini Leach, 1820 (Wersja: 2019-04-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-02].
  4. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Seriemas, falcons. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-02]. (ang.).
  5. Greater Kestrel (Falco rupicoloides). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-14)]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • James & Christie Ferguson-Lees, A. David: Raptors of the World. Londyn: Christopher Helm, 2001.
  • Species account: White-eyed Kestrel Falco rupicoloides. Global Raptor Information Network, 2007. [dostęp 2007-08-01].
  • Ian Sinclair, Peter Ryan: Birds of Africa south of the Sahara. Kapsztad: Struik, 2003.
  • Dale A. Zimmerman, Donald A. Turner, David J. Pearson: Birds of Kenya & Northern Tanzania. Londyn: Christopher Helm, 1999.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]